Kentin Organik Dokusunun Değişiminin Yapılan Planlama Çalışmaları ile Karşılaştırılarak İncelenmesi, Isparta Örneği

Kentlerde yapılan planlama çalışmaları, “planlama” kavramının genel tanımından da anlaşıldığı gibi kentlerde geleceğe yönelik olarak, istenilen amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesi doğrultusunda yapılan çalışmalardır. Kimi zaman yapılan planlar kentlerin organik yönelimini kestirip bu doğrultuda gerçekçi hedefler koyup, kentlerin gelişme yönünü tahmin edebilirken; kimi zaman da kestirimlerinde yanılıp, kentin organik yöneliminden çok farklı kararlar verebilmektedir. Bu çalışma kapsamında kent için yapılan planlama çalışmaları ve kentin organik gelişim dokusu ve yönü karşılaştırılarak, Isparta merkez ilçesi örnekleminde incelenmiştir. Araştırmada öncelikle belediye ve bakanlık tarafından Isparta için yapılan planlama çalışmaları elde edilmiştir. Isparta için bu planlar kapsamında belirlenen gelişme alanları ve gelişme yönleri incelenmiştir. Sonrasında Isparta’nın fraktal sisteminin nasıl değiştiğini tespit etmek amacı ile iki ayrı yöntem kullanılmıştır. İlk yöntem 2016'da yapılmış olan bir çalışmadan alınmış olup ikinci yöntemde CORINE veri tabanından yararlanılmıştır. Sonrasında Isparta için yapılmış olan planlama çalışmaları ve kent fraktal sisteminin değişiminin tespiti için kullanılan yöntemler hem kendi aralarında hem de birbirleri ile karşılaştırılarak tartışılmıştır. Sonuç olarak planlarda, Isparta için öngörülen gelişim yönü ve kentin organik gelişim yönü karşılaştırılarak değerlendirilmiş; kentin organik yönünün planlarda kimi zaman öngörülüp buna bağlı olarak kararlar alındığı, kimi zaman planın kentin gelişme yönünü belirlediği, kimi zaman planın mevcutta oluşan taleplere karşılık verdiği, kimi zamansa planlarda kentin organik gelişme yönünün desteklenmediği ve buna bağlı olarak kararlar alındığı gözlemlenmiştir.

Comparison Between Change in the Organic Urban Fabric and Urban Planning Studies, A Case Study of Isparta

The concept of "planning" in cities, as is understood from the general definition, are studies that are carried out to achieve the desired goals and objectives for the future of the cities. While sometimes city plans can predict the organic growth direction of the cities, set realistic goals; sometimes they can be wrong in their estimates and make very different decisions from the organic growth of cities. Within the scope of this study, the planned growth and the organic growth of cities were compared in the Isparta central district example. First planning studies for Isparta were obtained from the municipality and the ministry, then the growth areas determined within these plans were examined. Thereafter to determine how the fractal system of Isparta has changed, two different methods have been used. The first method was taken from a study conducted in 2016, and the second method was made using the CORINE database. Afterwards, the planning studies that have been made for Isparta and the methods that have been used to determine the change in the organic urban fabric compared and discussed both among themselves and with each other. All in all, the growth direction foresaw for the central district of Isparta and the organic growth direction of the city were compared and evaluated; it has been observed that the organic growth direction of the city is sometimes foreseen in the plans and decisions are taken accordingly, sometimes the plans determine the growth direction of the city, sometimes plans respond to existing demands, and sometimes the organic growth direction of the city is not supported by the plans and decisions are taken accordingly.

PDF

___

Agostinho, F., Costa, M., Coscieme, L., Almeida, C. M., & Giannetti, B. F. (2021). Assessing cities growth-degrowth pulsing by emergy and fractals: A methodological proposal. Cities, 113, 103162.
Antrop, M. (1998). Landscape change: plan or chaos?. Landscape and urban planning, 41(3-4), 155-161.
Antrop, M. (2004). Landscape change and the urbanization process in Europe. Landscape and urban planning, 67(1-4), 9-26.
Aru, K.A., (1943). Prof. Ölsner ile Doçent Yüksek Mimar Kemal Ahmet Aru’nun Hazırladığı Isparta Şehri İmar Planı Raporu. Ün Dergisi 112- 113/10, 1660-1662.
Aydın, N., (2016). Kentsel Saçaklanmanın Kent Örüntüsü Üzerindeki Etkisi; Isparta Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Batty, M., & Longley, P. A. (1994). Fractal cities: a geometry of form and function. Academic press.
Batty, M., (2005). Cities and Complexity: Understanding Cities with Cellular Automata, Agent- Based Models, and Fractals. MIT Press, Cambridge, Massachusetts. ISBN 0-262-02583-3
Benguigui, L., Blumenfeld-Lieberthal, E., & Czamanski, D. (2006). The dynamics of the Tel Aviv morphology. Environment and Planning B: Planning and Design, 33(2), 269-284.
Bidandi, F., & Williams, J. J. (2020). Understanding urban land, politics, and planning: A critical appraisal of Kampala's urban sprawl. Cities, 106, 102858.
Bramley, G., & Kirk, K. (2005). Does planning make a difference to urban form? Recent evidence from Central Scotland. Environment and Planning A, 37(2), 355-378.
Britannica Ansiklopedisi. (2014, Haziran). Definition of Urban Planning. https://www.britannica.com/topic/urban-planning
Burgess, E.W., (2008). The Growth of the City: An Introduction to a Research Project. Marzluff, J.M., Shulenberger, E., Endlicher, W., Alberti, M.,
Bradley, G., Ryan, C., Simon, U., ZumBrunen, C., (Ed.), Urban Ecology An International Perspective on the Interaction Between Humans and Nature içinde, (s. 71-79), Springer, New York.
Byrne, D. (2002). Complexity theory and the social sciences: An introduction. (s. 14-34), Routledge.
Chen, Y., & Huang, L. (2019). Modeling growth curve of fractal dimension of urban form of Beijing. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 523, 1038-1056.
Copernicus. (2021, Ocak). Land Monitoring Service, Corine Land Cover. https://land.copernicus.eu/pan-european
Coppola, P., Papa, E., Angiello, G., & Carpentieri, G. (2014). Urban form and sustainability: the case study of Rome. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 160, 557-566.
Çakmakçı, T., (1942). Isparta’nın İmar Planı. Ün Dergisi, 97-98/9, 1527-1530 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB). (2016, Temmuz). Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü, Antalya-Burdur-Isparta Planlama Bölgesi. http:// www.csb.gov.tr/gm/mpgm/index.php?Sayfa=sayfaicerik&IcId=783
Dampo Ltd. Şti., (1986). Isparta İlave ve Revizyon İmar Planı Araştırması. Ankara.
Dampo Ltd. Şti., (1987). Isparta Çevre Düzeni Nazım Planı Planlama Raporu. Ankara.
Dampo Ltd. Şti., (1988). Isparta 1/1000 Ölçekli Uygulama Planları Planlama Raporları. Ankara.
Dasari, S., & Gupta, S. (2020). Application of Fractal Analysis in Evaluation of Urban Road Networks in small sized city of India: Case city of Karimnagar. Transportation Research Procedia, 48, 1987-1997.
Dekolo, S., Oduwaye, L., & Nwokoro, I. (2016). Urban sprawl and loss of agricultural land in peri-urban areas of Lagos. Munich Personal RePEc Archive, 5(2), 20-33.
Doménech, A. (2009). A topological phase transition between small-worlds and fractal scaling in urban railway transportation networks?. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 388(21), 4658-4668.
Erdoğan, G., Çubukçu K.M., (2012). Bursa Metropoliten Alanının Mekansal Verimliliğinin Fraktal Boyut İle Ölçülmesi: 5216 Büyükşehir Belediye Yasası Öncesi ve Sonrası. 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, ODTÜ: Ankara.
Feigenbaum, M. J. (1980). Universal behaviour in nonlinear systems, Los Alamos Science. 4-27.
Frankhauser, P. (1998). Fractal geometry of urban patterns and their morphogenesis. Discrete Dynamics in Nature and Society, 2(2), 127-145.
Frankhauser, P., (2015). From Fractal Urban Pattern Analysis to Fractal Urban Planning Concepts. Helbich, M., Arsanjani, J.J., Leitner, M., (Ed.), Computational Approaches for Urban Environments içinde, (s. 13-48). Springer.
Isparta Çevre Orman İl Müdürlüğü. (2012, Haziran). Konya–Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı. http.www.ispartacevreorman. gov.tr
Kawakami, M., Shen, Z. J., Gao, X. L., & Zhang, M. (Eds.). (2013). Spatial planning and sustainable development: Approaches for achieving sustainable Urban form in Asian cities. Springer Science & Business Media.
Kırzıoğlu, I., (2008). Isparta Kenti İmar Planlama Çalışmalarında Sorun Oluşturabilecek Konuların Araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi, Proje No:769, Isparta.
Kim, K.J., Choe, S.C., (2011). In Search of Sustainable Urban Form for Seoul. Sorensen, A., Okata, J. (Ed.), Megacities, Urban Form, Governance, and Sustainability içinde, (s.43-67). Springer Science & Business Media.
Kumar, J. A. V., Pathan, S. K., & Bhanderi, R. J. (2007). Spatio-temporal analysis for monitoring urban growth–a case study of Indore city. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 35(1), 11-20.
Li, X., Zhou, W., & Ouyang, Z. (2013). Forty years of urban expansion in Beijing: what is the relative importance of physical, socioeconomic, and neighborhood factors?. Applied Geography, 38, 1-10.
Lu, Z., Zhang, H., Southworth, F., & Crittenden, J. (2016). Fractal dimensions of metropolitan area road networks and the impacts on the urban built environment. Ecological indicators, 70, 285-296.
Madanipour, A., (2011). Sustainable Development, Urban Form, and Megacity Governance and Planning in Tehran. Sorensen, A., Okata, J. (Ed.), Megacities, Urban Form, Governance, and Sustainability içinde, (s. 67- 93). Springer Science & Business Media.
Mandelbrot, B. B., & Mandelbrot, B. B. (1982). The fractal geometry of nature (Vol. 1). New York: WH freeman.
Meyers, R. A. (Ed.). (2009). Encyclopedia of complexity and systems science (Vol. 9). New York: Springer.
Moss, D., & Wyatt, B. K. (1994). The CORINE biotopes project: a database for conservation of nature and wildlife in the European community. Applied Geography, 14(4), 327-349.
Netzband, M., Stefanov, W. L., & Redman, C. (Eds.). (2007). Applied remote sensing for urban planning, governance and sustainability. Springer Science & Business Media.
Okata, J., & Murayama, A. (2011). Tokyo’s urban growth, urban form and sustainability. In Megacities (s. 15-41). Springer, Tokyo.
Özgünkent İmar İnş. Tic. Ltd. Şti., (2006). Isparta (Merkez) Kısmi Revizyon İmar Planı İzah Raporu. Isparta.
Pham, H. M., Yamaguchi, Y., & Bui, T. Q. (2011). A case study on the relation between city planning and urban growth using remote sensing and spatial metrics. Landscape and Urban Planning, 100(3), 223-230.
Poyil, R. P., & Misra, A. K. (2015). Urban agglomeration impact analysis using remote sensing and GIS techniques in Malegaon city, India. International Journal of Sustainable Built Environment, 4(1), 136-144.
Ramachandra, T. V., Aithal, B. H., & Sanna, D. D. (2012). Insights to urban dynamics through landscape spatial pattern analysis. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 18, 329-343.
Reese, E. (2011). Sustainability and Urban Form: The Metropolitan Region of Buenos Aires. In Megacities (pp. 373-394). Springer, Tokyo.
Sorensen, A., (2011). Toronto Megacity: Growth, Planning Institutions, Sustainability. Sorensen, A., Okata, J. (Ed.), Megacities, Urban Form, Governance, and Sustainability içinde, (s. 245-273). Springer Science & Business Media.
Tamilenthi, S., Punithavathi, J., Baskaran, R., & ChandraMohan, K. (2011). Dynamics of urban sprawl, changing direction and mapping: A case study of Salem city, Tamilnadu, India. Archives of Applied Science Research, 3(1), 277-286.
Tekeli, İ. (1998). Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Kentsel Gelişim ve Kent Planlaması (The Urban Development and Urban Planning in the Republican Period in Turkey), 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık. Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
Terzi, F., & Kaya, H. S. (2011). Dynamic spatial analysis of urban sprawl through fractal geometry: the case of Istanbul. Environment and Planning B: Planning and Design, 38(1), 175-190.
The World Bank. (2021, Mart). Urban population (% of total population) – Turkey. https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL. IN.ZS?locations=TR&most_recent_year_desc=true
Todes, A. (2012). Urban growth and strategic spatial planning in Johannesburg, South Africa. Cities, 29(3), 158-165.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2021, Ocak). Gösterge Uygulaması, İllere göre Nüfus. http://www.tuik.gov.tr
Ünlü, T., (2019). The Role of the Planner in the Shaping of Urban Form in Turkish Cities. Sarı, Ö.B., Özdemir, S.S., Uzun, N. (Ed.), Urban and Regional Planning in Turkey içinde, (s. 39-63). Springer.
Wellmann, T., Lausch, A., Andersson, E., Knapp, S., Cortinovis, C., Jache, J., Scheuer, S., Kremer, P., Mascarenhas, A., Kraemer, R., Haase, A., Schug, F., Haase, D. (2020). Remote sensing in urban planning: Contributions towards ecologically sound policies?. Landscape and Urban Planning, 204, 103921.
Wheeler, S. M. (2003). The evolution of urban form in Portland and Toronto: Implications for sustainability planning. Local Environment, 8(3), 317- 336.
Yagoub, M. M. (2004). Monitoring of urban growth of a desert city through remote sensing: Al-Ain, UAE, between 1976 and 2000. International Journal of Remote Sensing, 25(6), 1063-1076.
Yetişkul, E., (2017). Karmaşık Kentler ve Planlamada Karmaşıklık. Planlama Dergisi, 27(1), 7-15.