Keynesyen Teori'ye Bir Tepki: Arz Yanlı İktisat

Arz Yanlı İktisat, Keynesyen Teori’ye bir tepki olarak 1970’li yıllarda doğmuştur. Arz Yanlı İktisat uygulamaları, 1980’lerde ABD Başkanı R. Reagan ve İngiltere Başbakanı M. Thatcher tarafından ön plana çıkartılmıştır. Özellikle ABD’de büyük ilgi gören Arz Yanlı İktisat, Başkan Reagan’ın seçim programına temel oluşturmuştur. Bu nedenle arz yanlı politikalara, “Reaganomics” ve “Thatcherism” adı da verilmiştir. Ekonominin verimlilik kapasitesi üzerinde etkili olan unsurları inceleyen ve temel amacı, hızlı büyüme ile düşük enflasyonu bir arada bulundurabilmek olan Arz Yanlı İktisat’ın temel ilkeleri, devletin özel sektör karşısında arka plana çekilmesi hedeflenerek oluşturulmuştur. Temel politika aracı “vergi oranları” olan Arz Yanlı İktisat, verimliliğin artması ve sonuçta enflasyonun önlenmesinde, vergi indirimi ve teşviklerinin etkisini vurgulamıştır. Bu kapsamda, vergi oranları ile vergi gelirleri arasındaki ilişkiyi gösteren “Laffer eğrisi”, oldukça popüler olmuştur. Vergi indirimleriyle daha çok toplam vergi geliri elde edileceğini ileri süren Arz Yanlı İktisatçılar, ayrıca kamu harcamalarının azaltılmasını, para arzının daraltılmasını ve piyasaya yönelik müdahalelerin azaltılarak özel kesimde sermaye birikiminin sağlanmasını ileri sürmüşlerdir. Arz Yanlı İktisat, 1980’li yıllar boyunca ABD’de en önemli iktisadi akımlardan biri olmasına rağmen, Reagan’ın başkanlık görevinden ayrılmasıyla birlikte önemini büyük ölçüde kaybetmiş ve önemli eleştirilere uğramıştır.

Supply-side economics was born in the 1970s as a reaction to Keynesian theory. Applications of supply-side economics were put forward by the president of the USA, R. Reagan and by the prime minister of England, M. Thatcher in the 1980s. Supply-side economics receiving great interest especially in the USA became the fundamentals of the president Reagan’s election programme. For these reason supply-side policies were also called “Reaganomics” and “Thatcherism”. Basic principles of supply-side economics, which examine the elements affecting the productivity capacity of the economy and whose main aim is to bring together growth and lower inflation were formed by aiming to pull back the state behind the private sector. Supply-side economics whose main policy tools are “tax rates” emphasized the effects of tax cuts and incentives in increasing productivity and lowering inflation. Within this scope “Laffer curve” showing the relationship between tax rates and tax revenues has become very popular. Supply-side economists asserting that lowered tax cuts will increase total tax revenue also assert that public sector expenditure should be reduced, money supply be decreased and capital accumulation be provided by reducing intervention to the market. Although supply-side economics had been one of the most important economic streams in the USA in the 1980s it lost its importance to a great extent after president Reagan and underwent important criticisms.

PDF

___

Akdiş, Muhammet (1991), “Arz-Yönlü İktisatçıların Enflasyon Yaklaşımları ve Türkiye’deki Faiz Oranları”, Banka ve Ekonomik Yorumlar, Yıl:28, Sayı:8/Ağustos, 31-36.

Aktan, Coşkun C. (1990), “Çağdaş İktisadi Düşünceler”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:5, Sayı:1-2, 211-230.

Aktan, Coşkun C. (1991), “Talep-Yönlü İktisat ve 1970’li Yılların İktisadi Sorunları”, Banka ve Ekonomik Yorumlar, Yıl:28, Sayı:3/ Mart, 33-47.

Donges, Juergen B. (2005), “Angebotsseite der Volkswirtschaft”, Vorlesung Allgemeine Wirtschaftspolitik, http://www.uni-koeln.de/wiso- fak/donges/studium/ss2005/Vorlesung-Allg.Wirtschaftspolitik/Folien/20 05-06-28.29.Folien.pdf, 23.12.2005.

Dornbusch, Rudiger - Stanley Fischer (1994), Macroeconomics, Sixth Edition, McGraw-Hill Inc., USA.

Eser, Uğur (1989), “ABD Ekonomisi ve Reaganomics’in Mirası”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, Cilt:13, Sayı:111/Eylül, 34-42.

Froyen, Richard T. (1986), Macroeconomics, Second Edition, Macmillan Publishing Company, USA.

Gwartney, James D. (2005), “Supply - Side Economics”, http://www. econlib.org/library/Enc/SupplySideEconomics.html, 25.05.2005.

Jett, Wayne (2005), “A Supply - Side History and The Road Ahead”, http://www.wanniski.com/showarticle.asp, 23.04.2005.

Jorgenson, D. W. - K. Yun (1990), “Tax Reform and U.S. Economic Growth”, Journal of Political Economy, Vol.98, No.5, Part:2/October, USA, 151-193.

Keleher, Robert E. (1990), “Arz Yönlü Vergi Politikası-Kanıtların Gözden Geçirilmesi”, çev. Coşkun Can Aktan, Arz Yönlü İktisat-Seçme Çeviriler, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Yayını, İzmir, 13-21.

Krieger, Ronald A. (1990), “Arz Yönlü İktisat; Bir Giriş”, çev. Coşkun Can Aktan, Arz Yönlü İktisat-Seçme Çeviriler, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Yayını, İzmir, 1-12.

Krugman, Paul (2001), Politika Taşeronları ve Önemsizleşen Refah, çev. Neşenur Domaniç, 1.Baskı, Literatür Yayınları, İstanbul.

Orhan, Osman Z. (1995), Başlıca Enflasyon Teorileri ve İstikrar Politikaları, Filiz Kitabevi, İstanbul.

Önder, İzzettin (2001), “Arz Yanlı İktisat”, İktisat’ın Dama Taşları-I, İ.Ü. İFMC İktisat Dergisi Yayını, Eğitim Serisi-1, İstanbul, 140-155.

Paetzold, Jürgen (2005), “Strategien der Stabilisierungspolitik”, http:// www.juergen-paetzold.de/stabpol/BG+Infl/Stabpol%20Strategien.html, 15.12.2005.

Parasız, İlker (2003), Makro Ekonomi, 8.Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.

Savaş, Vural (1986), Keynezyen İktisat Yıkılırken, 2.Baskı, Beta Basım AŞ, İstanbul.

Savaş, Vural (2000), Politik İktisat, 4.Baskı, Beta Basım AŞ, İstanbul.

Skousen, Mark (2004), “Arz Yönlü İktisatta En Fazla Hak Edilen Başarı”, çev. Ferhat B. Özgen, Liberal Düşünce Topluluğu Dergisi, http://www.liberal-dt.org.tr/dergiler/İdsayı:19/1908.htm, 21.12.2004.

Ulusoy, Ahmet - Birol Karakurt (2002), “Vergi İndiriminin Ekonomik Etkileri”, Vergi Dünyası, Yıl:21, Sayı:254/Ekim, 103-115.

Zinn, Karl Georg (1998), Makroökonomie - Einführung in die Einkommens- und Beschaeftigungstheorie, 7. überarbeitete Auflage, Riese Springer Verlag, Aachen-Deutschland.