River rehabilitation with cities in mind: the Eskişehir case (1)

Akarsular ve kentler eski uygarlıklardan bu yana daima süregelen içsel bağlar içerisinde olmuşlardır. Pek çok kentin can damarı olarak akarsular, ulaştırma, enerji, kullanma suyu, sulama, ticaret ve rekreasyon gibi birçok işleve sahiptirler. 19. yüzyılın sonlarıyla birlikte, çoğunlukla kentleşmenin etkileri akarsu ve akarsu kıyılarının önemini azaltmaya başlamıştır. Akarsular atıksu kanallarına dönüşmüş ve kent yaşamından koparılmış hale gelmişlerdir. Onyıllarca ihmal edildikten sonra kentsel akarsular, sorunların çözülmesi için özellikle 1970lerden bu yana iyileştirme konusu olmaya başlamıştır. 1990lara gelindiğinde kentsel akarsu iyileştirmelerindeki bu bağımsız ve tek boyutlu uygulamalar yerine, kentsel akarsu rehabilitasyonunda sorunları kapsamlı biçimde ele alan yeni tutumlar ön plana çıkmaya başlamıştır. Bu yazıda, içinde bulunduğumuz 2000li yıllarda, kentsel akarsuların iyileştirilmesi kavramında genel çağdaş küresel anlayışın iki yönlü olduğu iddia edilmektedir: Öncelikle, kentsel akarsular artık yalnızca kentsel altyapı unsurları olarak kabul edilmemekte, doğanın yenilenmesinin ve kentsel ekolojinin önemli temelarını oluşturmaktadırlar; bu yönleriyle kentsel ekolojik sürdürülebilirlik için yaşamsal bir katkı sağlarlar. İkinci olarak, bir yandan da tarihi alanlar, kentsel anıtlar ve odak noktaları gibi ögeleri barındıran kentsel kurgunun ayrılmaz parçalarıdırlar. Bu anlamda kentlilerin kentleri ile bağ kurmalarında önemi olan kentsel imge ve kimliğinin oluşmasına destek olurlar. Makalede, bu ikinci yön ele alınmakta, kentsel akarsuların ayrık kentsel bileşenler yerine çevresiyle birlikte bir bütün olarak değerlendirilmesi üzerinde durularak, kentsel akarsuların kentlerin bütünleşik bir parçası olarak nasıl planlanacağı üzerinde durulmaktadır. Bir başka deyişle makale, kentsel akarsulara ilişkin uygulamaların, çevresindeki önemli kentsel odakları içerecek biçimde genişletilmesi üzerine bir tartışma içermektedir. Bunun için, Eskişehir kenti, iyi uygulamalardan biri olarak ayrıntılı olarak değerlendirilmekte ve kentsel akarsuyun mekansal bütünleşmesi çerçevesinde bir ölçütler takımı geliştirilmektedir.

PDF

___

ADLER, R. (2007) Overcoming legal barriers to hydrological sustainability of urban systems. In V. Novotny & P. R. Brown (Eds.), Cities of the future: Towards integrated sustainable water and landscape management (357-372). Washington D.C.: IWA Publishing.

ATUK, A. (2002) 101 Eskişehir, çev. E. Algan, D. Höf, Onur Matbaacılık, Ankara.

BOONE, C. G., MODARRES, A. (2006) City and environment, Philadelphia, Temple University Press.

BÜYÜKERŞEN, Y., EFELERLİ, S. S. (2008) Havza su yönetimi, Porsuk havzası ve Eskişehir, Paper presented at the TMOBB 2. Su Politikaları Kongresi, Ankara, Turkey; 148-57.

Civilizations, ancient and present, depend on water (2010) Retrieved August 11, 2010, from http://www.greenprophet.com/2010/04/civilization-water/ DAMON, B., MAVOR, A. H. (2000) The living water garden, Whole Earth, Spring; 20-3.

DONECKER, F. (n.d.) San antonio river, Retrieved March 12, 2011, from http://www.tshaonline.org/handbook/online/articles/rns06

ERAN, B. J. (2001) River parks and ecological centers: Key elements and case studies of successful sites, Unpublished manuscript.

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi (EBB) (2010) Porsuk çayı yeniden doğdu. Retrieved August 30, 2010, from http://www.eskisehir-bld.gov.tr/ porsuk.php

Eskişehir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (ESKİ) (2010) 2009 faaliyet raporu. Retrieved April 8, 2013, from http://www.eskisehir eski.gov.tr/dokuman/dosya/faaliyet/2009.pdf

Funan he river.(n.d.). Retrieved March 8, 2011, from http://www.4panda. com/sichuan/attractive/chengdu/funanriver.htm

GIRARDET, H. (2004) Cities people planet: Livable cities for a sustainable world, England, John Wiley&Sons Ltd.

KEMP, R. L. (Ed.) (2009) Cities and water, North Carolina, McFarland. KILIÇ, L. (1998) Eskişehir, Eskişehir, Rekmay.

KIM, C. W. (2006) River restoration in korea. Unpublished manuscript. Retrieved September 4, 2010, from http://www.a-rr.net/jp/info/letter/ docs/01-0031-09.pdf

KONDOLF, G. M., KELLER, E. A. (1991) Management of urbanizing watersheds.California Watersheds at the Urban Interface: Proceedings of the Third Biennial Watershed Conference, University of California; 27-40.

KÜÇÜKALİ, S. (2011) Risk assessment of river-type hydropower plants using fuzzy logic approach, Energy Policy (39) 6683-8.

LERNER, B. W., LERNER, K. L. (2008) Environmental science in context (1st ed.), Michigan: Gale.

LYNCH, K. (1960) The image of the city, Cambridge, Mass, MIT Press.

MADEIRAS, K. (2009) River valley civilizations. Retrieved August 11, 2010, from http://globalhistory9.wikispaces.com/River+Valley+Civilzations QUIAN, J. (2006) Chengdu: A city of paradise, Bloomington, Indiana, AuthorHouse.

RILEY, A. L. (1998) Restoring streams in cities: A guide for planners, policymakers, and citizens, Washington, Island Press.

RiverLinks: The best river cities in europe. (n.d.).Unpublished manuscript. Retrieved April 20, from http://www.riverlinks.org/casi%20studio/ firenze/Roma_cs_def.pdf

San antonio river flows from historic past into decade-long revitalization effort (2011). Retrieved February 10, 2011, from http://www. sanantonioriver.org/

SHIELDS, F. D., COPELAND, R. R., KLINGEMAN, P. C., DOYLE, M. W., SIMON, A. (2003) Design for stream restoration, ASCE Journal of Hydraulic Engineering, 129(8), 575-84.

SILVA, J. B., SERDOURA, F., PINT, P. (2006) Urban rivers as factors of urban (dis)integration, Paper presented at the 42nd ISoCaRP Congre İstanbul; 1-14.

Stream. (2013) Retrieved January 5, 2011, from http://dictionary.reference. com/browse/stream ŞiMŞEK, G. (2011) An Approcah to Urban River Rehabilitation for Coexistence of River and Its Respective City: Porsuk River Case and City of Eskişehir, unpublished Ph.D. Thesis, Middle East Technical University, Ankara.

The long march.(n.d.). Retrieved March 8, 2011, from http://www.tve.org/ lifeonline/index.cfm?aid=1037

WADA, A. (2010) Development of asian river restoration network for knowledge sharing. Paper presented at the 13th International River Symposium, Perth - Australia.

What to see in chengdu.(n.d.). Retrieved March 8, 2011, from http://www. chinaodysseytours.com/chengdu/what-to-see.html

YÜZBAŞIOĞLU, S. (2009) Unrivaled river restoration. Retrieved August 30, 2010, from http://www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=a-modelreclaim-of-a-stream-2009-09-15.