AYGÜN ERDOĞAN, Sinem Dedeoğlu ÖZKAN, Beydullah SULAK, MELTEM BARUT

Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlamasına Yönelik Veri Altyapısının Oluşturulması

Düzeyi ya da ölçeği ne olursa olsun bir alana yönelik politikaların geliştirilmesi veya planlama kararlarının ortaya konması sürecinde temel dayanak, nitelikli ve yeterli bir veri altyapısıdır. Bu çalışmada, bu kapsamdaki bir veri altyapısının belirli bir kırsal alanın; içinde bulunduğu bölge ve yerele özgü koruma odaklı stratejik kararlarının katılımcı bir süreçle alınmasına temel olacak biçimde nasıl oluşturulduğu adımlarıyla açıklanmaktadır. Bu veri altyapısının mevcut üst ölçekli planlama yaklaşımlarına özgü veri içeriklerinden farklılıkları ve benimsenen planlama yaklaşımının takip eden ön koşulları olan ekolojik duyarlılık ve kırsal alan sınıflandırmasına katkıları da ortaya konmaktadır. Benimsenen "Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması" için bir modelin geliştirildiği ve kısaca KOKAP olarak bilinen yaklaşımın ilk aşamalarını oluşturan ve verilerin kapsamı ve çeşitliliği bakımından CBS-tabanlı bir veri tabanı tasarımını gerekli kılan veri altyapısının üst ve alt ölçekler için hazırlanmasındaki adımlar detaylarıyla açıklanmaktadır. Oluşturulan sistem, farklı bir alana uygulanmak istendiğinde söz konusu bölge veya yerelin veri çeşitliliğinin sisteme eklenmesine imkân tanımaktadır. Bu çalışma ile ayrıca, KOKAP yaklaşımının ana ilkeleri ve bu yaklaşımın ön koşulu olarak hazırlanan veri tabanı, mevcut üst ölçekli planlama çalışmalarının veri altyapısı ile karşılaştırılmış ve buna göre, geliştirilen sistemin söz konusu planlardan üstün yönleri ortaya konmuştur. Son olarak çalışmanın, her plan kademesinde farklı detaylarla ortaya konması gereken ekolojik duyarlılıkların tespiti ile kırsal alanların ülkesel ve yerel ölçekte yapılan sınıflamasındaki önemli rolü ele alınmıştır

Database Construction for Conservation-Oriented Rural Area Planning

Regardless of the level or scale, the fundamental requirement in the process of policy development or decision making in planning is the use of quality and efficient data infrastructure. This study describes the construction stages of such data infrastructure to form the basis of conservation-oriented strategic decision making in a participatory process considering the local and regional peculiarities of a particular rural area. By adopting a specific planning approach, it presents the differences of this data infrastructure from the data content in conventional upper scale planning approaches, and also identifies its contribution to ecological sensitivity and rural area classifications as its subsequent prerequisites. Construction stages of such infrastructure for upper and lower scales, which require working in GIS environment due to the scope and diversity of data, are explained in detail. This, at the same time, forms the initial phase of Conservation-Oriented Rural Area Planning known as KOKAP which is the adopted approach in this study. The system allows additional data diversity in case it is employed in different regions or locations. Superior aspects of the developed system are put forward by comparing the existing upper scale planning processes with the main principles of KOKAP and the related data infrastructure. Finally, the contributions of the study in identifying the ecological sensitivities at different planning levels, and rural area classifications at national and local levels are discussed

PDF

___

Aalders, H.J.G.L. (2005). An Introduction to Metadata for Geographic Information, H. Moellering, H.J.G.L. Aalders & A. Crane (Ed.), World
Spatial Metadata Standards içinde (s. 3-27), Amsterdam: Elsevier Ltd. Akça, D., (2000). Coğrafi Bilgi Sistemi ile Çevresel Verilerin Modellenmesi: Trabzon Değirmendere Vadisi Örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Aronoff, S. (1991). Geographic Information Systems: A Management Perspective (2. baskı). Ottawa: WLD Publications.
Barnabe, C., Boisvert, P.-Y., Brodeur, J., Major, M., Masse, F. & Piche, B. (1990). Design Model for the National Topographic Data Base [Modele Conceptuel de la Base Nationale de Donnees Topographiques]. GIS for the 1990s. Poc. National Conference içinde (s. 1416-1428), CISM.
Batuk, F.G. (2005). 1.3. Haritalar için Kullanılan Yöntem ve Teknikler, Kitap 3. Sentez ve Öneriler, UNDP & YTÜ (Ed.) Ekonomik-ToplumsalMekânsal Örgütlenme için Dar Bölgeli Polarize Model, Erzurum–Erzincan–Bayburt Bölgesel Gelişme Planı içinde (s. 1.8-1.18), İstanbul: Tayf Matbaacılık Ltd. Şti. Erişim: http://www.kudaka.org.tr/ekler/91c35- KITAP_III.pdf.
Beyazli, D., Aydemir, S., Öksüz, A.M. & Özlü, S. (2017). Rural Typology with an Inductive Approach. International Journal of Environmental Research. 11(2), 225–241. DOI: 10.1007/s41742-017-0022-6.
Bocco, G., Rosete, F., Bettinger, P & Velázquez, A. (2001). Developing a GIS Program in Rural Mexico: Community Participation Equals Success, Journal of Forestry, 99(6), 14-19.
Cuthbertson, M. (1993). A Database for Environmental Research Programmes. Journal of Environmental Management. 37(4), 291-300. DOI:10.1006/jema.1993.1023
Devillers, R., Bédard, Y. & Jeansoulin, R. (2005). Multidimensional Management of Geospatial Data Quality Information for Its Dynamic Use within GIS. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing. 71(2), 205-215. Dökmeci, V. (2005). Planlamada Sayısal Yöntemler, İstanbul: İTÜ Vakfı Yayınevi.
Erdoğan, A. (2000). Sustainable/Environment Friendly Development Planning of Fethiye-Kayaçukuru Using GIS-Based Techniques. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Erdoğan, A. (2002). Sürdürülebilir planlamada coğrafi bilgi sistemlerinin kullanılması: Kayaçukuru örneği. İ.Ö. Bildirici, C.Ö. Yiğit, S. Doğanalp (Ed.) Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yıl Sempozyumu bildirileri içinde (s. 468-481). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Erdoğan, A. (2015a). Veri Tabanı Tasarımı. D. Beyazlı, A. Erdoğan, S. Aydemir, Ş. Bülbül, B. Sulak, S. Özlü & M. Duran (Ed.) İDA 5.2b Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir Model Önerisi-Planlama/ Tasarım El Kitabı içinde (s. 3-9). A.M. Öksüz, R. Erdem ve M.Ç. Meşhur (Yön.), (TÜBİTAK-KAMAG 1007 Proje no. 108G173, 108G187).
Erdoğan, A. (2015b). Kırsal Alan Sınıflaması ve Ekolojik Duyarlılık Analizine Temel Harita ve Verilerin Hazırlanması. D. Beyazlı, A. Erdoğan, S. Aydemir, Ş. Bülbül, B. Sulak, S. Özlü & M. Duran (Ed.) İDA 5.2b Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir Model Önerisi-Planlama/ Tasarım El Kitabı içinde (s. 10-21). A.M. Öksüz, R. Erdem ve M.Ç. Meşhur (Yön.), (TÜBİTAK-KAMAG 1007 Proje no. 108G173, 108G187).
Erdoğan, A., Meriç, S., Çömlekçi, A. & Yumruktay, Ö. (2010). Özel çevre koruma bölgelerine ait konumsal verilerin çevresel bilgi sistemi kapsamında CBS veri tabanı tasarımı ve uygulamaları, T. Kavzoğlu, D. Maktav (Ed.) III. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu bildirileri içinde (s. 71-78) Kocaeli: Birikim Ofset Mat. Rek. Sür. Form Tes. Ltd. Şti. Erdoğan, A., Nişancı, R., Erdem, R., Çay, T., Kalaycı, İ., Çıbıkdiken, A.O., ..., Osmanlı, N. (2015). İDA 1.2 Arazi Kullanım Haritalarının Hazırlanması sonuç raporu. A.M. Öksüz, R. Erdem ve M.Ç. Meşhur (Yön.), Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir Model Önerisi (TÜBİTAKKAMAG 1007 Proje no. 108G173, 108G187).
Erdoğan, A., Nişancı, R., Erdem, R., Sancar, C., Çay, T., Çıbıkdiken, A.O., ..., Osmanlı, N. (2015). İDA 1.1 Veri Tabanı Tasarımı sonuç raporu. A.M. Öksüz, R. Erdem ve M.Ç. Meşhur (Yön.), Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir Model Önerisi (TÜBİTAK-KAMAG 1007 Proje no. 108G173, 108G187).
Guth, J. (2009). A Rural Character Planning Tool: Modeling Components of Settlement Pattern. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Utah State University/College of Natural Resources.
Lee, C. (1973). Models in Planning: An Introduction to the Use of Quantitative Models in Planning, Oxford: Pergamon Press.
Li, Y., Tong, X., Wang, X. & Liu, M. (2007). Application of data dictionary technique in intelligent modeling for geosciences database. Geomathematics and GIS Analysis of Resources, Environment and Hazards - Annual Conference of the International Association for Mathematical Geology, IAMG içinde (s. 289-292), China University of Geosciences.
Mingwu, Z., Haijiang, J., Desuo, C. & Chunbo, J. (2010). The Comparative Study on the Ecological Sensitivity Analysis in Huixian Wetland, China. Procedia Environmental Science, 2, 386-398. DOI:10.1016/j. proenv.2010.10.043
Muhlenkort, R. (2010) Mapping A Power Grid in Serbia: Serbian Utility Uses Trimble Technology to Develop Accurate GIS Database of Medium-Voltage (MV) Network. GEO: connexion, 9(9), 32-34.
Nogueras-Iso, J., Zarazaga-Soria, F.J. & Muro-Medrano, P.R. (2005). Geographic Information Metadata for Spatial Data Infrastructures: Resources, Interoperability and Information Retrieval. Berlin: Springer-Verlag.
Öksüz, A.M. & Beyazlı, D. (2015). Kırsal Alan Sınıflaması. D. Beyazlı, A. Erdoğan, S. Aydemir, Ş. Bülbül, B. Sulak, S. Özlü & M. Duran (Ed.) İDA 5.2b Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir Model ÖnerisiPlanlama/Tasarım El Kitabı içinde (s. 27-31). A.M. Öksüz, R. Erdem ve M.Ç. Meşhur (Yön.), (TÜBİTAK-KAMAG 1007 Proje no. 108G173, 108G187).
Öksüz, A.M., Çiftçi Ulusoy, Ç., Çıbıkdiken, A.O., Aydemir, S., Beyazlı, D., Sancar, C., ..., Osmanlı, N. (2015). İDA 2.2 Kırsal Alan Tipolojileri sonuç raporu. A.M. Öksüz, R. Erdem ve M.Ç. Meşhur (Yön.), Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir Model Önerisi (TÜBİTAK-KAMAG 1007 Proje no. 108G173, 108G187).
Pantazis, D., Cornélis, B., Billen, R. & Sheeren, D. (2002). Establishment of A Geographic Data Dictionary: A Case Study of UrbIS 2©, the Brussels Regional Government. GIS Computers, Environment and Urban Systems, 26(1), 3-17. DOI:10.1016/S0198-9715(01)00012-6 Pradhan, P. (Ed.) (1994). Applications of GIS to Rural Development Planning in Nepal. International Centre for Integrated Mountain Development (ICIMOD) Special Editions MENRIS Case Study Series No:2, Nepal: ICIMOD.
Rossi, P., Pecci, A., Amadio, V., Rossi, O. & Soliani, L. (2008). Coupling Indicators of Ecological Value and Ecological Sensitivity with Indicators of Demographic Pressure in the Demarcation of New Areas to be Protected: The Case Of The Oltrepò Pavese and The Ligurian-Emilian Apennine Area (Italy). Landscape Urban Planning, 85(1), 12–26. DOI:10.1016/j. landurbplan.2007.09.002
Rousseau, A.N., Mailhot, A., Turcotte, R., Duchemin, M., Blanchette, C., Roux, M., …, Villeneuve, J.-P. (2000). GIBSI: An Integrated Modeling System Prototype for River Basin Management. Hydrobiologia, 422/423, 465-475. DOI:10.1023/A:1017030618572 Rout, J., Ojha, A., Pradhan, S. & Samal, R.N. (2012). GIS for Rural Development and Spatial Planning System, Geospatial World Magazine. http:// geospatialworld.net/paper/application/ ArticleView.aspx?aid=25039. Erişim tarihi: 18.12.2016.
Sancar, C., Çiftçi Ulusoy, Ç., Serdaroğlu Sağ, N., Aydemir, S., Öksüz, A.M., Beyazlı, D., ..., Osmanlı, N. (2015). İDA 4.1 Kırsal Yerleşme Planlaması sonuç raporu Cilt 1 (s. 1-449). A.M. Öksüz, R. Erdem ve M.Ç. Meşhur (Yön.), Koruma Odaklı Kırsal Alan Planlaması: Bir Model Önerisi (TÜBİTAK-KAMAG 1007 Proje no. 108G173, 108G187). Selman, P., Davidson, D., Watson A. & Winterbottom, S. (1991). GIS in Rural Environmental Planning: Visual and Land Use Analysis of Major Aygün Erdoğan, Sinem Dedeoğlu Özkan, Beydullah Sulak, Meltem Barut 267 Development Proposals. The Town Planning Review, 62(2), 215-223. DOI:10.3828/tpr.62.2.n20246624r338k45.
Silberschatz, A., Korth, H.F. & Sudarshan, S. (1997). Database Systems Con -cepts (3. Baskı). New York: McGraw-Hill.
Tecim, V. (2008). Coğrafi Bilgi Sistemleri: Harita Tabanlı Bilgi Yönetimi, An -kara: Renk Form Ofset Matbaacılık Ltd. Şti.
Tonta, Y. (2006). Veri Tabanı Yönetimi. (DOK 322:Veri Tabanı Yönetim Sistemleri ders sunumu). Hacettepe Üniversitesi/Bilgi ve Belge Yönet -imi Bölümü, Ankara. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/courses/ fall2005/Lecture01_309-database-management-turkce-2006.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2016.
Torre, A. & Darly, S. (2014). Land Use and Soils Disposal: From Competi -tion to Territorial Governance (Examples from Land Use Conflicts in the Greater Paris Region). Renewable Agriculture and Food Systems, 29(3), 206-217. DOI:10.1017/S1742170513000379
Tugel, A.J., Herrick, J.E., Brown, J.R., Mausbach, M.J., Puckett, W. & Hipple, K. (2005). Soil Change, Soil Survey, and Natural Resources Decision Making: A Blueprint for Action, Soil Science Society of America Journal, 69(3), 738-747. DOI:10.2136/sssaj2004.0163
Walker, D.R.F., Newman, I.A., Medyckyj-Scott, D.J. & Ruggles, C.L.N. (1992). A System for Identifying Datasets for GIS Users. Interna -tional Journal of Geographical Information Systems. 6(6), 511-527. 10.1080/02693799208901932
Wan, Y., Shi, W., Gao, L., Chen, P. & Hua, Y. (2015). A General Framework for Spatial Data Inspection and Assessment. Earth Science Informatics, 8(4), 919-935. DOI:10.1007/s12145-014-0196-9
Ziadat, F., Bruggeman, A., Oweis, T., Haddad, N., Mazahreh, S., Sartawi, W. & Syuof, M. (2012). A Participatory GIS Approach for Assessing Land Suitability for Rainwater Harvesting in an Arid Rangeland Environment. Arid Land Research and Management, 26(4), 297-311. DOI:10.1080/1 5324982.2012.709214.