Tunç YILDIRIM

35 MM SESLİ FİLMDEN KALAN FOTOGRAMLARIN SESSİZ FOTO-FİLME DÖNÜŞÜMÜ: SERGEY EISENSTEIN’İN İHTİLAFLI BEJİN ÇAYIRI (SSCB, 1935-1937) HAKKINDA

Ekim Devrimi’nin yirminci yıldönümüne yaklaşan Rusya’da, Sovyet sessiz sinemasının biricik dehası Eisenstein’e sesli bir film çekme ve profesyonel oyuncularla çalışma imkânı 1935’te sunuldu. Stalin rejiminin kırsal kesimdeki kolektivizasyon politikasını ve kulaklarla (yani toprak mülkiyeti olan zengin köylülerle) mücadelesini şehit-kahraman bir Sovyet öncüsü/çocuğu (Pavlik Morozov) üzerinden konu alması gereken bu propaganda filminin çevrimi önce durduruldu, sonra yeniden başlatıldı ama neticesinde tamamen engellendi. Batı’da sinema âleminin “Majesteleri Eisenstein” diye hitap ettiği yaratıcı yönetmeni ise hem biçimcilikle hem mistisizmle resmî olarak suçlandı. Bu makalede, 20 Ekim 2022’de Paris’te fotoğraf-sinema ilişkilerini konu alan “Le cinéma par ses photographies” kolokyumuna katılan araştırmacılara gösterilen kırk dakikalık sessiz foto-film Bejin Çayırı’nın eleştirel ve tarihsel bir okuması yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sergey Eisenstein, Sergey Yutkeviç, Naum Kleiman, Bejin Çayırı, SSCB

TRANSFORMATION OF REMAINING PHOTOGRAMS FROM 35 MM SOUND FILM INTO SILENT PHOTO-FILM: ABOUT BEZHIN MEADOW, A CONTROVERSIAL FILM BY SERGEI EISENSTEIN (USSR, 1935-1937)

In Russia, approaching the twentieth anniversary of the October Revolution, in 1935, the unique genius of Soviet silent cinema, Eisenstein, was offered the opportunity to shoot a sound film and work with professional actors. The shooting of this propaganda film, which was supposed to be about a martyr-hero Soviet pioneer (Pavlik Morozov), about the collectivization policy of the Stalin regime in the countryside and its struggle with the kulaks (rich peasants with land ownership), was first stopped, then restarted, but as a result it was completely blocked. His creative director, whom the world of cinema in the West addressed as “His Majesty Eisenstein”, was officially accused of both formalism and mysticism. In this article, a critical and historical reading of the forty-minute silent photo-film Bezhin Meadow, which was shown to the researchers attending the colloquium (“Le cinéma par ses photographies”) on photography-cinema relations on October 20, 2022 in Paris, will be made.

Keywords:

Sergey Eisenstein, Sergey Yutkeviç, Naum Kleiman Bejin Çayırı, SSCB, Toulouse Sinemateği, Kolokyum: Le cinéma par ses photographies. Figurer, publier et écrire le cinéma avec des photographies (des origines aux années 1960).,

PDF

___

Challine E., Gauthier C., Morrissey P., Roubert P.-L. & Vezyroglou D. (Düz.), Le Cinéma par ses photographies. Figurer, publier et écrire le cinéma avec des photographies (des origines aux années 1960), Uluslararası Kolokyum, 20-21 Ekim 2022, Paris.
Bordwell, D (1997). On the History of Film Style, Cambridge, Londra: Harvard Üniversitesi Yayınları.
Eisenstein, S. M. (Yönetmen). (1935/37). Bejin Çayırı [Film]. SSCB. Erişim adresi: https://bejine.lacinemathequedetoulouse.com/film, https://www.lacinemathequedetoulouse.com/collection-en-ligne/expositions-virtuelles
Eisenstein, S. M. (1993). Sinema Sanatı, Çev. Nilgün Şarman, İstanbul: Payel.
Eisenstein, S. M. (2016). Notes for a General History of Cinema, Naum Kleiman & Antonio Somaini (Ed.), Çev. Margo Shohl Rosen, Brinton Tench Coxe, Natalie Ryabchikova, Amsterdam: Amsterdam Üniversitesi Yayınları.
Gorce, J-P. Histoire d’un film qui n’a jamais existé. Erişim adresi: https://bejine.lacinemathequedetoulouse.com/presentation#2
Gül, Y. E. & Yavuz, C. (2015). Rusya’da Ekim Devrimi’nde Pravda Gazetesinin Oynadığı Rol ve Devrim Sayısının İçerik Analizi, Avrasya Etüdleri, 47, 129-154. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/422138
Keçiş, M. (2012). Türkiye Selçuklularının 1223 Yılında Trabzon Üzerine Düzenledikleri Sefer Hakkında Yeni Bir Kaynak ve Bazı Yeni Bilgiler. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 40-55. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/217219
Laurent, N. (2000). L’Œil du Kremlin. Cinéma et Censure en URSS sous Staline (1928-1953), Toulouse : Privat.
Ovtchinnikova, M. (2016). Le concept du “kinoobraz” dans le cinéma et la théorie d’Andrei Tarkovski, Les chantiers de la création, 9, 1-8. Erişim adresi: https://journals.openedition.org/lcc/1222
Somaini, A. (2016). Cinema as ‘Dynamic Mummification,’ History as Montage: Eisenstein’s Media Archaeology, Notes for a General History of Cinema içinde, Naum Kleiman & Antonio Somaini (Ed.), 19-105, Amsterdam: Amsterdam Üniversitesi Yayınları.
Turan, M. (2011). SSCB’de Toprak Mülkiyeti. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66 (03), 307-332. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/35860
Turgenyev, İ. S. (2021). Bejin Çayırlığı, Avcının Notları içinde, Çev. Ergin Altay, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 101-125.
Weld, S. P. (2015). Eisenstein’s Bezhin Meadow: Hagiography and Puericide, A Convenient Territory: Russian Literature at the Edge of Modernity. Essays in Honor of Barry Scherr içinde, John M. Kepper & Michael Wachtel (Ed.), 203-216, Bloomington: Slavica Publishers. Erişim adresi: https://muse.jhu.edu/book/43143