Sevinç GÜLSEÇEN, Mehmet BÜTÜN, Emre AKADAL, Murat SELÇUK

KAMU SPOTLARININ ETKİLİLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Eğitim, sağlık, toplumsal kalkınma ve kültürel mirasın korunması gibi alanlarda hazırlanankamu spotları, eğitici ve bilgilendirici niteliklere sahip multimedya içeriklerdenoluşmaktadır. Kamu spotları toplumsal bir faydanın amaçlandığı alanlarda izleyicide yada dinleyicide doğrudan bir düşünce veya davranış ile ilgili değişimin gerçekleşmesinihedeflemektedir. Bu değişim; bir konu hakkında farkındalığın arttırılması, yanlış bir algınındeğiştirilmesi, kazandırılmak istenilen bir davranışın teşvik edilmesi, toplumsal birlikteliğigüçlendirecek bir düşüncenin geliştirilmesi şeklinde gerçekleşebilmektedir. Ülkemizdekamu kurumları, çeşitli vakıflar ve bazı özel kuruluşlar tarafından farklı temalarıkonu edecek şekilde hazırlanan kamu spotları, radyo ve televizyonlar aracılığıyla yayınlanmaktadır.Planlanma, hazırlanma ve yayınlanma aşamalarında önemli bütçelerin ayrıldığıkamu spotlarının hedeflerine ne ölçüde ulaştıkları önemli bir araştırma konusudur.Bu çalışma kapsamında Radyo Televizyon Üst Kurumu (RTÜK) tarafından 2018 yılıiçerisinde yayınlanması tavsiye edilen kamu spotları arasından seçim yapılarak, seçilenkamu spotlarının hedeflenen kitlede istenilen düşünce ya da davranış değişikliğini neölçüde gerçekleştirdiğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında ele alınankamu spotlarının bazı algı ve düşünceleri değiştirmede etkili olduğu görülürken, bazıkonularda yetersiz kaldığı görülmüştür. Ayrıca çalışmanın bulguları kamu spotlarınınhazırlanması sürecinde kurgu, görsel efektler, seslendirme, müzik, sadelik ve anlaşılırlık,çarpıcı mesajlar gibi konuların üzerinde titizlikle çalışılması gerektiğine işaret etmektedir.

A STUDY ON EFFECTIVENESS OF PUBLIC SERVICE ANNOUNCEMENTS

Public service announcements (PSAs), which are prepared in the fields of education, health, community development and protection of cultural heritage, is composed of educative and informative multimedia contents. PSAs aim a direct change at audience's thoughts or behaviours in the fields that social benefit is targeted. This alteration can be occur via expanding awareness, changing the wrong perception, encouraging a behaviour aimed to be achieved or developing an idea which can strengthen the social coherence. In Turkey, PSAs, which are prepared by public enterprises, various foundations and private institutions to mention about different themes, are broadcasted via radios and televisions. A great extent of budget is reserved for PSAs and it is an important topic of research how far PSAs have reached their goals. Within the scope of this study, we made a choice between the PSAs which are recommended to be broadcast by Turkish Radio and Television Supreme Council (RTÜK) in 2018 and we aimed to detect to what extent behavioral change and change in thought is achieved by chosen PSAs in target audience. In this study, although PSAs succeeded in changing some perceptions and thoughts, it is insufficient in some other areas. Furthermore, the results of the study point out that it is a need to work meticulously on some fields such as fiction, visual effects, voiceover, music, simplicity and comprehensibility, striking messages in the process of preparing PSAs.

PDF

___

Akova S (2017) “Sigarayı Bırak, Hayatı Bırakma’’ Sloganlı Kamu Spotları Örneklemlerinin Alımlıma Analizi Yöntemi İle İncelenmesi, Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 15-36.
Bator R ve Cialdini R (2000) The Application of Persuasion Theory to the Development of Effective Proenvironmental Public Service Announcements, Journal of Social Issues, 56(3), 527–542.
Bazzo S, Black D, Mitchell K, Marini F, Moino G, Riscica P ve Fattori G (2017) ‘Too Young To Drink’ An International Communication Campaign to Raise Public Awareness of Fetal Alcohol Spectrum Disorders, Public Health, 142, 111– 115.
Bilgiç B (2016) Türkiye’de Kamu Spotu Oluşum Süreci ve Yayın Politikaları, İstanbul Aydın Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 2(2), 25–61.
Boer H, Ter Huurne E ve Taal E (2006) Effects of Pictures and Textual Arguments in Sun Protection Public Service Announcements, Cancer Detection and Prevention, 30(5), 432–438.
Borzekowski D L ve Poussaint A F (1999) Public Service Announcement Perceptions: A Quantitative Examination of Anti-violence Messages, American journal of Preventive Medicine, 17(3), 181-188.
Coşkun S (2016). Türk Görsel-İşitsel Medya Hizmetlerinde Kamu Spotları ve Zorunlu Yayınlara Dair Bir Değerlendirme, ASOS Congress Bildiriler Kitabı, Elazığ: ASOS Yayınları.
Cury I (2011) Commercials and Public Service Announcements, Directing and Producing for Television, 191–204.
Dillard J P ve Peck E (2000) Affect and Persuasion: Emotional Responses to Public Service Announcements, Communication Research, 27(4), 461–495.
Glazer E L (2004) The Effect of Humor on Memory and Reactance in Public Service, Yüksek Lisans Tezi, Michigan State university, Michigan.
Güllülü U ve Türk B (2015) Kamu Spotlarının Sigara Bırakma/Azaltma Niyeti Üzerinde Etkileri, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (16), 23–41.
Nan X (2008) The Influence of Liking for a Public Service Announcement on Issue Attitude, Communication Research, 35(4), 503–528.
RTÜK (2012) Kamu Spotları Yönergesi, https://www.rtuk.gov.tr/kamuspotlari/5029/3985/kamu-spotlari-yonergesi.html, erişim tarihi: 28/11/2017.
RTÜK (2017) Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun Kapsamında Tavsiye Kararı Verilen Kamu Spotlar, https://www.rtuk.gov. tr/kamu-spotlari/5029/3015/radyo-ve-televizyonlarin-kurulus-ve-yayin-hizmetle ri-hakkinda-kanun-kapsaminda-tavsiye-karari-verilen-kamu-spotlari.html, erişim tarihi: 12/11/2017.
TÜİK (2015) Zaman Kullanım Araştırması, http://www.tuik.gov.tr/HbGetir. do?id=18627&tb_id=1 erişim tarihi: 28/12/2017.
Strasser A A, Tang K Z, Romer D, Jepson C ve Cappella J N (2012) Graphic Warning Labels in Cigarette Advertisements, American Journal of Preventive Medicine, 43(1), 41–47.
Terskikh M V (2017) Humor and Fear Appeals in Public Service Announcements Discourse, Voprosy Kognitivnoy Lingvistiki, (3), 155–161.
Yaman F ve Göçkan İ (2015) Kamu Spotu Reklamlarının Sigara Kullanıcıları Üzerindeki Etkisi: Afyonkarahisar İlinde Bir Uygulama, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 6(11).
Yetkin Özbük M ve Öz Y (2017) Türkiye de Yayınlanmış Olan Kamu Spotlarının İçerik Analizi Yöntemi İle İncelenmesi, Business and Economics Research Journal, 8(3), 575–589.
Zalluhoğlu A E, Karslı C, Candemir A ve Günay G N (2015) Sosyal Pazarlama Çerçevesinde Kamu Spotlarının İncelenmesi: Keşifsel Bir Analiz, 20. Ulusal Pazarlama Kongresi.