İBB ATATÜRK KİTAPLIĞI OE 0973/3 NUMARADA KAYITLI ŞİİR MECMUASININ NAZİRELER KISMI

Türk edebiyatının en mühim kaynakları içerisinde yer alan şiir mecmuaları, farklı veya aynı yüzyıllarda yaşamış şairlere ait manzumelerden oluşan, dönemlerinin edebî zevki ile şiir anlayışı hakkında bilgi veren antoloji mahiyetindeki eserlerdir. Divanı bulunmayan yahut biyografik kaynaklarda ismi geçmeyen pek çok şairin şiirlerinin yanı sıra divan sahibi şairlerin çeşitli vesilelerle divanlarına almadıkları manzumelere de mecmualarda rastlamak mümkündür. Mecmuaların içeriği farklı tür ve biçimde yazılmış eserlerden müteşekkil olabildiği gibi tek bir tür ve şekildeki metinleri muhtevi mecmualar da bulunmaktadır. Klasik Türk şiirine ait tür ve nazım şekillerine mahsus manzumelerin toplandığı mecmualardan biri de bir şiire başka bir şair tarafından aynı konu ve vezin, kafiye veya redifle yazılan şiirlerin toplandığı nazire mecmualarıdır. Bu çalışma, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı OE 0973/3 numarada kayıtlı şiir mecmuasında yer alan nazire şiirler üzerinedir. Daha önce herhangi bir çalışmaya konu olmayan bu mecmuada 16 zemin ve 52 nazire şiir bulunmaktadır. Çalışmada, mecmua ve bir mecmua türü olarak nazire mecmuaları hakkında bilgi verildikten sonra söz konusu mecmuada bulunan nazire şiirler, şairlerin neşredilmiş divanlarında bulunan şiirlerle, divanın tespit edilemediği durumlarda ise tez ve araştırma makaleleri gibi akademik çalışmalarda yer alan şiirlerle karşılaştırılarak farklılıklar metin tenkidi usulü ile ortaya konulmuştur.

Nazires Section of the Poetry Journal Registered in Number OE 0973/3 in IBB Ataturk Library

Poetry journals, which are among the most important sources of Turkish literature, are anthology works that consist of poems belonging to poets who lived in different or the same centuries and provide information about the literary taste and understanding of poetry of their periods. Through those journals, it is possible to come across poems of many poets that do not have a divan or whose names are not mentioned in biographical sources as well as the poems that were not included in their divans on various occasions. While the content of the journals can be composed of works written in different genres and formats, there are also journals that contain texts in a single type and form. One of the journals in which poems specific to genres and verse forms belonging to classical Turkish poetry are collected is nazire journals where poems written by another poet on the same subject and with the same meter, rhyme or repeated voice(redif) are collected. This study is about the nazire poems of poetry journal registered in number OE 0973/3 in İstanbul Metropolitan Municipality (IBB) Atatürk Library. There are 16 ground and 52 nazire poems in this journal, which has not been the subject of any study before. In the study, after giving information about the journal and nazire journals as a type of journal, the nazire poems in the mentioned journal were compared with the poems in the published divans of the poets, but in cases where the divan could not be determined, poems were compared with the poems in academic studies such as thesis and research article and the differences were revealed by the method of text criticism.

PDF

___

Akgül, Ahmet. “Millî Kütüphanede Kayıtlı Bir Şiir Mecmuasının (06 Mil Yz A 7131) MESTAP’a Göre Tasnifi” Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi 18, (2020): 177-202.
Atik Gürbüz, İncinur. “İBB Atatürk Kitaplığı “K403” Numaralı Mecmuanın MESTAP’a Göre Tasnifi” Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 22, (2019): 37-110.
Atik Gürbüz, İncinur. “Şiir Mecmualarının Biyografik Değerine Dair Araştırmalara Ek” Türklük Bilimi Araştırmaları 32, (2012): 147-157.
Averbek, Güler Doğan. Edirneli, Nazmî Dîvânı I. Cilt. ABD: Create Space Publishing Platform, 2017.
Avşar, Ziya. Revânî Dîvânı (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2017.
Aydemir, Yaşar. “Biyografi Kaynağı Olarak Mecmualar” Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 87-100. Ankara: AKM Yayınları, 2011.
Aydemir, Yaşar. “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler” Turkish Studies II/3, (2007): 122-137.
Aydemir, Yaşar. “Şiir Mecmuaları ve Metin Teşkilinde Mecmuaların Rolü” Bilig 19, (2001): 147-155
Bahadır, Savaşkan Cem. “Hayali Bey’in Bilinmeyen Gazelleri” Turkısh Studies 7-4, (2012): 921-947.
Burmaoğlu, Hamit Bilen. “Lâmi‘î Çelebi Divanı (Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Dîvânı’nın Tenkidli Metni)” Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 1983.
Doğan, Ahmet ve Hilal Gül İlhan. “İBB Atatürk Kitaplığı Bel Yz K 0007 Numaralı Şiir Mecmuasının Nazireler Kısmı” Aydın Türklük Bilgisi Dergisi 7, (2021): 59-110.
Durmuş, Tuba Işınsu ve Rıdvan Canım. Şevkî Dîvânı (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018.
Efe, Zahide. “Kastamonulu Divan Şairi Tâli‘î ve Şiirleri” Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 17, (2019): 120-153.
Erdoğan, Mustafa. Bursalı Rahmî ve Dîvânı (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2017.
Erünsal, İsmail E. Tâcî-zâde Ca‘fer Çelebi Dîvânı (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018.
Gıynaş, Kamil Ali. “Millî Kütüphanede Kayıtlı 06 Mil Yz A 803 Numaralı Şiir Mecmuası” Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 38, (2017): 211-264.
Gıynaş, Kamil Ali. “Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası” Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 25, (2011): 245-260.
Gıynaş, Kamil Ali. Pervâne Bey Mecmuası (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2017.
Gümüş, Ahmet Kemal. “16. Asır Divan Şairi Kâdirî ve Gazelleri” Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 24, (2020): 221-256.
Gürbüz, Mehmet. “Biyografik Değer Bakımından Şiir Mecmuaları”, Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildiriler Kitabı 315-328. Ankara: AKM Yayınları, 2011.
Karavelioğlu Murat. Şem‘î Dîvânı. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2014.
Keklik, Murat. “Üsküplü İshak Çelebi Divan [Metin-Çeviri-Açıklamalar-Dizin]” Doktora Tezi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 2014.
Koç, Ramazan. “Amrî Divan” Yüksek Lisans Tezi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 2014.
Köksal, M. Fatih. Mecma‘u’n-nezâ’ir (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2017.
Köksal, Mehmet Fatih. “Biyografik Kaynak Olarak Şiir Mecmuaları ve Kastamonulu İshâk- zâde Fevzi Mecmuası”, Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildiriler Kitabı 449-468. Ankara: AKM Yayınları, 2011.
Köksal, Mehmet Fatih. “Şiir Mecmûalarının Önemi ve Mecmûaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII - Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, hzl. Hatice Aynur, Müjgân Çakır, Hanife Koncu, Selim S. Kuru, Ali Emre Özyıldırım, İstanbul: Turkuaz Yayınları, 2012, 409-431.
Köksal, Mehmet Fatih. Sana Benzer Güzel Olmaz Divan Şiirinde Nazire. Ankara: Akçağ Yayınları, 2006.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı. Ümmî Divan Şairleri ve Enverî Divanı. Ankara: Millî Eğitim Basımevi, 2001.
Kut, Günay. “Mecmua” Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi VI, (1986): 170-172.
Küçük, Sabahattin. Bâkî Dîvânı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011.
Mengi, Mine. Mesîhî Dîvânı (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2020.
Pomakoğlu, Ayşegül. “Bahârî Dîvânı: İnceleme-Metin” Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, 2013.
Süngü, Zeynep. “Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Yeni Çalışmalar Bibliyografyası ve MESTAP” Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 25, (2020): 917-1056.
Şaripbekova, Saule. “Acem Sürûrî ve Divançesi” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2001.
Tanyıldız, Ahmet. “Şiir Mecmualarının Neşri Hakkında” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 21, (2012): 224-239.
Tarlan, Ali Nihad. “Eski Mecmualar Arasında” İÜEF Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi I, no:1-2- 3-4 (1946): 122-137.
Tarlan, Ali Nihad. Necatî Beg Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1992.
Tarlan, Ali Nihad. Zâtî Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon Gazeller Kısmı I-II-III. Cilt .) İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1967.
Tarlan, Ali Nihat. Ahmet Paşa Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1992.
Uzun, Mustafa İsmet. “Mecmua” Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 28, (2003): 265-268.
Ünver, Niyazi. Gelibolulu Sürûrî Dîvânı (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2020.
Üst, Sib el. Edirneli Nazmî Dîvânı (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018.
Yağmur, Bahri. “Hilâlî Dîvânı İnceleme-Metin” Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 1998.
Yakar, Halil İbrahim. Gelibolulu Sun‘î Dîvânı (e-kitap). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018.
Yarar, Yeşim. “Atatürk Kitaplığı 973 Numarada Kayıtlı Mecmû’a-yı Eş’âr (Çeviriyazılı Metin- İnceleme)” Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2021.
Yılmaz, Ozan. “Metin Te’sisinde Şiir Mecmualarının Katkısına Bir Örnek: Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Koleksiyonu 5214 Numaralı Mecmua ve Muhtevası” Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 1, (2008): 255-280.
Zülfe, Ömer. “Biyografik Bilgiler Açısından İki Nazire Mecmuası” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 4/18, (2011): 151-169.