Parsel Bazındaki Dönüşüm Uygulamalarının Kentsel Maliyetleri, Karşıyaka-Bostanlı Mahallesi Örneği

Kentler için kaçınılmaz olan evrilme sürecinin geldiğimiz aşamada "kentsel dönüşüm" olarak tanımlanıp sermaye piyasasının egemenliğine tamamen teslim edilişine tanıklık ediyoruz. Böyle bir aşamada karşımızda duran uygulamaların meşruiyetini sağlayacak ya da en azından söz konusu uygulamaların kolayca hayata geçmesine aracılık edecek yasal bir zeminin sürekli olarak inşa edilişini de izliyoruz. Bunun Türkiye kentleşmesinin tarihsel bir sorunu olduğu ve yerel ya da makro düzeyde ekonomik stratejilere yaslandığı açık olsa da, yaşanan dönüşümlerin neden olduğu sonuçlar açısından iyi anlaşılması önem taşıyor. Bu noktada büyük ölçekli ve 5393 sayılı "Belediye Kanunu"nun "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı" başlıklı 73. Maddesi kapsamındaki uygulamalar kadar kentte yaşayanların bireysel olarak aldığı kararlarla gerçekleşen ve 6306 sayılı "Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun"a temellenen parsel ölçeğindeki yenileme faaliyetlerinin de mekansal ve toplumsal sonuçları açısından irdelenmesi ve ortaya çıkardığı kentsel maliyetlerin belirlenmesi gerekli görünüyor. Bu gereklilikten yola çıkarak kurgulanan çalışma bugün parsel bazında yenileme uygulamalarının hız kazandığı İzmir Bostanlı'daki durumu farklı açılardan tartışmaya açma amacına temellenmektedir. Fiziksel olarak izlenen yapı yoğunluğu değişiminin yanı sıra uygulamaların yol açtığı nüfus değişimine de dikkat çekmeyi hedefleyen çalışmada, kentsel teknik ve sosyal altyapının aynı kaldığı bir düzende ortaya çıkan değişimler kent planlama penceresinden ve "yaşam kalitesi" temelinde değerlendirilmektedir

The Urban Cost of Parcel-Based Transformation: The Case of Karşıyaka- Bostanlı Neighborhood

“Urban transformation” is now often presented as an inevitable stage of urban evolution, and urban land is entirely offered up to the capital market. Legal regulations are also created in order to provide authorization for these plans or to ease their implementation. Although it is clear that the urbanization of Turkey is a historical problem and that it is related to economic strategies at the local and the macro level, it is important that the consequences of such transformation be understood. At this point, it is essential to examine the socio-spatial outcomes and urban cost created by not only Article 73 of Municipal Law No. 5393, which allocated responsibility for decisions related to urbanization and urban development to the municipalities and the Housing Development Administration of Turkey, but also parcel-based implementation under “The Law of Transformation of Areas Under Disaster Risks,” No. 6306. This study examined the circumstances in the İzmir neighborhood of Bostanlı, where the implementation of parcel-based renewal has accelerated. The resulting population change, as well as a change in the physical density of the buildings and changes in the urban technological and social infrastructure that have occurred were evaluated from the urban planning perspective and on the basis of quality of life

PDF

___

Arkon,C. ve Gülerman, A.R. (1995). İzmir Büyükşehir Bütünündeki Nazım Plan Çalışmaları Üzerine Bir İnceleme, Planlama Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 95 / 1-2, Ankara.
Çetiner, B. (2016). Kentsel Dönüşüme İlişkin Yargıtay 18. Hukuk Dairesinin 04.11.2015 Tarihli Kararına İlişkin İnceleme ve Değerlendirmeler, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 74, 2016/1, İstanbul Üniver - sitesi Yayını, İstanbul
Erdin, H.E.&Aydın, B.S. (2016). Dönüşen Bostanlı Sokakları, Yapı Dergisi, Sayı 420, Kasım 2016, İstanbul.
Genç, F.N. (2008). Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: Mevzuat ve Uygulamaların Genel Görünümü, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı:1, Manisa.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, (2009). 1/25000 Ölçekli Kentsel Bölge Nazım İmar Planı Revizyonu Plan Açıklama Raporu, İzmir.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, (2012). 1/25000 Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu, İzmir.
Kahraman, M.D. (2014). İnsan İhtiyaçları ve Mekansal Elverişlilik Kavramları Perspektifinde Yaşanılırlık Olgusu ve Mekansal Kalite, Planlama Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 2014/24(2), 74-84, Ankara.
Kıldiş, S.(2006). Planlı Karşıyaka, Ege Mimarlık, Sayı 58, 2006/3, 16-19, İzmir Mimarlar Odası Yayını, İzmir.
Kurtuluş, H. (2006). Kentsel Dönüşüme Modern Kent Mitinin Çöküşü Çer - çevesinden Bakmak, Planlama Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 2006/2, 7-11, Ankara.
Okumuş, D.E. ve Eyüboğlu, E.E. (2015). Kentsel Dönüşüm Öncesi Kentsel Yaşam Kalitesi Araştırmasına Yönelik Yöntem Önerisi ve Ataşehir Barbaros Mahallesi Örneği, Planlama Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, 93-106 TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, İstanbul.
Özden, P.P. ve Kubat, A.S. (2003).Türkiye’de Şehir Yenilemenin Uygulanabilirliği Üzerine Düşünceler, İTÜ dergisi/a mimarlık, planlama, tasarım Cilt:2, Sayı:1, 77-88, İstanbul.
Özden,P.P.,(2008). Kentsel Yenileme, Yasal Yönetsel Boyut, Planlama ve Uygu -lama, İmge Kitabevi, Ankara,
Sayar, Y. & Süer, D. (2004). Küreselleşme Sürecinde Konut Alanlarının Oluşumu ve Kentsel Mekâna Etkileri: İzmir-Çiğli Örneği, Mimarlık Dergisi, TM -MOB Mimarlar Odası Yayınları, Sayı:319, 76-81, Ankara.
Serçe, E. (2005). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Karşıyaka Belediyesi, Karşıyaka Kül -tür ve Çevre Sempozyumu, Karşıyaka Belediyesi Kültür Yayınları,116-124, İzmir. Seyidoğulları, H.S. (2016). Yeni Yasal Düzenlemelerle Kentsel Dönüşüm, Plan -lama Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 26/1, 51-64, Ankara.
Tekeli, İ. (2011). Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm, Toplu Eserler-20, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Thorns David C. (2004), Kentlerin Dönüşümü, Kent Teorisi ve Kentsel Yaşam, Soyak Yayınları, İstanbul.
Turan, M.,(2009), Türkiye’de Kentsel Rant, Devlet Mülkiyetinden Özel Mülki yete, Tan Kitabevi Yayınları, Ankara.
Ünverdi, Zengin, H. (2002). Sosyo-Ekonomik İlişkiler Bağlamında İzmir Gecekondularında Kimlik Yapılanmaları, Karşıyaka Onur Mahallesi Yaman -lar Mahallesi Örnekleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniver -sitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Yedekçi, G. (2015). Dünya’da ve Türkiye’de Uygulanmış Örnekleri ve Özgün Dönüşüm Modeli Önerisi İle Kentsel Dönüşüm, Mimarlık Vakfı İktisadi İşletmesi, İstanbul.
Zengin, H., Erdin, H.E., Aydın, M.B.S.(20012). İzmir Büyük Kent Bütünü İçerisindeki Açık-Yeşil Alanların Erişilebilirlik, Kademelenme ve Süreklilik Kriterleri Açısından Değerlendirilmesi, 1. Rekreasyon Araştırmaları Kon -gresi Bildiri Kitabı, 12-15 Nisan 2012, 903-911, Kemer, Antaly