İsmail Hakkı KALYONCU, Yılmaz ERSOY, Mehmet YILMAZ

Kızılcık (Cornus mas L.) yeşil uç çeliklerinin köklenmesi üzerine farklı iba dozları ve nem seviyelerinin etkileri

Bu çalışmada, erken Haziranda, selekte edilmiş bir kızılcık (Cornus mas L.) tipinden alınan, “Sisleme Sisteminde" iki farklı (% 85-90 ve % 95-100) hava nispi nem ortamı, Indol-3-Bütirik Asit’in (IBA) uygulanan 5 farklı (0, 500, 1500, 2500 ppm ve 3500 ppm) konsantrasyonları ve perlit köklendirme ortamının kızılcık yeşil uç çeliklerinin köklenmeleri üzerine etki-leri incelenmiştir. Araştırmada, dikilen çeliklerin tümünün canlı kaldığı ve yüzde yüzlere varan oranda köklendiği belirlenmiştir. Çeliklerde kalluslanma, en yüksek % 85-90 nem seviyesinde, kontrol grubundan (% 66.7) elde edilirken, her iki nem seviyesinde de kontrol gruplarından daha yüksek kalluslanma elde edilmiştir. Çeliklerdeki köklenme oranı hormon uygulamalarıyla önemli bir artış göstererek, % 85-90 nem seviyesindeki kontrol grubunda (% 93.3) en düşük, diğer doz uygulamalarının tümünde % 100 oranında elde edilmiştir. Çeliklerde köklenme yüzey uzunluğu, hormon doz uygulamalarında kontrol grubuna göre önemli ölçüde artış göstermiştir. En yüksek değer % 85-90 nem seviyesinde 3500 ppm doz uygulamasında (4.667cm) belir-lenmiştir. Kök sayısı bakımında, kontrol grubuna nazaran hormon doz uygulamalarında önemli miktarda kök artışı olduğu belirlenmiştir. En fazla kök sayısı % 85-90 nem seviyesinde 3500 ppm hormon doz uygulamasından (56.133 adet/çelik) elde edilmiştir. Çeliklerde en uzun kök, % 85-90 nem seviyesinde, 2500 ppm doz uygulamasından (1.287cm) elde edilirken, en kısa kök ise % 95-100 nem seviyesinde, kontrol grubundan (0.067cm) elde edilmiştir. Çeliklerin hiç birinde kök dallanması görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler:

nemlilik, Cornus mas, IBA, yeşil çelik, köklenme, bitki büyüme düzenleyicileri, çelikler

Effects of some hormones and humidity levels on rooting of softwood top cuttings of cornelian cherry (Cornus mas L.)

In this study, softwood top cuttings were taken from one of the selected cornelian cherry (Cornus mas L.) type in early June. The softwood cuttings of the cornelian cherry’s were rooted in pumice medium under misting system after treating with 0 (control), 500, 1500, 2500 ppm and 3500 ppm Indole-3-Butyric Acid (IBA) under 2 different humidity of 85-90 % and 95-100 %. After having the cuttings rooted, obtaining shoots were investigated. In the research conducted with cornelian cherry sooftwood cuttings taken to early june, both humidity levels for the dif-ferent doses of IBA, including control group, 100 % rooting was obtained. The highest ratio of cutting callus formation was found to be control group (66.7 %) in % 85-90 humidity level. Rooting ratio was found high level in applied hormones, the lowest level was in control group (% 93.3) in 85-90 % humidity level, all the other hormon application rooting ability was found 100 %. Lenght of rooting area determined very high from hormone application to control group. The highest rooting area was found 3500 ppm hormone dose (4.667cm) in 85-90 %, the lowest level one was control group (0.433cm) in 95-100 % humidity level. In point of root number, hormon applications were determined more effective than control group. The highest root number was found from 3500 ppm hormone level aplication (56.133 number/cutting) in % 95-100 humidity level and 26.933 number/ cutting in % 85-90 humidity level. The longest root was found from 2500 ppm IBA hormon level in 85-90 %, the shortest one was found from control group (0.067cm) in 95-100 % humidity level. All the cuttings didn’ t show root branching.

Keywords:

humidity, Cornus mas, IBA, softwood cuttings, rooting, plant growth regulators, cuttings,

PDF

___

Baytop T., 1984. Türkiye’ de Bitkilerle Tedavi, İstan-bul Üniv., Ecz. Fak. Yay.No: 40, 298-299.
Bounous G., Bullano F. and Peano C., 1992. Softwood cuttings of Amelancheir canadensis, Cornus mas L. Elaeagnus umbellata and Hippophae rham-noides. Montie Boschi. 43:4, 51-57, 8.
Browicz K., 1986. Chrology of trees and shrubs in South-West Asia and Adjacent regions, pp 14, Poznan.
Dmitrienko N. G., Kovaleva A. F., Maslova V. A. and Senin V. I., 1984. Effect of mineralized water on the rooting of softwood cuttings. Sadovodstvo. No: 8, 18-19.
Düzgüneş O., Kesici T., Kavuncu O. ve Gürbüz F., 1987. Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara üniv. Ziraat Fak. Yayınları: 1021, Ders Kitabı:295, Ankara.
Gardner J. B. and Mcintyremil, 1961. The effect of various media on the rooting of cuttings under mist. III. St. Flor. Ass. Bull. No: 219.
Heighway N., 1984. Propagation of dessert peaches and nectarines from leafy cuttings for commercial close-planted orchards. Combined Proceedings, In-ternational Plant Propagators Scoiiety. 34, 68-70.
Ivanicka J. and Cvopa J., 1977. Propagation of dog-wood (Cornus mas L.) by softwood and semi-hardwood cuttings. Gatenbauwissenschaft, 42(4): 169-171.
Ivanicka J., 1988. Propagation of unusual fruit crops from softwood cuttings under Mist. Vedecke Prace Vyskumneho Ustavu Ovocych a Okrasnych Drevin v Bojniciach. 7, 163-170; 14.
Kalyoncu İ. H., 1995. Yeni bir meyve kızılcık. Ziraat Mühendisliği Dergisi, Sayı 128.
Kalyoncu İ. H. ve Ecevit F. M., 1995. Farklı nem seviyelerinin kızılcık (Cornus mas L.) yeşil çelik-lerinde köklenme üzerine etkileri. Türkiye II Ulu-sal Bahçe Bitkileri Kongresi (3-6 Ekim 1995), CitI (Meyve), s 273-276. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Balcalı-Adana.
Kalyoncu İ. H., 1996. Konya Yöresindeki Kızılcık (Cornus mas L.) Tiplerinin Bazı Özellikleri ve Farklı Nem Ortamlarındaki Köklenme Durumu Üzerine Bir Araştırma, Selçuk Üniv. Tarımsal Ya-pılar ve Sulama Anabilim Dalı Doktora Tezi, Konya.
Kalyoncu İ. H. ve Özer E., 2000. Gilaburu’nun (Viburnum opulus L.) yeşil yan çeliklerle köklen-dirilmesi ve fidan elde edilmesi. II. Ulusal Fidancı-lık Sempozyumu (25-29 Eylül 2000). 1.1-10, Ba-demli-Ödemiş, İzmir.
Kalyoncu İ. H., Babaoğlu D. ve Yılmaz M., 2007. Gilaburu’nun (Viburnum opulus L.) yeşil uç çelik-lerinde çelik köklenmesi üzerine bazı hormonların etkileri. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kong-resi, Cilt 1: Meyvecilik, (04-07 Eylül 2007), Erzu-rum
Karakır M. N., 1992. Zeytinde damızlık ağaç yaşının yeşil çeliklerin köklenmelerine etkileri üzerine araştırmalar. Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi (13-16 Ekim 1992), Cilt I (Meyve), 171-174, Ege Üniv. Ziraat Fak. Bornova-İzmir.
Kaşka N. ve Yılmaz M., 1974. Bahçe Bitkileri Yetiş-tirme Tekniği. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yay.: 79, Ders Kitabı No: 52, Adana.
Onur C., 1982. Bahçe bitkilerinde çelikle çoğaltmaya etki eden faktörler. Alata Bahçe Kültürleri Araş-tırma Eğitim Merkezi, Yayın No: 43, Erdemli-Mersin
Özbek S., Özsan M., Yılmaz M., 1961. Çay çelikleri-nin köklenmeleri üzerine muhtelif hormonların te-sirleri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıllığı, 11(2):175-203, Ankara.
Özbek S., 1977. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yay. 111, Ders Kitabı 6, Adana, 1977.
Özer E. ve Kalyoncu İ. H., 2007. Gilaburu’ nun (Viburnum opulus L.) yeşil çelikle çoğaltma im-kanlarının araştırılması. Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 21(43): 46-52. Konya.
Özgüven A. I. ve Ak B. E., 1993. Indol butirik asidin (IBA) nar çeliklerinin köklenmesi üzerine etkisi. Ç. Ü. Ziraat Fak. Dergisi, 8, (3): 1-10.
Pırlak L., 1993. Uzundere, Tortum ve Oltu ilçelerinde doğal olarak yetişen kızılcıkların (Cornus mas L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Bahçe Bit. Anabilim Dalı Doktora Tezi, Erzurum.
Ülkümen L., 1973. Bağ-Bahçe Ziraati. Atatürk Üniv. Ziraat Fak., Yay. No: 128, Ders Kitabı, No:22, Er-zurum.
Vookova B. and Elias P., 1988. The effect of area limitation of the leaf blades in Cornus mas L. on some of their properties. Biologia, Czechoslovakia. 43: 9, 821-828; 15.
Yalçınkaya E., Kaşka N., 1992. Kızılcık Çeşit Selek-siyonu Uygulama Projesi (Seleksiyon I). Türkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. cilt:1 (Meyve), s 499-502.