Urmevi’nin Müzik Anlatımında Kadim Altı-Parmak-Konum Metodu Ve Perde Transkripsiyon Çözümü

Müziği yazma girişimlerinin çok eski çağlardan beri yapılmakta olduğuna Sümertabletleri şahittir. Çivi-yazısından başlayan süreç bugün kullandığımız nota ile devametmektedir. Çivi yazısından sonra da Ortadoğu kültüründe müziği yazma girişimleri olmuştur.Bunların hepsinin neler olduğunu bilmiyoruz. H. G. Farmer’ın “müzik tarihinde sistemci ekolünkurucusu” olarak tanımladığı müzik teorisyeni Safiyyüddin Urmevi eserinde bize bilinmeyenbir müzik yazımı sisteminden söz etmektedir. Meragi bu sisteme “altı-parmak-konum” metoduadını vermiştir. Urmevi doğrudan doğruya bu metodun nasıl anlaşılması gerektiğinibelirtmemiştir. Altı-parmak-konumu anlatım metodunu udun perdelerinde, açıklamasını yaptığı12 devirin ve 6 avazenin anlatımında kullanmıştır. Bunu çözümlemek isteyen bazıaraştırmacıların ise Urmevi’nin ebcet-harf-müzik-yazısı tablosunu kullandıkları görülmüştür.Fakat bu çözüm yolunun doğru olup olmadığı tartışılmamıştır. Bu yazı “altı-parmak metodununne olduğu, nasıl anlaşılması gerektiği” üzerinde durmakta, ve Safiyyüddin’in yazdığı örneklerinnasıl anlaşılması gerektiğini çözmeyi amaçlamakta ve çözüm olarak doğruluğu test edilen yenibir “perde transkripsiyonu” önermektedir.

___

  • Ezgi, Suphi, Nazari ve Ameli Türk Musikisi, c. I-V, İstanbul 1933-53 Meragi, Meragi’den II. Murad’a Müziğin Maksatları: Makasıd Çevirisi, çev. Recep Uslu, Ankara Atatürk Kültür Merkezi yay. 2015 Meragi, Şerh-i Kitabul-edvar Adlı Eseri, çev. Kubilay Kolukırık, Ankara Atatürk Kültür Merkezi yay. 2012 Şirinova, Zümrüt, Şükrullah’ın İlmü’l-edvarı, doktora tezi, 2008, İÜ SBE Şükrullah, Ahmed oğlu Şükrullah ve Risalesi, haz. Murat Bardakçı, İstanbul 2012 Urmevi, Kitabü’l-Edvar Türkçesi, çev. Recep Uslu, Ankara Çengi yay. 2016 (özel) Uygun, Nuri, Safiyyüddin Urmevi ve Kitabül-edvar İncelemesi, İstanbul Kubbealtı neşriyatı, 1999