Plan Kararlarının Uygulanmasında Bir Konsensüs Oluşturma ve İşbirliği Deneyimi: İzmir Kemeraltı Sokak Sağlıklaştırma Çalışmalarının Öyküsü

Türkiye'nin 3. büyük kenti olan İzmir'in tarihsel merkezi niteliğindeki "Kemeraltı Çarşısı" önemli rant baskıları altında kalmış ve pek çok dönüşüm yaşamıştır. Tarihi kent merkezinin geleceğinin, kentin geleceğini etkileyecek bir konu olarak görülmeye başlanmasıyla Kemeraltı'nın sorunları kent genelinde bir tartışma konusu haline gelmiştir. Yerel ve merkezi yönetiminin, esnaf ve sermayedar grupların, sivil toplum örgütleri, meslek odaları ve akademisyenlerin bu tartışmalarda yer aldıkları görülmüştür. Bölgeye iyileştirici müdahalelerde bulunma gereği konusunda bir üst mutabakatın oluşmasının ardından, ilgili yerel yönetimler alanda planlama ve uygulama çalışmalarını yürütmeye başlamıştır. Kaçak yapılanmalara karşı yıkım gerektiren projelerin uygulama sürecinde, esnafla bir çatışma yaşanmaması ve esnafın projelere desteğinin sağlanması için yetkililerce konsensüse dayalı bir işbirliği modeli ortaya konularak, ortaklaşa bir süreç gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Bu yazıda projelerde uygulanan işbirliği modeli; sürecin bütünsel olarak ele alınmasıyla, aktörlerle yapılan derinlemesine görüşmeler kapsamında analiz edilmekte ve sonuçta ortaklaşa süreçleri tarifleyen teorik çerçeve kapsamında değerlendirilmeye çalışılmaktadır

An Experience of Consensus Building and Collaboration in the Implementation of Planning Decisions: The Story of Izmir Kemeraltı

Kemeraltı Bazaar is the historic center of Izmir, Turkey’s third largest city, and has long been under significant development pressure; over time, it has undergone major transformations. Owing to shifts in perspective regarding the future of the historic center, which have had a great impact upon the entire city, the problems of Kemeraltı have been placed firmly on the urban agenda. Following agreement on the need to improve conditions in the district, local governments have initiated concomitant activities directed toward planning and implementation. With the intention of avoiding conflict with the artisans over projects that would require the demolishment of illegal constructions, the authorities made efforts to enable a properly collaborative planning process. In this paper, the collaborative problem-solving model of the projects is examined via in-depth interviews held with the relevant actors and adopting a holistic perspective

PDF

___

Altınörs, 2005, “Planlamada Toplumsal Katılım Süreçlerinde Model Arayışları ve İletişim Sorunsalı: İzmir Konak Belediyesi’nin Örnek Uygulamaları Üzerinden Bir Değerlendirme” 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 29. Kolokyumu Planlamada Yeni Politika ve Stratejiler Riskler ve Fırsatlar, İTÜ ve TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, Taşkışla İstanbul, s: 585-596
Ataöv, A. (2007). Planlamada Sosyal Bilimcinin Değişen Rolü: Toplumdan Biri Olmak. METU JFA, 24/1, 139-152.
Ataöv, A., Kahraman, E. H. (2009). Constructing Colloborative Processes Through Experiential Learning: Participatory Planning In Kaymaklı, Turkey. Habitat International, 33/4, 378-386.
Bal, E., Altınörs, A., Doğmuş, O.E. (2005). Kente Yön Veren Aktörler Temelinde İzmir Yeni Kent Merkezi Nazım Planı. Ege Mimarlık, 53, 32-36.
Baum, H. S. (1999). Community Organizations Recruiting Community Participation: Predicaments in Planning. Journal of Planning Education and Research, 18, 187-199.
Benzergil, G. (2006). Tarihi Sokak Strüktürlerinde Cumhuriyet Dönemi’nde Meydana Gelen Değişimlerin Koruma Bağlamında İrdelenmesi: Kemeraltı-871 Sokak Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Beyru, R. (1992). 20. yy. Başlarında Kemeraltı”, Ege Mimarlık, 43-47.
Eral, D. (2015). Dönüşüm Sürecindeki Tarihi Kent Merkezlerinde Kullanıcı Profilinin Kültürel Miras Üzerindeki Değerlendirmeleri: İzmir Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Ersoy, M. (2008). Kentsel Planlama Kuramları. Ankara:İmge. Foucault, M. (2005). Özne ve İktidar. Seçme Yazılar 2. Ergüden I., Akınhay O. (Çev.) Keskin, F. (yayına hazırlayan), 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gates, C. T., Purdy, J., Lappe, F. M., Rash, B. C. (1991). Colloborative Problem Solving. National Civic Review. 80/2: 105-112.
Göksu, E. (1989). Kent Merkezlerinde Yer Alan Yapılara İlişkin Yenileme Kararlarının Ekonomik Analizi, İzmir Kemeraltı Kent Merkezi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Göksu, E. (2002). M ikro Müdahaleler ve Tarihsel Sorumluluk. Ege Mimarlık. 43. 9-12. Habermas, J. (2001). İletişimsel Eylem Kuramı. Mustafa Tüzel (Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Healey, P. (1997). Collaborative Planning Shaping Spaces in a Fragmented Societies. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=psW_ hMb3AH8C&oi=fnd&pg=PR10&dq=healey+1997+collaborative+ planning&ots=ZmqoGEb4L&sig=zidCj2SpE9cknJXxrQeNMBnme Us&redir_esc=y#v=onepage&q=healey%201997%20collaborative%20 planning&f=false
Işık, E.N. (2010). Kemeraltı Üzerinden İzmir’de Ticari Yaşamın Değişen Niteliğine İlişkin Gözlemler. Deniz Yıldırım, Evren Haspolat (ed.), Değişen İzmir’i Anlamak içinde (s:187-212), Ankara: Phoenix Yayınevi.
Innes, J.E., Booher, D.E. (2007). Consensus Building and Complex Adaptive Systems. Journal of the American Planning Association. 65/4. 412-423.
DOI: http://dx.doi.org/10.1080/01944369908976071 Jennings, N. R. (1993). Specification And Implementation Of A BeliefDesire-Joint-Intention
Architecture For Collaborative Problem Solving. Int. J. Coop. Info. Syst. 02. 289. DOI: http://dx.doi.org/10.1142/ S0218215793000137
Kayın, E. (2002). İzmir’in Tarihsel Kent Mekanları için Yeni Vizyonlar. Ege Mimarlık. 43. 4-5.
Kılıç, S. E., Aydoğan, M. (2006). Katılımcı Bir Kentsel Koruma Projesi: İzmir-Kemeraltı Tarihi Kent Merkezi. Ege Coğrafya Dergisi. 15. 61-71.
Margerum, R. D. (2002). Collaborative Planning Building Consensus and Building a Distinct Model for Practice. Journal of Planning Education and Research. 21: 237. DOI: 10.1177/0739456X0202100302 http:// jpe.sagepub.com/content/21/3/237
Ploger, J. (2001). Public Participation and The Art Of Governance. Environment and Planning B: Planning and Design. 28. 219-241.
Roschelle, J. ve Teasley, S. D. (1995). The Construction of Shared Knowledge in Colloborative Problem Solving. C. O’Malley (Ed.), ported Collaborative Learning içinde, (69-97). Berlin: Springer. http:// tecfa.unige.ch/tecfa/publicat/dil-papers-2/cscl.pdf. Roy, P. (2015). Collaborative planning – A neoliberal strategy? A study of the Atlanta
BeltLine. Cities. 43.59–68. http://www.sciencedirect.com/science/article/ pii/S0264275114001899
Taner, E.T. (2001). İzmir’in Tarihi Merkezi Kemeraltı’nı Yeniden Yaşatmak. Mimarlık, 299. 50-53.