The Impact of Mortgage Loans on the Financialization Process in Turkey

The importance of the economy created by the construction sector and the related sectors that support it has become more significant since the growth in the use of financial instruments. The influence of financial institutions has reached an unprecedented level in the shaping of the urban space with the implementation and acceleration of financialization. Geography and urban planning specialists have been at the center of the debate over financing in the United States as a result of the economic crisis that began in 2007. After the collapse of derivative markets due to the mortgage market, which was the principal cause of the crisis, the mortgage system and the urban space began to come to the forefront of financialization studies. These studies seem to be concentrated on the early capitalist countries. However, there is also a financialization process occurring in late capitalist countries such as Turkey, and this process can be observed in urban spaces. The present study aims to contribute to the financialization debates from this point of view, by evaluating neoliberal reforms, public policy, and housing market developments that were implemented in Turkey after the 2001 economic crisis. A mixed method of analysis was applied, as it offered options a single method cannot provide. This study first describes the problem, and then the methodology is explained. A brief discussion of the concept of financialization is presented, focusing on the urban space and mortgage loans. A literature review provides an analytical basis for assessing how the housing sector in Turkey is affected by the process of financialization, and the case of Istanbul, called the financial capital of Turkey, is examined. In a late capitalist country such as Turkey, where the mortgage market volume is quite new and thus not at a level that the sector desires, the possibility that the rapidly increasing amount of household debt will cause a new economic crisis should be investigated.

potekli Konut Kredilerinin Türkiye’de Finansallaşmaya Etkisi

İnşaat sektörü ve onu besleyen diğer sektörlerin oluşturduğu ekonominin önemi bu sektörlerin finansal araçlarla ilişkilerinin gelişmesi sonrasında daha da artmıştır. Finansallaşma sürecinin başlaması ve hızlanması ile kentsel mekanın şekillenmesinde finans kurumlarının etkileri daha önce olmadığı seviyelere gelmiştir. Finansallaşma tartışmalarının coğrafya ve şehir planlama uzmanlarının odağına girmesi Amerika Birleşik Devletleri’nde 2007’de başlayan ekonomik kriz ile oldu. Bu krizin çıkış sebebi olan mortgage pazarına bağlı türev piyasaların çökmesi sonrasında mortgage sistemi ve kent mekanı finansallaşma çalışmalarında öne çıkmaya başlamıştır. Bu çalışmaların erken kapitalistleşmiş ülkelerde yoğunlaşmış olduğu görülmektedir. Buna karşın Türkiye gibi geç kapitalistleşen ülkelerde de finansallaşma süreci yaşanmaktadır ve bu süreci kentsel mekanda gözlemleyebilmek mümkündür. Bu bağlamda çalışma finansallaşma tartışmalarına 2001 ekonomik krizi sonrası Türkiye’sinde yaşanan neoliberal reformlara, kamu politikası ve konut piyasasındaki gelişmeler üzerinden bakarak katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Çalışmada tek bir yöntemin sağlayamayacağı başka seçenekler sunması sebebiyle karma yöntem belirlenmiştir. İlk basamakta ipotekli krediler başta olmak üzere kredi sistemine ilişkin veriler toplandı. Daha sonra ise bu verilerin yol göstericiliğinde niteliksel görüşmeler yapılandırılarak derinlemesine mülakatlar gerçekleştirildi. Çalışma ilk aşamada sorunu ortaya koymakta, daha sonra metodolojiyi anlatmaktadır. Sonrasında ise kent mekanını ipotekli konut kredilerini odağa alarak finansallaşma kavramı hakkında kısa bir tartışma sunulmaktadır. Aktarılan literatür incelemesi Türkiye’nin yaşadığı finansallaşma deneyiminde konutun hangi yönlerden etkilendiğini tespit edebilmek için analitik bir temel sağlamayı amaçlıyor ve konu, geç kapitalistleşen ülke Türkiye’nin finansal başkenti olarak adlandırılan en büyük metropolü İstanbul örneğinde inceleniyor. İpotekli konut kredisi sistemi olkuça yeni olan ve dolayısıyla sistemin hacmi sektörün istediği düzeyde olmayan Türkiye gibi geç kapitalistleşen bir ülkede hızla artan hanehalkı borçluluğunun yeni bir ekonomik krize sebep olup olmayacağı da araştırılmayı beklemektedir.

PDF

___

Aalbers, M. B. (2008). The Financialization Of Home And The Mortgage Market Crisis. Competition & Change, 12.2 148-166.

Aalbers, M. B. (2016). The Financialization Of Housing: A Political Economy Approach. London & New York: Routledge.

Aalbers, M. B. (2017). The Variegated Financialization Of Housing. International Journal Of Urban And Regional Research, 41.4 542-554

Akçay, Ümit (2009) “2001 Krizi Sonrası Yapısal Reformlar Bağlamında Kamu İdaresinin Yeniden Düzenlenmesi: Türkiye’de Merkez Bankası Bağımsızlığını Nasıl Anlamak Gerekir?”, Der. Necati Akyıldız Vd. 18. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Kamu Yönetiminde Reform, Ankara: TODAİE Yayınları, S. 251-264

Akçay, Ü., Güngen, A. R. (2016). Finansallaşma, Borç Krizi Ve Çöküş: Küresel Kapitalizmin Geleceği. Ankara: Notabene.

Arrighi, G. (1994). The Long Twentieth Century: Money, Power, And The Origins Of Our Times. London: Verso Books.

Balaban, O. (2007). Bir Konut Finansman Aracı Mortgage Sisteminin Türkiye’de Olası Etkileri Üzerine. Kent Ve Planlama. Ayşegül Mengi (Ed.) Geçmişi Korumak Geleceği Tasarlamak içinde (s. 237-258). Ankara: İmge.

BIS Quarterly Review, September 2016

Çelik, Ö., Karaçimen, E. (2017). Türkiye’de Gayrimenkul Ve Finansın Derinleşen Ve Yeniden Yapılanan İlişkisi. Pınar Bedirhanoğlu, Özlem Çelik, Hakan Mıhcı. (Ed.) Finansallaşma Kıskacında Türkiye’de Devlet, Sermaye Birikimi Ve Emek içinde (s. 83-102). Ankara: Notabene.

Celik, O., Topal, A., & Yalman, G. (2016). Finance And System Of Provision Of Housing. The Case Of Istanbul, Turkey (No. Wpaper152).

Dinçel, G. (2015). Büyüme Bağlamında İnşaat Sektörü. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası Araştırma, Ekonomik Araştırmalar, İstanbul.

Dymski, G A. (2009). Racial Exclusion And The Political Economy Of The Subprime Crisis. Historical Materialism 17.2, 149-179.

Durand, C. (2017). Fictitious Capital: How Finance Is Appropriating Our Future. Londo: Verso Books.

EMF, HYPOSTAT 2017 A Review Of Europe’s Mortgage And Housing Market https://hypo.org/app/uploads/sites/3/2017/09/ HYPOSTAT-2017.pdf

ERGÜDER, B. (2017). Türkiye’de İnşaat Sektöründe Büyüme Ve Menkulleştirme: Vergi Ve Yasal Düzenlemeler. Institutions, National Identity, Power, And Governance In The 21st Century, 191-208

Fainstein, S. (2016). Financialisation And Justice İn The City: A Commentary. Urban Studies 53.7, 1503-1508.

Fernandez, R., & Aalbers, M. B. (2016). Financialization And Housing: Between Globalization And Varieties Of Capitalism. Competition & Change, 20(2), 71-88.

Fields, D. (2015). Contesting The Financialization Of Urban Space: Community Organizations And The Struggle To Preserve Affordable Rental Housing İn New York City. Journal Of Urban Affairs 37.2, 144-165.

Gotham, K. F. (2009). Creating Liquidity Out Of Spatial Fixity: The Secondary Circuit Of Capital And The Subprime Mortgage Crisis. International Journal Of Urban And Regional Research 33.2, 355-371.

Güngen, A. R. (2017). Finansal Tabana Yayılma Siyaseti Ve Türkiye’de Devletin Finansallaşması. Pınar Bedirhanoğlu, Özlem Çelik, Hakan Mıhcı. (Ed.) Finansallaşma Kıskacında Türkiye’de Devlet, Sermaye Birikimi Ve Emek içinde (s. 23-44). Ankara: Notabene.

Güngen, A. R. (2017). Financial Inclusion And Policy-Making: Strategy, Campaigns And Microcredit A La Turca. New Political Economy, 1-17.

Haiven, M. (2014). Crises Of İmagination, Crises Of Power: Capitalism, Creativity And The Commons. London & New York: Zed Books Ltd.

Harvey, D., (1985). The Urbanization of Capital, Baltimore: Johns Hopkins University Press.

Işık, O, Pınarcıoğlu M. (2001). Nöbetleşe Yoksulluk Gecekondulaşma Ve Kent Yoksulları: Sultanbeyli Örneği. İstanbul: İletişim Yayınları.

İslamoğlu, H. (2002). Yeni Düzenlemeler Ve Ekonomi Politik: IMF Kaynaklı Kurumsal Reformlar Ve Tütün Yasası. Birikim, 158, 20-27.

Karaçimen, E. (2015). Türkiye’de Finansallşama: Borç Kıskacında Emek. İstanbul: SAV Yayınları

Kömürlü, R., & Önel, H. (2007). Türkiye’de Konut Üretimine Yönelik Kaynak Oluşturma Model Yaklaşımları. Megaron 2.2., 89-107.

Krippner, G. R. (2005). The Financialization Of The American Economy. Socio-Economic Review, 3(2), 173-208.

Penpecioğlu, M. (2016). Kapitalist Kentleşme Dinamiklerinin Türkiye’deki Son 10 Yılı: Yapılı Çevre Üretimi, Devlet Ve Büyük Ölçekli Kentsel Projeler. Tanıl Bora (Ed.), İnşaat Ya Resulullah İçinde (163-180). İstanbul: Birikim Kitapları.

Pereira, A. L. D. S. (2017). Financialization Of Housing İn Brazil: New Frontiers. International Journal Of Urban And Regional Research, 41(4), 604-622.

Rolnik, R., (2013). “Late Neoliberalism: The Financialization of Homeownership and Housing Rights”, International Journal of Urban and Regional Research, 37: 1058-1066.

The Union Of Chambers And Commodity Exchanges Of Turkey, 2015 Ekonomik Rapor https://www.tobb.org.tr/documents/yayinlar/2016/ 72gk/72-genel-kurulekonomikrapor2015.pdf

Topbaş, K. (2008, 17 Ağustos). Deprem konusunda yitirecek 1 dakikamız yok http://www.hurriyet.com.tr/topbas-deprem-konusunda-yitirecek-1- dakikamiz-yok-9683293

van Loon, J., And Manuel B. A. (2017) How Real Estate Became ‘Just Another Asset Class’: The Financialization Of The İnvestment Strategies Of Dutch İnstitutional İnvestors. European Planning Studies 25.2, 221-240.

https://www.teb.com.tr/finansal-okuryazarlik-nedir/

http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/feb004f0-bb3c-4d52-bbff086c0c72c072/eylemplani.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROO TWORKSPACE-feb004f0-bb3c-4d52-bbff-086c0c72c072-kCzrKGg