MİMARİ BELGELEMEDE TÜRK SİNEMASININ ROLÜ: TARABYA OTELİ ANALİZİ

Türkiye’de iç mekânların kurgusunun belgelenme eksikliği nedeniyle gizemini koruduğu söylenebilir. İç mekân tasarımlarına ilişkin verinin yetersiz oluşu, farklı araştırma yöntemlerine başvurulmasını gerektirir. Bu yöntemlerden biri de 1960-1975 aralığında, iç mekânları -neredeyse- olduğu gibi kullanan Türk Sinemasıdır. Türk Sinemasında sıklıkla tercih edilen gerçek mekânlardan biri de otellerdir. Bu çalışma kapsamında ise, pek çok filmde yer almış olan Kadri Eroğan tasarımı Tarabya Oteli öne çıkar. Otele ilişkin veriye rastlanmayışı, literatürde bir boşluk olduğunun kanıtı niteliğindedir. Literatüre katkıda bulunmak amacıyla, bu çalışma kapsamında, otelin iç mekân kurgusunun ve iç mekân elemanlarının analiz edilebilmesi için altı seçili filme yer verilmiştir. Günümüzde özgün iç mekân kurgusunu tamamen kaybetmiş olan yapının özgün iç mekânları, filmler üzerinden incelenmiş ve tasarlandığı dönemdeki dönemdaşları ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca yapıdaki iç mekân elemanları da, yine benzer bir yaklaşımla, aynı dönemde popüler olan mobilya, aydınlatma elemanlarıyla karşılaştırılmıştır. Böylece, çalışmada, yapının iç mekânlarının karşılaştırmalı bir dille analiz edilmesi ve ayrıca yapının dönemdaşlarının vurgulanması amaçlanmıştır.

THE ROLE OF TURKISH CINEMA IN ARCHITECTURAL DOCUMENTATION: THE ANALYSIS OF TARABYA HOTEL

Interior organization in Turkey has been mysterious due to the lack of documentation. Since the data related with interior design is not sufficient, there is a need to employ alternative research methods. One of these methods is Turkish Cinema which uses the interiors as they are between 1960 and 1975. The hotels are one of the most preferred spaces in Turkish films. In the context of this study, Tarabya Hotel - designed by Kadri Eroğan- that hosted Turkish cinema in many cases comes to the fore. Also, there is almost no data about the hotel which shows a gap in the field. In order to contribute to the literature, in the context of this study, six films are selected to analyze the interior organization and interior design elements of the hotel. The original interior spaces of the hotel which had lost the uniqueness now are analyzed through the selected films and these spaces are compared with their peers. Also, the elements which are held in the interiors are compared with the popular furniture and lighting fixtures of the era. Therefore, it is aimed to create an analysis of the hotel’s interiors through a comparative way and put emphasis on the peers of the building.

PDF

___

Altun, D., Uzun, İ. (2012). Yeşilçam Sineması’nda Mekân Kullanımı. Mimarlık, 366, s. 50-55.

Arkistanbul. Erişim: 12.01.2019. http://www.arkist.com/?portfolio=tarabya-oteli

Arslan, G., Aydil, D. (2011). Bir zamanlar hep başroldeydi. Milliyet Gazetesi. Erişim: 13.11.2011. https://www.milliyet.com.tr/pazar/bir-zamanlar-hep-basroldeydi-1462146

Atmaca, H., Ultav, Z. T., Uz, F. (2019). Reflections of the İstanbul Hilton Hotel on Mid-century Hotel Buildings in Turkey. Art-Sanat Dergisi, 12, s. 57-88.

Battal, Sadık. (2006). Asıl Film Şimdi Başlıyor. İstanbul: Vadi Yayınları.

Bek Arat, Güler. (2014). 1970-1980 Yılları Arasında Türkiye’de Kültürel ve Sanatsal Ortam. Salt Araştırma, s. 366-368. Erişim: 10.01.2019. http://saltonline.org/media/files/1970-1980_yillari_arasinda_turkiyede_kulturel_ve_sanatsal_ortam_scrd-2.pdf

Bektaş, Cengiz. (2018). Beyaz Fil. Evrensel. Erişim: 19.03.2018. https://www.evrensel.net/ yazi/81089/beyaz-fil

Beşgen, A., Köseoğlu, Ş. (2019). Sinema-Mimarlık Arakesitinde Bir Mekâna Dokunmak: Sine-Tasarım Atölyesi. Sine Filozofi Dergisi, Özel Sayı, s. 26-52.

Bonatz, P., Uran, F. (1965). Büyük Efes Oteli. Arkitekt, 318, s. 5-13.

Bozdoğan, S., Akcan, E. (2013). Turkey: Modern Architectures in History. Londra: Reaktion Yayınları

Bülbül Bahtiyar, Tuba. (2019). 1970-1990 Aralığında Konut ve İç Mekân Özelliklerinin Kemal Sunal Filmlerinden Okunması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.

Can, Özgür Ceren. (2018). Ankara’da Kamusal Alanlardaki Seramik Duvar Panoları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Cumhuriyet. (29 Mayıs 1965). Büyük Tarabya Oteli. Cumhuriyet Gazetesi, s. 3.

Dinçay, D., Özer, F. (2013). 60 Türk Sinemasında Kentli Konut İç Mekânı. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5/8, s. 149-168.

Eroğan, Kadri. (1961). Yeni Doğan Bir Sayfiye Yeri “Sedef Adası”. Arkitekt, 304, s. 114-119.

Instagram. Erişim: 04.03.2020. https://www.instagram.com/docomomo_tr_interior/

Kaçel, Ela. (2010). Hiltonculuk and Beyond: The Dialectics of Intellectualism in Postwar Turkey. Candide: Journal for Architectural Knowledge, 2, s. 9-35.

Karabaş, Burcu. (2008). Emek Otelleri’nin Hazin Öyküsü. Erişim: 13.09.2019. https://v3.arkitera.com/h36932-emek-otellerinin-hazin-oykusu.html

Kökten, Bedri. (1967). Ataköy 2. Kısım Motelleri. Arkitekt, 327, s. 104-107.

Madran, Emre. (2006). Modern Mimarlık Ürünlerinin Belgelenmesi ve Korunması Süreci için Bazı Notlar. Mimarlık, 332, s. 20-22.

Özorhon, İ., Ulusu Uraz, T. (2009). 1950-60 Arası Türkiye Mimarlığı’nda Özgünlük Arayışları. İTÜ Dergisi/A Mimarlık, Planlama, Tasarım, 8/2, s. 89-100.

Peksayar, Orhan. (28 Mart 1966). 262 Odalı Tarabya Oteli 4 Nisan Günü Açılıyor. Milliyet Gazetesi, s. 1.

Şentürer, Ayşe. (2006). Critical-Cultural and Cinematographic “City” Conceptions in Architectural Design. Bahar Aksel (Ed.). Design and Cinema, s. 292-306.

Şumnu, Umut. (2017). Önemli Bir Mimarlık Belgeleme Aracı Olarak Sinema Filmleri: Sivri Akıllılar Filmi ve Nebioğlu Tatil Köyü. Sanat Yazıları, 37, s. 349-360.

Şumnu, Umut. (2018). Mimarlar ve Apartmanları Ankara’da Konut ve Barınma Kültüründen Örnekler. Ankara: Kitap Yayınevi.

Şumnu, U., Çağlar, C. (2020). İstanbul Muammer Karaca Evi. Türkiye’de Modern İç Mekânlar Sempozyumu (15-16 Haziran 2020), s. 79-80. Erişim: 01.07.2020. https://issuu.com/ nevin.colak/docs/docomomo_tr_icmekanlarsempozyumu_15-16haziran_2020

Tanyeli, Uğur. (2001). Sinema ve Mimarlık: Temsiliyet Nesnenin Temsili Sanatın Sanallıkla İfadesi. Arredamento Mimarlık, 11, s. 66

Tanyeli, Uğur. (2004). İstanbul 1900-2000: Konutu ve Modernleşmeyi Metropolden Okumak. İstanbul: Akın Nalça Yayınevi.

Tulum, Hande. (2018). Art and Architecture Synthesis in Turkey: From 1950s to 1970s. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.

Ünalan, Selahattin. (2018). Mimar Kadri Eroğan ve Bir Dağ Masalı, Öğretmen Ahmet’in Modernleşmede Kesişen Öyküleri. Mimari Medya. Erişim: 13.11.2019. https://www.mimarimedya.com/mimar-kadri-erogan-bir-dag-masali-ogretmen-ahmetin-modernlesmede-kesisen-oykuleri/

Vanlı, Şevki. (1958). Hiltonculuk. Kim Haftalık Haber Dergisi, s. 21-22.

Yavuz, Didem. (2008). Mimarlık–Sanat Birlikteliğinde 1950-70 Aralığı. Mimarlık, 344, s. 70-76.

Yavuz, Ezgi. (2019). Re-Evaluating Modernism through a Spatial Collection: Istanbul Complex of Retail Shops and Collaboration of Art and Architecture. ITU A|Z, 16/2, s. 1-17.

Yılmabaşar, Jale. (2006). Jale Yılmabaşar. İstanbul: Promat Yayınları.

Zipci, R., Akın, Ah., Ertam, E. (1959). Çınar Oteli. Arkitekt, 297, s. 132-140.