Orta Anadolu ekolojik şartlarında yetiştirilen fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi

Bu araştırma; fasulye genotiplerinin Orta Anadolu ekolojik (Sarayönü ve Çumra) şartlarındaki performanslarının belir-lenmesi ve bu ekolojik koşullara uyan fasulye genotiplerinin tespiti ve tane verimi, bazı agronomik özelliklerinin saptanabil-mesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada, deneme materyali olarak 19 fasulye genotipi (12 hat, 5 populasyon ve 2 çeşit) kullanılmıştır. Denemeler 2006 yılında Sarayönü ve Çumra olmak üzere 2 lokasyonda; “Tesadüf Blokları Deneme” desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre tane verimi bakımından genotipler arasında ve lokasyon arasında istatistiki olarak önemli farklılıklar tesbit edilmiştir. Lokasyonların ve genotiplerin ortalaması olarak tane verimi 346.67 kg/da olmuştur. Genotiplerin ortalaması olarak en yüksek tane verimi (373.55 kg/da) Çumra’da elde edilmiştir. Lokasyonların ortalaması olarak ise en yüksek tane verimi (476.85 kg/da) PV3 genotipinden elde edilmiştir. Sonuç olarak; tane verimi en yüksek olan PV3, PV2, PV12, PV17, PV15 ve PV16 genotipleri Orta Anadolu ekolojik şart-larında tarıma en uygun genotipler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İç Anadolu, Phaseolus vulgaris, ekoloji, genotip, tarımsal özellikler, İç Anadolu Bölgesi, fasulye

Determination of some agricultural characters of common beans (Phaseolus vulgaris L.) genotypes in central anatolian ecological condition

The aim of this research was to determine the performances of bean genotypes in The Central Anatolian (Sarayönü and Çumra) ecological condidations, to identify bean genotypes for the region also to determine these genotypes for seed yield and some agronomic characters. In this study, 19 bean genotypes (12 lines, 5 populations and 2 cultivars) were used as material. The experiment was arranged in the “Randomized Blocks Experimental” design with three replications in two different locations (Sarayönü and Çumra). According to the results of the research, statistically significant differences were found between genotypes and locations with respect of the seed yield. As the mean of genotypes and locations of seed yield was 346.67 kg.da-1. The highest seed yield (373.55 kg.da-1) of the mean of genotypes was obtained at the Çumra locations. In the mean of locations, the highest seed yield (476.85 kg.da-1) was obtained from PV3 genotype. As a results, it was obtained that, PV3, PV2, PV12, PV17, PV15 and PV16 genotypes had the highest seed yield and were suitable to grown in Central Anatolian egolocigal coditations.

Keywords:

Central Anatolia, Phaseolus vulgaris, ecology, genotypes, agronomic characteristics, Central Anatolia Region, bean,

PDF

___

Akçin, A. 1974. Erzurum Şartlarında Yetiştirilen Kuru Fasulye Çeşitlerinde Gübreleme, Ekim Zamanı ve Sıra Aralığının Tane Verimine Etkisi İle Bu Çeşitlerin Bazı Fenolojik, Morfolojik ve Teknolojik Karakterleri Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Yayın No: 157, S:1-112, Erzurum.
Akçin, A. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Selçuk Üniv. Zir. Fak. Yayın No: 8, 41-189, Konya.
Anlarsal, A:E:, Yücel, C. ve Özveren, D., 2000. Çukurova Kosullarında Bazı Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çesitlerinde Tane Verimi ve Verimle Ilgili Özellikler ile Bu Özellikler Arası Iliskilerin Saptanması. Turk J Agric For 24: 19–29.
Anonymous. 2007. www.tuik.gov.tr
Azkan, N.,ve Yürür, N. 1987. Bazı Fasulye Çeşitle-rinin Bursa Yöresinde İkinci Ürün Olarak Değer-lendirilmesi Üzerinde Araştırmalar. Uludağ Ü. Ziraat Fak. Der., No:6, s.155-163.
Bozoğlu, H., Gülümser, A., 1999. Kuru Fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) Bazı Tarımsal Özellikle-rin Korelasyonları Ve Kalıtım Derecelerinin Be-lirlenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi (15-18 Kasım 1999), Cilt III, Çayır-Mera Yembitkileri ve Yemeklik Baklagiller, 360-365, Adana.
Bozoğlu, H., Gülümser, A., 2000. Kuru Fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) Bazı Tarımsal Özellikle-rin Genotip Çevre Interaksiyonları ve Stabilitele-rinin Belirlenmesi Üzerine Bir Arastırma. Turk J Agric For 24 : 211–220.
Bozoğlu, H., 1995. Kuru Fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) Bazı Tarımsal Özelliklerinin Genotip x Çevre İnteraksiyonu ve Kalıtım Derecelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ondokuz Mayıs Üni. Fen Bilimleri Enst. Doktora Tezi (Ba-sılmamış), Samsun.
Çiftçi, Y., C. ve S., Şehirali., 1984. Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşitlerinde Değişik Özelliklerin Fenotipik ve Genotipik Farklılıkları-nın Saptanması. A. Ü. Fen Bilimleri Enst. Yayın No: TB. 4, Ankara.
Düzdemir, O. 1998. Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinde Verim ve Diğer Bazı Özellikler Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Tokat.
Konsens, I., Ofir, M. ve Kigel J. 1991. The effects of temparature on the production and abscission of flowers and pods in snap bean. An. Of Botany, 67(5):391-399.
Mıshra. S.N. Dash, S.N 1991. Variability for Quan-titative Characters in French Bean (Phaseolus vulgaris L.) Plant Breeding Abstracts,63 (1):s. 64.
Önder, M., 1993. Bodur Kuru Fasulye Çeşitlerinin Tane Verimine ve Morfolojik, Fenolojik, Teknolo-jik Özelliklerine Bakteri Aşılama ve Azot Uygu-lamalarının Etkisi. S.Ü. Fen Bilimleri Enst. Dokto-ra Tezi (Basılmamış), Konya.
Önder M. ve Sade A. 1996. “Yunus-90” Bodur kuru Fasulye Çeşidinde Farklı Bitki Sıklıklarının Dane Verimi ve Verim Unsurları Üzerine Etkileri. S.Ü.Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(11) : 71-82.
Önder, M., Şentürk, D., 1996a. Ekim zamanlarının bodur kuru fasulye çeşitlerinde dane ve protein verimi ile verim unsurlarına etkisi. Selçuk Üni-versitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (3): 7-18.
Önder, M., Şentürk, D., 1996b. Ekim zamanlarının bodur kuru fasulye çeşitlerinde dane ve protein verimi ile verim unsurlarına etkisi. S. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 10 (13): 7-18.
Özçelik, H. ve Gülümser. A.,1988. Bazı bodur fasul-ye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde verim ve verm öğeleri üzerine bir araştırma. Ondokuz Ma-yıs Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 3(1): 99-108.
Pekşen, E. ve Gülümser, A., 2005. Bazı Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinde Verim ve Verim Unsurları Arasındaki İlişkiler ve Path Analizi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 20(3):82-87.
Sözen, Ö., 2006. Artvin İli Yerel Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Populasyonlarınınn Toplanması Ta-nımlanması ve Morfolojik Varyabilitesinin Belir-lenmesi. 19 Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
Şehirali, S., 1971. Türkiye’de Yetiştirilen Bodur Fasulye Çeşitlerinin Tarla Ziraatı Yönünden Önemli Bazı Morfolojik ve Biyolojik Vasıfları Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üni. Zir. Fak. Yay., 474, Ankara.
Şehirali, S., 1980. Bodur Fasulyede (Phaseolus vulgaris L. var. nanus DEKAP) Ekim Sıklığının Verimle İlgili Bazı Karakterler Üzerine Etkisi. A. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 738, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler : 429. Ankara.
Şehrali S. 1980. Bodur Fasulyede (Phaseolus vulgaris L. var nanus Dekap) Ekim Sıklığının Verimle İlgili Bazı Karakterler Üzerine Etkisi. Ankara Üniv. Zir. Fak Yayınları: 738. Bilimsel Araş. ve İnceleme: 1429.
Şehirali, S. 1988. Yemeklik Dane Baklagiller. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No: 1089. s.435. Ankara.
Sepetoğlu, H. 1992. Yemeklik Dane Baklagiller. Ege Üniv. Zir. Fak Ders Notları No: 24.
Vural, H., Şalk, A., Özzambak, E. ve Eşiyok, D., 1986. Bazı Önemli Yerli Kuru Fasulye Çeşitleri-nin Bornova Koşullarında Yetiştirmeye Uygun-lukları Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Zir. Fak. Der. 23:1.
Zeytun, A., Gülümser, A., 1988. Çarşamba ovasında yetiştirilen fasulye çeşitlerinin fenolojik ve mor-folojik karakterlerinin tespiti üzerinde bir araş-tırma. O. M.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 3 (1): 83-98.