Türkiye’de 2003–2019 Yılları Arasında Fiziki Planlamanın Kapsamı: Planlama Dergisi Üzerinden Bir Değerlendirme

Bu çalışmanın amacı; 2003–2019 arasında Türkiye’de fiziki planlamanın kapsamını Planlama Dergisi üzerinden analiz etmek ve değerlendirmektir. Çalışmanın çıkış noktası; toplumsal yapıdaki değişim ve dönüşümle etkileşimli bir süreç içeren planlamanın gündeme getirildiği, tartışıldığı ortamlar üzerinden takip edilebileceği kabulüdür. Bu kabulle çalışma, uygulamalara ilişkin konuların yanı sıra planlamanın kavramsal içeriğinin, değişen anlamlarının hem akademik bakışla akademisyenler, hem de uygulayıcı gözüyle plancılar tarafından tartışıldığı bir ortam sunan Planlama Dergisi’nde yer alan makalelere odaklanmıştır. Şehir Plancıları Odası tarafından yayınlanan dergi, planlama alanına ilişkin dergiler arasında gerek sürekliliği, gerek kapsamı, gerekse bir meslek odası yayını olmasının kazandırdığı çok yönlü bakış açısı ve özgür tartışma ortamı ile öne çıkmaktadır. Çalışma kapsamında 1986’da yayın hayatına başlayan derginin düzenli, sürekli olarak yayınlanmaya başladığı 2003–2019 arasında basılan 53 sayıda yer alan 519 makale incelenmiştir. Çalışmada öncelikle Türkiye’de 2003 sonrası planlamanın genel seyrine değinilerek ülkenin planlama gündemine yön veren unsurlar literatüre katkı sağlayan temel referanslarla ele alınmıştır. Çalışmanın özgün tarafını oluşturan planlamanın 2003 sonrası kapsamının Planlama Dergisi üzerinden irdelendiği bölümde ise öncelikle dergide yer alan makaleler içerik analizi yöntemiyle incelenmiş, makalelerin odaklandığı konular kronolojik düzende sıralanmıştır. Daha sonra bu konular ülkede planlamanın genel seyrini tanımlayan olaylarla paralel düzlemde çakıştırılarak okunmuş, ülkenin toplumsal yapısında meydana gelen değişim/dönüşüm bağlamında tartışılmıştır. Sonuç olarak ise Planlama Dergisi’nde yer alan, ülke gündemini etkileyen ya da ülke gündeminden etkilenen konuların; akademik yaklaşımları da arkasına alarak sadece mekânsal sorunların çözümünde değil, toplumla ilgili pek çok sorunun çözümünde etkin rol oynayabileceği ve aynı zamanda derginin ülke planlama gündemini takip eden bir arşiv olarak da irdelenebileceği belirlenmiştir.

The Scope of Physical Planning Between 2003–2019 in Turkey: An Evaluation Through the Journal of Plannig

The purpose of the study was to analyze and evaluate the scope of physical planning in Turkey between 2003–2019 through the Journal of Planning. The starting point of the study was the acceptance that planning, which includes an interactive process with the change and transformation in the social structure, can be followed through the settings where it is brought up and discussed. With this acceptance, the study focused on the articles in Journal of Planning, which provided a setting where the conceptual content and changing meanings of planning, and the subjects regarding applications, were discussed by academicians, who provided an academic viewpoint, and planners, who provided a viewpoint of implementers. The 519 articles in 53 issues published 2003–2019, when the journal started to be published regularly, continuously, were examined in the scope of the study. Firstly, the general course of planning in Turkey after 2003, that guided the country’s planning agenda were also discussed with basic references. In the section where the scope of the planning after 2003, was examined through the Journal of Planning Then, the issues were read on a parallel plane overlapping with the events that defined the general course of planning in the country, and were discussed in the context of the change in the social structure of the country. As a result of the evaluations, it was determined, the issues in the journal, affecting the country's agenda or affected by the country's agenda; taking academic approaches behind it, can play active roles not only in solving spatial problems, but also in solving many problems regarding the society itself and It has been determined that it can also be examined as a follow-up archive.

PDF

___

Adams, D. (1995). Urban Planning and the Development Process. London: UCL Press.
Aykaç, P. (2009). Tarihi Çevre Koruma ve Planlama. Dosya: Tarihi Çevrede Koruma: Yaklaşımlar, Uygulamalar. 14(1), 2-5.
Bademli, R.R. (1996). CP 542 Urban Design and Planning Process: Ders Notları. ODTÜ Mimarlık Fakültesi Șehir ve Bölge Planlama Bölümü. Ankara
Balaban, O. (2011). İnşaat Neyin Lokomotifi?. Birikim. 270, 19-26.
Batuman, B. (2019). Kentin Suretleri Mekân ve Görsel Politika. Ankara: Dipnot Yayınları.
Bozdoğan, S. (2011). Modern Türkiye’de Sanat ve Mimari: Cumhuriyrt Dönemi. Reşat Kasaba (Ed.). Türkiye Tarihi Modern Dünyada Türkiye 1839-2010 içinde (s.451-508). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Çekül (2010). Yerelden Ulusala Ulusaldan Evrensele Koruma Bilincinin Gelişim Süreci. İstanbul: Stil Matbaacılık.
Çiriş, S. (2017). Kentsel Planlamada Paradigma Değişiminin Bir Ürünü: "Dirençli Ulaştırma" ve İstanbul Kenti Üzerine İnceleme, 12. Ulaştırma Kongresi (Ulaştırma Politikaları), 24-26 Mayıs, Bildiriler Kitabı içinde (s.147-156). Adana. https://app.box.com/s/a0qogia75vo3wbh3yj2vexikgl2r1goy.
Dinçer, İ. (2010). Türkiye'de 1980 Sonrası Yapısal Dönüşümün Mekânsal İzlerine Bir Örnek: Yenileme Alanları. Mimarlık. 352. http://www.mimarlikdergisi. com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=366&Rec ID=2323#
Ersoy, M. (2012). Planlama Kuramına Giriş. Melih Ersoy (Ed.), Kentsel Planlama Kuramları içinde (s.9-33). Ankara: İmge Kitapevi.
Gezim, G. ve Kiper, H.P. (2016). Türkiye’nin Seksen Yıllık Kent Planlama Serüveninde Son Otuz Yılın Değerlendirilmesi- İller Bankası Deneyimleri, 80 Sonrası Mekân ve Planlama içinde (3-20), Ankara: Gazi Üniversitesi Mimarlık Mühendislik Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü. http://webftp.gazi.edu.tr/mimarlik/80snorasimekânveplanlama_ekitap. pdf.
Giritlioğlu, P. P. ve Özden, K. (2020). Kentsel Adalet Ekseninde İmar Afları: İmar Barışı Üzerine Bir Değerlendirme. Prof. Dr. Necla Giritlioğlu’na Armağan içinde (s.255-283). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
Görgülü, Z. ve Görgülü T. (2009). Türkiye’de Planlamanın Son 10 Yılı. Planlama ve Mimarlık Alanının Son On Yılı Sempozyumu, Haziran, Bildiriler Kitabı içinde (s.297-305). Ankara: Müka Matbaası.
Günay, B. (2012). Planlama Kuramı ve Kentsel Planlama Eğitimi. Melih Ersoy (Ed.), Kentsel Planlama Kuramları içinde (319-380). Ankara: İmge Kitapevi.
Günaydın, B. (2015). Kentsel Dönüşümün Öncülü ve Ardılı Olarak Göç: Zeytinburnu Sümer Mahallesi Örneği. Göç Araştırmaları Dergisi, 1(2), 84-111.
Gür, M. (2012). Kimlik Sorunu: TOKİ Konutları. 6. Ulusal Çatı Cephe Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s.185-192). Bursa.
İdil, B. (2010). Planlama ve Kentsel Tasarım Yarışmaları, Planlama Dergisi, 50 (3/4), 55-60.
Karadağ, A., Mirioğlu, G. (2011). Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Politikaları ve Uygulamaları Üzerine Coğrafi Değerlendirmeler: İzmir Örneği. Ege Coğrafya Dergisi. 20 (2), 41-57.
Karaibrahimoğlu S. (2014). Modernizm Bağlamında 2000’li Yıllarda Türkiye Mimarlığı; Ulusal Mimarlık Sergileri Üzerinden Bir Değerlendirme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
Karaman, E. (2013). İstanbul’da Kent Planlama: 2000'lerde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
Keleş, R. (2006), Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Kitapevi (İlk baskı 1984).
Keyman, F., (2007). Türkiye’de İyi Toplum Yönetini ve Demokratikleşme. Aydınlanma Sempozyumu, Mayıs, Bildiriler Kitabı içinde (s.170-179). İstanbul.
Levent, T. ve Levent, Y.S. (2011). Küreselleşme, Mekânsal Planlama Yaklaşımlarındaki Değişme ve Kamu Yararı. Toplum ve Demokrasi, 5(11), 53-74.
Meşhur, M.Ç.(2008). Planlama Geleneği Olan Kentten Planlama Tartıșmasını Unutan Kente… Planlama Dergisi. 44(3). 33-39.
Sarı, V.İ., Yener, I.N. ve İnan, Ö. (2018). Mekânsal Planlama Sistemine İlişkin Değerlendirme Raporu. Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı.
Sarıkaya Levent, Y. (2009). Tarihi Çevre Koruma Mevzuatına Genel Bir Bakış, Dosya: Tarihi Çevrede Koruma: Yaklaşımlar, Uygulamalar, 14(1), 62-68.
Sönmez, M.R. (2014). Mevcut Planlama Sistemindeki Parçalanmışlık ve Belirsizlikler bir Yönetmelikle Giderilebilir mi?. Mimarlık. 379. http:// www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=393 &RecID=3466
Tekeli, İ. (2009). Modernizm, Modernite ve Tükiye’nin Kent Planlama Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Tekeli, İ. (2010). Bir Modernleşme Projesi Olarak Türkiye’de Kent Planlaması. Sibel Bozdoğan ve Reşat Kasaba (Ed.). Türkiye’de Modernleşme ve Modern Kimlik içinde (s.155-172). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Tezer, S.T. (2015). Şehir Plancısının Gözünden, Küreselleşen İstanbul’da Planlama Kurumunun ve Şehir Plancısının Değişen Rolü, 6. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Ağı Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s.227- 240), İzmir.
URL 1 http://planlamadergisi.org/Default.aspx?s=dergi_hakkinda, Erişim tarihi:1 Mart 2020
URL 2 http://www.spo.org.tr/yayinlar/dergi_listele.php?sr=1&dergi=3& 1=1, Erişim tarihi: 3 Mart 2020
Yakut, M.E, Ceylan, M.A. (2019). Diyarbakır Suriçi Kentsel Dönüşüm Projesinin Nüfus Ve Yerleşmeye Etkilerine Coğrafi Bir Bakış,.Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 12(63), 386-398.
Zorlu, F. ve Söğüt, İ. (2019). Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Kentsel Planlama Pratiğinin Dönüşümü: Adana Örneği. İdealkent. 28(10). 1158- 1183.