Cinsel İşlev Bozukluğunda; Bağlanma Stilleri, Çocukluk Çağı Travmaları ve Psikolojik Esneklik Üzerine Bir Derleme
DSÖ cinselliği; cinsiyeti, cinsel kimlik ve rolleri, cinsel yönelimi, zevki, yakınlığı, erotizmi ve üremeyi içine alan ve ayrıca kişilerin inançlarını, düşüncelerini, arzularını, davranışlarını, fantezilerini ve tutumlarını kapsayan bir kavram olarak tanımlamaktadır. İnsan hayatında önemi giderek artan cinsellik; psikolojik, fizyolojik ve sosyolojik temeli olan çok sayıda faktörden etkilenmektedir. DSM-IV-TR’de cinsel işlev bozukluğu bireyler arasındaki ilişkiyi güçleştiren, bariz bir şekilde rahatsızlık meydana getiren, cinsel yanıt döngüsünü nitelendiren cinsel istek, psikolojik ve biyolojik faktörlerde bozulmalar görülmesi olarak tanımlanmaktadır. Toplumda yaygın olarak görülen cinsel işlev bozukluğuna; bağlanma sürecindeki sorunların, çocukluk döneminde yaşamış olan travmaların ve azalmış psikolojik esnekliğin etkili olabileceği bilinmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada Google akademik, DergiPark, Academia ve YÖK Tez veri tabanlarında yer alan çalışmalar anahtar kelimeler ile birlikte incelenmiş ve derleme için uygun olan araştırmalardan faydalanılmıştır. Yapılan literatür taraması ile birlikte cinsel işlev bozukluğunda; bağlanma stillerini, çocukluk çağı travmalarını ve psikolojik esnekliklerini vurgulayarak bir derleme çalışması meydana getirilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
cinsel işlev bozukluğu, bağlanma stilleri, çocukluk çağı travmaları, psikolojik esneklik
A Review of Attachment Styles, Childhood Traumas, and Psychological Flexibility in Sexual Dysfunction
WHO sexuality; It defines gender as a concept that includes sexual identity and roles, sexual orientation, pleasure, intimacy, eroticism and reproduction, and also encompasses beliefs, thoughts, desires, behaviors, fantasies and attitudes of individuals. The increasing importance of sexuality in human life; It is affected by many factors that have a psychological, physiological and sociological basis. The increasing importance of sexuality in human life; It is affected by many factors that have a psychological, physiological and sociological basis. In DSM-IV-TR, sexual dysfunction is defined as deterioration in sexual desire, psychological and biological factors that make the relationship between individuals difficult, cause obvious discomfort, and characterize the sexual response cycle. Common sexual dysfunction in society; It is known that problems in the attachment process, traumas experienced in childhood and decreased psychological flexibility can be effective. In this context, in this study, the studies in Google academic, DergiPark, Academia and YÖK Thesis databases were examined together with keywords and studies suitable for compilation were used. Along with the literature review, in sexual dysfunction; A review was created by emphasizing attachment styles, childhood traumas and psychological flexibility.
___
- Acar, H. (2022). Bilişsel davranışçı grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı ve psikolojik esnekliklerine etkisi. (Doktora Tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
- Ağaçhanlı, R.(2016). Opioid idame tedavisindeki kadın hastalar ile opioid kullanım bozukluğu olmayan kadınların cinsel işlev bozukluğu ve travmatik yaşantılar açısından karşılaştırılması. (Tıpta Uzmanlık Tezi). Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul.
- Ben-Itzhak, S., Bluvstein, I. ve Maor, M. (2014). The psychological flexibility questionnaire (PFQ): Development, reliability and validity. Webmed Central Psychology, 5(4), 1-10.
- Boerner, K., E., ve Rosen, N., O. (2015). Acceptance of vulvovaginal pain in women with Provoked Vestibulodynia and their partners: associations with pain, psychological, and sexual adjustment. The Journal of Sexual Medicine, 12(6), 1450–1462.
- Brassard, A., Shaver, P., R. ve Lussier, Y. (2007). Attachment, sexual experience, and sexual pressure in romantic relationships: A dyadic approach. Personal Relationships, 14(3), 475–493.
- Brotto, L., A., Bergeron, S., Zdaniuk, B., Driscoll, M., Grabovac, A., Sadownik, L., A., Smith, K., B., ve Basson, R. (2019). A comparison of Mindfulness-Based Cognitive Therapy Vs Cognitive Behavioral Therapy for the treatment of Provoked Vestibulodynia in a hospital clinic setting. The Journal of Sexual Medicine, 16(6), 909–923.
- CETAD (2006). Cinsel Yaşam ve Sorunları. Ed. Şahin D., Şimşek F. Seyisoğlu H. Erişim Tarihi: 15.10.2022, https://www.cetad.org.tr/CetadData/Books/21/pdf-dosyasini-indirmek-icin-tiklayiniz.pdf.
- Chisari, C., Budhraja, M., Monajemi, M. B., Lewis, F., Moss Morris, R., Scott, W., ve McCracken, L. M. (2021). The role of psychological flexibility, perceived injustice and body image in Vulvodynia: A longitudinal study. European Journal of Pain, 26, 103-113.
- Chisari, C., McCracken, L., M., Cruciani, F., Moss Morris, R., ve Scott, W. (2022). Acceptance and Commitment Therapy for women living with Vulvodynia: A single-case experimental design study of a treatment delivered online. Journal of Contextual Behavioral Science, 23, 15–30.
- Çalışkan, M., N. (2020). Tek çocuklu ailelerde ebeveynlik stresinin psikolojik esneklik ve eş desteği ile ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Demir, Ö., Parlakay, N., Gök, G., ve Esen, A. (2007). Hastane çalışanı bayanlarda cinsel işlev bozukluğu. Türk Üroloji Dergisi/Turkish Journal of Urology, 33(2), 156 - 160.
- Erduran Tekin, Ö. (2022). Çocukluk çağı travmalarının bilişsel ayrışma, psikolojik esneklik ve duygu düzenleme ile ilişkisinde ruminasyonun aracı rolü: karma metodoloji. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Gençoğlu, D. (2021). Çocukluk çağı travmaları, bağlanma stilleri ve cinsel tutumlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
- Goodman, L., A., Koss, M., R. ve Russo, N., F. (1993) Violence against women: Physical and mental health effects. Part I: Research findings. Applied & Preventive Psychology, 2, 79-89.
- Hallward, A. ve Ellison, J., M. (2001). Antidepressants and Sexual Function. Harcourt Health Communications, London.
- Kashdan, T., B. ve Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical psychology review, 30(7), 865-878.
- Keçe, C. ve Güngör S. (2014). 10 Adımda Vajinismus Tedavisi. Ankara: Pusula Yayın Evi.
- Kıray, V. (2017). Cinsel işlev bozukluğu olan ve olmayan bireylerde psikolojik sağlamlık, öznel iyi oluş ve sosyal yaşam kalitesinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
- Kulak, H. (2006). Cinsel işlev bozukluğu görülen kadınlarda geçmiş travmatik deneyimler. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Kumkale, Ç. (2015). Cinsel işlev bozukluğu olan eşlerde evlilik uyumu ve bağlanma stillerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
- Kutlubay, S. (2022). Prematür ejakülasyon ve/veya erektil disfonksiyonu olanlarda çocukluk çağı travmalarının ve cinsel benlik şemalarının rolünün, çocukluk çağı travmaları ve cinsel benlik şemaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Tıpta Uzmanlık Tezi). Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul.
- Maathz, P. (2022). Application of the psychological flexibility model in the context of vulvar pain and sexual dysfunction. (Doctoral dissertation). Acta Universitatis Upsaliensis Uppsala.
- Meşe, H., R. (2021). Çocukluk çağı travmaları, psikolojik katılık ve psikolojik esneklik ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
- Örsel, S., Karadağ, H., Karaoğlan Kahiloğulları, A. ve Akgün Aktaş, E. (2011). Psikiyatri hastalarında çocukluk çağı travmalarının sıklığı ve psikopatoloji ile ilişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 12, 130-136.
- Pelencioğlu, B.ve Bulut, S. (2009). Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9(1), 49-62.
- Saymaz, İ. (2003). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişkileri ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. ( Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Sınık, M., Z. (2022). Psikojenik erektil disfonksiyonu olan erkeklerin çocukluk çağı travmaları ve bağlanma biçimleri açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Pamukkale.
- Soysaloğlu, B. (2022). Yetişkin kadınların çocukluk çağı travmalarının dürtüsellik ve cinsel tutumları üzerindeki etkisinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Giresun Üniversitesi, Giresun.
- Şafak Öztürk, C., Arkar, H. ve Gökdağ, C. (2020). Cinsel işlev bozukluğu olan çiftlerde evlilik uyumunda kişilik özellikleri etkili mi? Cinsel doyumun aracı etkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 31(4), 259-68.
- Şipit, G. (2019). Yetişkin bireylerde bağlanma stillerinin duyguları ifade etme şekilleri ve empatik eğilim yeteneklerine etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
- Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86. Türkseven, A., Söylemez, İ. ve Dursun, P. ( 2020). Cinsel işlev bozuklukları ile evlilik uyumu arasındaki ilişki. Kriz Dergisi, 28 (1), 9‐20.
- Tüzün, O. ve Sayar, K. (2006). Bağlanma kuramı ve psikopatoloji. Düşünen Adam, 19(1), 24-39.
- Uluyol, F. M. (2019). Bağlanma, Duygu Düzenleme Süreçleri ve Cinsel İşlev Bozukluğu Arasındaki İlişki: Bir Model Önerisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(1), 220-233.
- Van Berlo, W. ve Ensink, B. (2000). Problems with sexuality after sexual assault. Annual Review of Sex Research, 11, 235-258.
- WHO (2006). Defining sexual health: Report of a technical consultation on sexual health 2002. Geneva: WHO. Erişim Tarihi: 14.10.2022, https://www.cesas.lu/perch/resources/whodefiningsexualhealth.pdf
- Yılmaz, G., İşiten, N., Ertan, Ü. ve Öner, A. ( 2003). Bir çocuk istismarı vakası. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, (46), 295-298.
- Yüksel, H. ve Yüksel, M. (2014). Çocuk ihmali ve istismarı bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler gerçeği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2), 1-24.
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Yayıncı: Denta Florya ADSM Limited Company
Sayıdaki Diğer Makaleler
Majör Depresyon ve Tükenmişlik: Bir Olgu Sunumu
Dilek ÇİFTCİ BAYKAL, Funda KARDAŞ ÖZDEMİR, Kerime Derya BEYDAĞ
Vahdet ÖZKOÇAK, Ali Murat KIRIK
Ruminasyon ve Varsayılan Mod Ağı (DMN): Bir Beyin Ağı İncelemesi
Buket KOÇYİĞİT OCAK, Emel ERDOĞDU
Sektörel Tahminleme Amaçlı Satınalma Yöneticileri Endeksi Üzerine Bir Literatür Taraması
Etik Satış Davranışının Müşteri Sadakatine Etkisi
Gülcan AYRAL, Eljif HAJRULA ASLAN, Nüket SARACEL