RESİMDE ERKEN ANLATI

Erken anlatı / Mise en abyme; bir sanat yapıtında, yapıttaki indirgenmiş mikro hikâyenin yapıtın kendisine gönderme yapması amacıyla kullanılan bir tekniktir. Türkçede ‘erken anlatı-iç anlatı’ şeklinde kullanıldığı görülse de özellikle plastik sanatlarda Fransızca mise en abyme olarak kullanımı daha yaygındır. André Gide, terimi hanedan armalarının dünyasından ödünç alarak edebi metin literatürüne sokmuştur. Bu makalede edebiyat ve sinemadan birkaç mise en abyme örneği verilse de temel problem yüzeyde, erken anlatı / mise en abyme örneklerini incelemektir. Böylece, tekniğin bir alandaki kullanımının diğer alandaki karşılığı ne olabilir sorularına yanıt aranmıştır. Kavramın kullanım biçim ve amaçları incelendiğinde; mise en abyme’in bazen eserin içerisinde eserin küçük bir örneğinin yer alması; bazen ayna imgesi kullanılarak uzamsal sinyallerle oynanması; bazen sanatçıların resimleri içerisinde kendi resimlerinin imgelerini kullanmaları; bazen resmin konusunun resim yapmak olduğu durumlarında kullanıldığı görülmüştür. Tüm bu kullanım biçimlerinde tekrarın, yansıtmanın ya da özreferansın sıklıkla vurgulandığı daha doğrusu amaç edinildiği de görülmüştür.

MISE EN ABYME IN PAINTING

Mise en abyme is a technique used in a work of art that creates a story within a story. In Turkish works, the technique of ‘erken anlatı-iç anlatı’ is roughly equivalent to mise en abyme, which is commonly expressed in French works of plastic arts. André Gide borrowed the term from the world of blazonry and applied it to literary texts in literature. While this article presents some mise en abyme examples from literature and cinema, the main aim is to examine representative cases of first expression / mise en abyme to determine how the use of the techniques in one area can be applied to another area. In examining the different styles and purposes of mise en abyme, it is observed that while in some cases it is included in an artwork as a minor element, in other cases it appears as the image of a mirror, (which is used to play with the spatial signal) as images of artists’ own portraits within their drawings, and as a means to portray a situation wherein the subject of the painting is the painting itself. In all these different styles and purposes, repetition, reflection, or self-reference are often emphasized, or the very goal itself.

PDF

___

Aktulum, Kubilay. (2011). Metinlerarasılık - Göstergelerarasılık. İstanbul: Kanguru Yayınları.
Aktulum, Kubilay. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
Bokody, Peter. (2015). Images-within-Images in Italian Painting 1250-1350. London: Ashgate.
Demircan, Havva. (2013). İnsanın Yeni İmgeleri. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi/Raporu). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ferraris, Maurizio. (2008). İmgelem. (F. Genç, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
Foucault, Michel. (2017). Bu bir Pipo Değildir. (S. Hilav, Çev.). İstanbul: YKY.
Gombrich, E.H. (1997). Sanatın Öyküsü. (E. Erduran, Ö. Erduran, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Harari, J.V. (1979). Textual Strategies Perspectives in Post-Structuralist Criticism. New York: Cornell University Press.
Murray, J. ve diğerleri. (1978). The Oxford English Dictionary. London: Oxford University Press.
Pezzella, Mario. (2006). Sinemada Estetik. (F. Demir, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
Starobinski, Jean. (2007). Aynada Melankoli. (M. E. Özcan, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
Boyacıoğlı, Fuat. (2006). André Gide’de Erken Anlatı (Mıse En Abyme) Tekniği. Konya: Şahin Kitabevi E-kitap. https://www.academia.edu/9269840/ANDRÉ_GIDE_DE_ERKEN_ANLATI_ MISE_EN_ABYME_TEKN%C4%B0%C4%9E%C4%B0_LA_TECHNIQUE_DE_MISE_EN_ABYME_CHEZ_ANDRÉ_GIDE
Boyacıoğlu, Fuat. (2004). André Gide ve Yeni Romancılarda Romanesk Karşıtlığı ve Erken Anlatı Tekniği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 619-635. Erişim: 31.01.2022. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61775/923508
Hayward, Susan. (2001). Cinema Studies: The Key Concepts, s. 230-23. Erişim: 02.01.2022. https://cpb-ap-se2.wpmucdn.com/thinkspace.csu.edu.au/dist/5/1410/files/2015/10/ Cinema-Studies-Key-Concepts-1-289afca.pdf
Lawlor, Patricia. (1985). Lautréamont, Modernism, and the Function of Mise en Abyme, s. 827-834. Erişim: 31.01.2022. https://www.jstor.org/stable/393025?seq=3#metadata_info_tab_contents
Snow, Marcus. (2016). Into the Abyss: A Study of the mise en abyme. Erişim: 16.12.2021. https://repository.londonmet.ac.uk/1106/1/SnowMarcus_IntoTheAbyss.pdf
Şimşek, Fatih. (2015). Ayasofya’da İkonaklazma Sonrası Döneme Ait Figüratif Mozaikler. Erişim: 02.02.2022. https://www.academia.edu/28049041/AYASOFYA_MOZA%C4%B0KLER%C4%B0_docx
Yaprak, Tahsin. (2015). Kara Kitap: Roman İçinde Roman İçinde Roman, Kesit Academi Dergisi, s. 117-137. Erişim: 31.01.2022. https://kesitakademi.com/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=758
Arthur. Erişim: 22.01.2021. https://arthur.io/art/quentin-matsys/the-money-changer-andhis-wife
https://www.museivaticani.va/content/museivaticani/en/collezioni/musei/la-pinacoteca/ sala-ii---secolo-xiii-xv/giotto-di-bondone-e-aiuti--trittico-stefaneschi.html
https://www.tanyabonakdargallery.com/artists/64-gillian-wearing/works/10323-gillian-wearing-me-me-1991-1992/