Kuşak Değişimi Bağlamında Kentsel Kamusal Mekânı Yeniden Düşünmek

Özünde insan için tasarlanan mekân, özellikle de kentsel kamusal mekân devingen bir yapıya sahiptir, zaman içinde dönüşür. Mimari mekân tek bir birey için tasarlanırken kentsel mekân toplumun ortak beklentilerini karşılamak üzere tasarlanır ve bu süreçte toplumsal tercihler belirleyici olur. Tercihleri etkileyen en önemli değişkenlerden biri ise kuşaklardır. Bu kapsamla çalışmanın amacı içinde bulunduğumuz dönemde bir arada yaşayan, toplumu oluşturan X, Y ve Z kuşaklarının kentsel kamusal mekândan beklentilerinin ve bu beklentilerin ne ölçüde ve ne yönde değiştiğinin ya da değişmediğinin, bu değişimin nedenlerinin karşılaştırmalı bir bakış açısıyla belirlenmesidir. Çalışma kuşakların kamusal mekândan beklentilerinde ve mekânı kullanım şekillerinde farklılıklar olduğu hipotezinin sınanması üzerine kurgulanmıştır. Alan çalışması Giresun’da gerçekleştirilmiş ve X, Y ve Z kuşaklarının her birini temsil eden, 30’ar kişi ile toplam 90 anket yapılmıştır. Anket sonucu elde edilen veriler karşılaştırılarak, kuşakların tercihleri belirlenmiş, nedensellikleri çözümlenmiştir. Böylece kentsel kamusal mekâna yönelik tasarım kararlarını etkileyecek yeni bakış açıları ve öneriler oluşturmaya yönelik bir tartışma ortamı yaratılmıştır.

Rethinking Urban Public Space in the Context of Generational Change

The place that is designed for humans at the core has a dynamic structure, especially within the urban public space, and is converted over time. However, although the architectural space is designed in line with the wishes and needs of a certain number of people, urban public space is designed to meet the common expectations of the society, and social preferences come to the forefront. One of the important variables that affect preferences is the generations. With this viewpoint, the aim of the present study was to discuss the expectations of X, Y and Z generations, who live together in our present time, and the extent and changes in these expectations (if any), and the reasons for this change from a comparative perspective. The study was based on testing the hypothesis that there are differences in the expectations of generations from public space and the way they use it. The field study was conducted in Giresun, and a total of 90 questionnaires were conducted with 30 people who represented each of the X, Y and Z generations. By comparing the data obtained in the questionnaires, the preferences of generations were determined and their causality was analyzed. In this way, a discussion medium was created to form new perspectives and suggestions that would affect design decisions for urban public space.

PDF

___

Ayhün, S. E. (2013). Kuşaklar arasındaki farklılıklar ve örgütsel yansımaları. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2/1, 93-112.
Bezirci, S. Ş. (2012). Farklı kuşaklardaki hemşirelerin meslekten ve işten ayrılma niyetleri ile iş doyumlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Carr, S., Francis, M., Rivlin, L.G., Stone, A.M. (1992). Public space. Cambridge: Cambridge University Press.
Chicca, J., Shellenbarger, T. (2018). Generation Z: Approaches and teaching– learning practices for nursing professional development practitioners. Journal for Nurses in Professional Development, 34/5, 250-256.
Coupland, D. (1989, Haziran). The young and restless work force following the baby boom: Generation X, Vista dergisi. Erişim adresi: http://joeclark. org/dossiers/ GenerationX.pdf. (04.02.2020).
Cullen, G. (1961). Townscape. London: The Architectural Press.
Çetin Aydın, G., Başol, O. (2014). X ve Y kuşağı: Çalışmanın anlamında bir değişme var mı?. Electronic Journal of Vocational Colleges, Aralık, 1-15.
Çubuk, M. (1991). Kamu mekânları ve kentsel tasarım. M.S.Ü. Kamu Mekânları Tasarımı ve Mobilyaları Sempozyumu. İstanbul, 15-17.
Demir Kahraman, M. (2014). İnsan ihtiyaçları ve mekansal elverişlilik kavramları perspektifinde yaşanılırlık olgusu ve mekansal kalite. Planlama Dergisi, 24/2, 74-84.
Düzenli, E, Yılmaz S., Alpak M. (2020). Dosya; X,Y,Z Kuşaklarının kentsel açık mekân kullanımları, Plant Dergisi, Şubat, 76-81.
Elmore, L. (2011). Competing for jobs when you’re up against your mum, your grandpa, and your pers. Women In Business, Summer, 37-39.
Erdönmez M.E., Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekânlarının toplum ilişkilerindeki yeri. Megaron Y.T.U. Mim. Fak. E-Dergisi, 1/1, 67-87.
Erdönmez, E. (2014). Kamusal alan ve toplum. İstanbul: İlbey Matbaası.
Erzen, J.N. (2019). Üç habitus yeryüzü, kent, yapı. İstanbul: Y.K.Y. Yayınları.
Etlican, G. (2012). X ve Y kuşaklarının online eğitim teknolojilerine karşı tutumlarının karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gehl, J. (1989). A changing street life in a chaging society. Places, 6/8, 8-17.
Gehl, J. (1996). Life between buildings: Using public space. Washington:Island Press.
Gökgür, P. (2008). Kentsel mekânda kamusal alanın yeri. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Howe, N., Strauss W. (2007, Haziran). Helicopter parents in the workplace. Erişim adresi: www.newparadigm.com (10.02.2020).
Ilgın, İ. D. (2001). Tasarım eğitimi: Yaratıcılığı desteklemek. DomusM, 10/10.
İnceoğlu, M., Aytuğ, A. (2009). Kentsel mekanda kalite kavramı. Megaron Y.T.U. Mim. Fak. E-Dergisi, 4/3, 131-146.
Jianrui, J. (2011). Y factor: managing the new generation of soldiers. Journal of the Singapore Armed Forces, 39/4, 53-59.
Joedicke, J. (1985). Raum und Form in der Architektur: Ä Uber den behutsamen Umgan mit der Vergangenheit [Space and Form in Architecture]. Stuttgart, Germany: Kraemer.
Keleş, N.H. (2011). Y Kuşağı çalışanlarının motivasyon profillerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3/2, 129-139.
Kon, B. (2017, Haziran). Kuşakları anlamak ve yönetmek. Erişim adresi: http:// www.humanica.com.tr/kusaklari-anlamak-yonetmek (12.02.2020).
Krier, R. (1979). Urban space. New York: Rizzoli.
Kuran, E. (2018). Telgraftan tablete. İstanbul: Destek Yayınları.
Kuru, İ. (2014). Y kuşağı ve iş yaşam dengesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Lang, J. (1994). Urban design: The American experience. New York: Van Nostrand Reinhold.
Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi (I. Ergüden, Çev.), İstanbul: Sel Yayıncılık.
Lynch, K. (2017). Kent imgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Mannheim, K. (1998). Collected works of Karl Mannheim; V. 5. P. Kecskemeti (Yay.haz.), New York: Routledge.
Marlove, O.C. (1977). Outdoor design. London: Granada Publishing Limited.
Mengi, Z. (2009, Haziran). Z kuşağı geliyor. Erişim adresi: http://www.zeynepmengi. com/ 2012/06/z-kusagi-geliyor/ (14.03.2020).
Morgan, C. N. (2011). Generational differences in the workplace, KY: Midwest Academy of Management Louisville.
Oktay, D. (1990). Kentsel kamu mekânlarının sosyal işlevlerini güçlendirme amaçlı tasarımı için bir yöntem araştırması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Parry, E., Urvin, P. (2010). Generational differences in work values: a review of theory and evidence’. International Journal of Management Reviews, 13/1, 79-96.
Raines, C. (2002, Haziran). Managing millennials ın connecting generations. Erişim adresi: http://www. generationsatwork.com/articles/millenials. htm (14.02.2020).
Rapoport, A. (1977). Human aspects of urban form: towards a manenvironment approach to urban form and design, Newyork: Pergamon Press.
Rapoport, A. (1982). The meaning of the built environment: A nonverbal communication. Beverly Hills, C.A.: Sage Publications.
Reeves, T. C., Oh, E. (2008). Generational differences. Handbook of Research on Educational Communications and Technology, 3, 295-303.
Sheahan, P. (2005). Generation Y: Surviving (and Thriving) with generation Y at work. Australia: Hardie Grant Books.
Strauss, W., Howe, N. (1991). Generations: The history of America’s future. New York.
Tanyeli U. (2009). Türkiye’nin görsellik tarihine giriş. İstanbul: Ofset Baskı.
Taşçı, H. (2014). Bir hayat tarzı olarak şehir, mekân, meydan. İstanbul: Kaktüs Yayınları.
Tessler, M., Konold, C., Reif, M.E. (2004). Political generations in developing countries: Evidence and ınsights from Algeria. Public Opinion Quarterly, 68/2, 184-216.
Toruntay, H. (2011). Takım Rolleri Çalışması: X ve Y Kuşağı Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Trancik, R. (1986). Finding Lost Space. Canada: John Wiley and Sons Inc.
Türk, A. (2013). Y Kuşağı. İstanbul: Kafe Kültür Yayıncılık.
Twenge, J.M., Campell, S.M., Hoffman B.J., Lance C.E. (2010). generational differences in work value: leisure and extrinsic value ıncreasing, social and ıntrinsic value decreasing, Journal of Management, 36/5, 1117-1147.
URL 1 http://www.tdk.gov.tr/ (02.05.2020)
URL 2 http://www.lifecourse.com/insight/phases.html (10.06.2020)
URL 3 http://www.wikipedia.org (18.06.2020)
URL 4 http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (05.07.2020)
Uzgören, G., Erdönmez, E. (2016). Kamusal açık alanlarda mekân kalitesi ve kentsel mekân aktiviteleri ilişkileri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. Megaron Y.T.U. Mim. Fak. E-Dergisi, 12/1, 41-56.
Voordt, D. J. M. van der. (2005). Architecture in use: An introduction to the programming design and evaluation of buildings. Amsterdam: Architectural Press.
Wendover, R.W. (1996). Managing Millennials. Erişim adresi: http://www. gentrends. com/Articles/Instore1996/Managing%20Millennialscolumn. pdf
Whyte, W.H. (1980). The social life of small urban spaces. Washington DC:Conservation Foundation.
Wolburg, J. M., Pokrywczynski, P. A. (2001). Psychographic analysis of generation y college students. Journal of Advertising Research, 41/5, 33-53.
Zevi, B. (1990). Mimariyi Görmeyi Öğrenmek. (D. Divanlıoğlu, Çev.), İstanbul: Birsen Yayınları.