Şehircilik ve Kamusallık İlişkisinde Ekinsel Üretimin (Culturevation) Rolü ve Etkisi

“Kamusal alan”, “kamusallık” ve “kamusal mekân”, kavramları, şehircilik ve mimarlık disiplinlerinde ya birbirlerinden ayrıştırılarak ya da birbirlerinin ikamesi yapılarak kullanılmaktadır. Bu her üç kavram, demokratik bir toplum bünyesinde, aslında bütüncül bir yapı arz eder. Ancak bu bakış açısı, tüketim ortamlarının dışında yer alan ama çağdaş kapitalist üretim ortamlarından da farklılaşan bir üretkenlik atmosferinde ortaya konulabilir. Tiyatro sanatı kamusallığın gelişimi ile olan ilişkisi çerçevesinde irdelendiğinde, kamusal alanı canlandıran bu farklı üretkenliğin aracı olabilen mekânsal ortamları bulabilmek mümkün olmaktadır. Kamusallığın gelişimi ile tiyatro sanatı arasında oldukça kuvvetli felsefi ve tarihsel bağlar bulunmaktadır. Makalede, tiyatronun şehircilik ve kamusallık ilişkisinde etkili bir araç olduğu argümanı, İstanbul’un Kadıköy ilçesinin tarihi kent merkezinde yapılan saha araştırmalarının bulguları ile desteklenmektedir. Kadıköy’de sayıları hızla artan ve “alternatif sahneler” olarak da kabul gören yeni nesil tiyatro mekânlarının yapılandığı ortamdaki üretkenliğin, çağdaş kapitalist sistemdekinden farklılık arz eden nitelikleri olduğu tespit edilmiştir. Yeni nesil tiyatro mekânları ortamında görünür olan bu üretkenliğin, alanda kamusallığı da beslediği gözlemlenmiştir. Saha araştırmasında, alternatif sahneler ortamında ortaya çıkan bu üretkenlik biçimine “ekinsel üretim” denmiştir. Makalede ekinsel üretimin tarifi yapılmakta, alandan elde edilen bulgular üzerinden “ekinsel üretim bağlamında etkili olan dinamikler” ortaya konulmaktadır. Mevcut bir kamusallık barındıran yerel idari yapılanmalarda, kamusal kültürel üretimlerin bu dinamiklerin bütünlüğü bağlamında ele alınabilmesi durumunda, sosyo-kültürel mekânların, kamusallığa hizmet eden araçlar olarak, farklı bir bakış açısıyla değerlendirilebileceklerine dikkat çekilmektedir.

The Role and Effect of Culture Cultivation (Culturevation) in the Relationship between Urbanism and Publicness

In urbanism and architecture, the concepts of the public sphere, publicness, and public space have been used either as separate domains or as substitutes. However in a democratic society, these 3 concepts actually constitute a holistic whole. This point of view can only be advanced in an atmosphere of productivity that is not only non-consumerist, but which also differs from the contemporary capitalist production environment. When the art of theater is examined in relation to the development of publicness, it is possible to find spaces that may be tools of this different productivity that vitalizes the public sphere. There is quite a strong philosophical and historical connection between the development of publicness and the art of theater. In this article, the argument that theater is an influential tool in the relationship between urbanism and publicness is supported by the findings of field surveys conducted in the historic city center of the Kadıköy district of Istanbul. The findings suggest that the productivity of the rapidly increasing and accepted “alternative stages” of new generation theater spaces have characteristics that are different from the contemporary capitalist system. This productivity, which is visible in the environment of the new generation theater spaces nourishes publicness. This form of productivity that has emerged in the environment of the alternative stages observed in the field research is termed “culture cultivation” or “culturevation.” This article provides a definition of culturevation and a discussion of the effective dynamics in the context of culturevation using data obtained in the field. Attention is drawn to how the existing publicness of local administrative structures, where the entirety of the public cultural production dynamic can be addressed, can be evaluated from a different perspective as sociocultural spaces that serve publicness.

PDF

___

Derinlemesine Mülakat-01; Ağustos 2016, Pınar Yıldırım, Emek Sahne Kurucusu, Yönetmen, Sanatçı, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-02; Eylül 2016, Onur Ünsal, Moda Sahne Kurucularından, Sanatçı, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-03; Eylül 2016, Hakan Dursun, Sinemacı, Perdesiz Sahneler Filmi Yönetmeni, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-04; Ekim 2016, Batuhan Akkaya, Kadıköy Belediyesi, Kadıköy Akademi Yetkilisi, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-05; Ekim 2016, Damla Özen, Karmadrama Sahne Kurucusu, Yönetmen, Sanatçı, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-06; Ekim 2016, Togay Kılıçoğlu, Karmadrama Sahne Kurucusu, Yönetmen, Sanatçı, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-07; Şubat 2017, Prof. Dr Simten Gündeş, Kadıköy Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-08; Şubat 2017, Kadıköy Tiyatrolar Platformu, Kadıköy Tiyatroları Aylık Grup Toplantısı, Kadıköy Tiyatro Ekipleri ile Görüşme, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-09; Mart 2017, Sertaç Ayvaz, Öykü Sahne Kurucusu, Oyun Yazarı, Yönetmen, Sanatçı, İstanbul.
Derinlemesine Mülakat-10; Nisan 2017, Emre Tandoğan, Küçük Salon Kurucusu, Yönetmen, Oyun Yazarı, Sanatçı, İstanbul.
URL-01, http://medyascope.tv/2017/02/10/seyler-seytanlar-gulhankadim-yigit-sertdemir-ile-kumbaraci50yi-konustuk/, Kumbaracı 50, [Erişim Tarihi: 27/Aralık/2017].
URL-02, http://medyascope.tv/2016/05/24/seyler-seytanlar-2-90larve-sonrasinda-alternatif-tiyatro-hareketi/, 90’lar Sonrasında Tiyatro Hareketi, [Erişim Tarihi: 27/Aralık/2017].
URL-03, http://perdesizsahneler.com/, Perdesiz Sahneler Sinema Belgeseli, Hakan Dursun Arşivi, Sinema Gösterim Tarihi: Mayıs, 2017, İstanbul.
URL-04, https://www.youtube.com/watch?v=XkxfvK3e1Bc, Perdesiz Sahneler Dijital Kütüphane, [Erişim Tarihi: 27/Aralık/2017].
URL-05, https://www.youtube.com/watch?v=7kVreIrVKMI, Güney Zeki, Özgür Tiyatro, [Erişim Tarihi: 27/Aralık/2017].
URL-06, http://medyascope.tv/2016/05/31/seyler-ve-seytanlar-3-sehringocebeleri/, Şehrin Göçebeleri, [Erişim Tarihi: 27/Aralık/2017].
URL-07, https://www.youtube.com/watch?v=ROy-1qfbbgM, Şevket Çoruh Baba Sahne’nin Hikâyesini anlatıyor, [Erişim Tarihi: 27/Aralık/2017].
URL-08, http://newsanat.com/ev-vel-zaman-iksv-tiyatro-festivali2016-oyun-tani, Ev’vel Zaman Oyun Bilgisi, [Erişim Tarihi: 27/ Aralık/2017].
URL-09, http://medyascope.tv/2016/10/07/seyler-seytanlar-10-yepyenitiyatro-orgutlenmeleri/,Yeni Tiyatro Örgütlenmeleri, [Erişim Tarihi: 27/ Aralık/2017].
URL-10, http://www.kadikoytiyatrolari.com/category/projeler/, Platformun Projeleri, [Erişim Tarihi: 30/Aralık/2017].
URL-11, http://www.kadikoytiyatrolari.com/wp-content/uploads/kth_ kucuk-1-page-002.jpg, Kadıköy Tiyatroları Haritası, [Erişim Tarihi: 30/ Aralık/2017].
URL-12, http://www.kadikoytiyatrolari.com/benim-komsum-tiyatro/, Benim Komşum Tiyatro Projesi, [Erişim Tarihi: 30/Aralık/2017].
URL-13, http://medyascope.tv/2016/11/25/seyler-seytanlar-16-yeni-tiyatrolar-yeni-heyecanlar-mert-oner-sami-berat-marcali-serkan-salihoglu/, Yeni Tiyatrolar Yeni Heyecanlar, [Erişim Tarihi: 30/Aralık/2017].
URL-14, http://tiyatro.iksv.org/tr/arsiv/haberarsivi/p/1/1508, İstanbul Tiyatro Festivali 2017 Yılından İtibaren Yeniden Her Yıl Gerçekleştirilecek, [Erişim Tarihi: 30/Aralık/2017].