An Evaluation of the Psychological Life Quality of Women with Disabled Children with Box Behnken Experimental Design

The purpose of this study was to implement the BBD method, which is a response-surface method, quantitatively and compare it with three-way analysis of variance. In the study, we used the short-form The World Health Organization Quality of Life WHOQOL-BREF-TR scale, which was devel-oped by the World Health Organization and was tested by Eser et al. (1999) to determine its validity and reliability. This approach allowed us to attempt to determine the optimal variable combination in the psychological quality of life of mothers with intellectually-disabled children. The research was conducted with 540 mothers who had intellectually-disabled children. By use of 33 Box Behnken ex-perimental design (BBD), which is a response surface method, variables and levels were determined according to the balanced incomplete block design. According to the results, the main effects of the mother’s age and the number of children were statistically significant. In addition, the interaction effect of “the mother’s age*the time she learnt the disability” was significant. The R2 value of the model was found to be 90.33%. When the same set of data was analyzed via three-way analysis of variance, both the main effects and the interaction effects were found to be insignificant. The response surface method may be an alternative to the analysis of variance in the factorial experiments that are used frequently in the social sciences and in research related to social work.

Engelli Çocuğa Sahip Kadınların Psikolojik Alan Yaşam Kalitelerinin Box-Behnken Deneme Düzeni ile Değerlendirilmesi

Araştırmanın amacı, Yanıt Yüzeyi Metotlarından BDD yöntemini nicel olarak uygulamak ve üç yönlü varyans analizi ile karşılaştırmaktır. Çalışmada Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen, geçerlik ve güvenilirliği Eser vd. (1999) tarafından yapılmış olan, Türkiye için ulusal soru eklenen, kısa form WHOQOL-BREF-TR ölçeği kullanılmıştır. Bu kapsamda, zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin ruhsal alan yaşam kalitesindeki optimal değişken kombinasyonunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 540 zihinsel engelli çocuğa sahip anne ile yapılmıştır. Yanıt yüzeyi meto-dunun 33 Box Behnken deneme düzeni (BDD) kullanılarak, dengeli tamamlanmamış blok tasarımına göre değişkenler ve seviyeleri belirlenmiştir. Sonuçlara göre, annenin yaşı, çocuk sayısı ana etkileri ile yaşı*engelli öğrenme zamanı etkileşimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Modelin R2 değeri %90.33 olarak hesaplanmıştır. Aynı verilere üç yönlü varyans analizi uygulandığında ise, hem ana etkiler hem de etkileşim etkileri anlamsız çıkmıştır. Sonuç olarak, özellikle sosyal bilimlerde ve sosyal hizmet araştırmasında yaygın olarak kullanılan, faktöriyel denemelerdeki varyans ana-lizinin yöntemineinin yerine yanıt yüzeyi metodu bir alternatif olarak kullanılabilir.

PDF

___

Aslan, D. (2010). Yaşlılık döneminde önemli bir kavram: Yaşam kalitesi [An important concept for old age: Life quality]. 3. Ulusal Sağlıkta Yaşam Kongresi [3rd Life in National Health Congress], 25-27 March 2010, Izmir, 102-104.
Banaji, M. R., and Hardin, C. D. (1996). Automatic stereotyping. Psycholog-ical Science, 7, 136–141.8
Bayrak, H., Özkaya, B., Tekindal, M. A.,(2010). Birinci derece faktoriyel denemelerde verimlilik için optimum noktalarin belirlenmesi: Bir uygulama [Productivity in the first degree for the optimum point determination of factorial trials: An application] Türkiye Klinikleri Biyoistatistik Dergisi, 2, 18-26 .
Bilgin, N., Ergenç, A. and Timurcanday, Ö. (1985). Bireylerce algılanan şekliyle yaşam kalitesi [Life quality as perceived by individuals]. Seminer, Felsefe, Eğitim, Psikoloji, Sosyoloji, Antropoloji Araştırmaları [Seminary, Philosophy, Education, Psychology, Sociology, An-thropology Research. (157-169). Izmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını.
Bruder, G. E., Stewart, J. W., Mercier, M. A., Agosti, V., Leite, P., Donovan, S., and Quitkin, F. M. (1997). Outcome of cognitive-behavioral therapy for depression: Relation to hemispheric dominance for verbal processing. Journal of Abnormal Psychology, 106, 138–144.
Bumin, G., Günal, A., Tükel, Ş. (2008). Anxiety, depression and quality of life in mothers of disabled children. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 15 (1), 6-11.
Canarslan, H. and Ahmetoğlu, E. (2015). Engelli çocuğa sahip ailelerin yaşam kalitesinin incelenmesi [An investigation of the variables related to the quality of life of parents of disabled children]. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 13-31.
Cole, D. A., Maxwell, S. E., Arvey, R., and Salas, E. (1994). How the power of MANOVA can both increase and decrease as a function of the intercorrelations among the dependent variables. Psychological Bulletin, 115,465–474.
Crinic, K. A., Greenberg, M. T., Ragozin, A.S., Robinson, N. M., and Ba-sham, R. B. (1983). Effects of stress and social support on mothers and premature and full-term infants. Child Development, 54, 209-217.
Dönmez, D., Bayhan, P., and Artan, I. (2000). Engelli çocuğa sahip ailelerin beklentileri ve endişe duydukları konuların incelenmesi [An anal-ysis of expectations and concerns of parents with disabled chil-dren]. Sosyal Hizmet Dergisi, 1 (11), 16-23.
Ellis, J.B., and Hirsch, J.K: (2000). Reason for living in parents of develop-mentally delayed children. Res. Dev. Disabil. 21, 323-7.
Ersoy, Ö. (1997). İşitme ve zihinsel engelli çocuğu olan annelerin kaygı düzeyleri ve çocuklarını kabullenme durumlarına destekleyici eğitim programlarınin etkisi. [The effect of "Supporting Training Programs" on acceptance situation and anxiety levels of the par-ents that have hearing impaired and mentally handicapped chil-dren] Dissertation. Hacettepe University Vocational School of Home Economics. Department of Child Development and Education. Ankara.
Eser E., Fidaner H., Fidaner C., et al. (1999). Yaşam kalitesinin ölçülmesi, WHOQOL-100 ve WHOQOL-BREF [Measuring Life Quality WHOQOL-100 and WHOQOL-BREF]. 3 P Dergisi, 7(2), 5-13.
Ganong, L., Doty, M.E., and Gayer, D. (2003). Mothers in postdivorce fam-ilies caring for a child with cystic fibrosis. J Pediatr. Nurs., 18, 332-43.
Gettinger, M., and Guetschow, K. W. (1998). Parent and Parent/Child Groups for young children with disabilities. Handbook of Group Interventions for Children and Families. Neatham Heights: Via-com Company.
Harris, R. J. (1985). A primer of multivariate statistics (2nd ed.). Orlando, Florida: Academic Press.
Hu, X., Wang, M., and Fei, X. (2012). Family quality of life of Chinese fam-ilies of children with intellectual disabilities, Journal of Intellectual Disability Research, 56(1), 30-44.
Huynh, H., and Mandeville, G. K. (1979). Validity conditions in repeated measures designs. Psychological Bulletin, 86, 964–973.
İçağasıoğlı Çoban, A. and Arslanoğlu, H. K. (2004). Sosyal Hizmet Sem-pozyumu 2004. Türkiye’de Sosyal Hizmet Uygulamaları İhtiyaçlar ve Sorunlar: 4-6 Kasım 2004- Alanya: Konferans ve Bild-iriler [Social Work Symposium 2004. Social Work Practices in Turkey: Needs and Problems: 4-6 November 2004- Alanya: Conference and Pro-ceedings]. (165-175). Ankara: Haberal Eğitim Vakfı.
Işıkhan, V., (2005). Türkiye’de Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin sorunları [Problems of Mothers Having Children with Intellectual Disability in Turkey]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Kaner, (2004). Engelli çocuklari olan ana babaların algıladıkları stres, sosyal destek ve yaşam doyumları [The stress, social support, andn life satisfaction perceived by fathers with disabled children]. Un-published Research Report. Ankara.
Kazak, A. E., and Marvin, R. S. (1984). Differences, difficulties and adap-tation: Stress and social networks in families with handicapped child. Family Relations, 33, 67-77.
Kocabaş, Z. (2001).An application and interpretation of second order re-sponse surface model. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 7, 121-128
Küçüker, S. (1993). Özürlü çocuk ve ailelerine yönelik psikolojik danışma hizmetleri [Psychological counselling services for disabled chil-dren and their families]. Özel Eğitim Dergisi, 1 (3), 23-29.
Lüle F. (2008). Engelli bireylere sahip yoksul ailelerin karşılaştıkları sorun-lar ve bu sorunlarla başa çıkma tarzları [The problems encoun-tered by poor families with disabled members and their coping styles]. Unpublished Master’s Thesis, Hacettepe University, Grad-uate School of Social Sciences, Department of Social Work, Ankara.
Marlowe, C. M., Schneider, S. L., and Nelson, C. E. (1996). Gender and attractiveness biases in hiring decisions: Are more experienced managers less biased? Journal of Applied Psychology, 81, 11–21.
Meral, B.F. (2011). Gelişimsel yetersizliği olan çocuk annelerinin aile yaşam kalitesi algılarının incelenmesi [The examination of the family qual-ity of life perceptions of mothers who have children with disabili-ties], (Unpublished Dissertation), Anadolu University/Institute of Educational Sciences, Eskişehir.
Minitab 17 Statistical Software (2010). [Computer software]. State College, PA: Minitab, Inc. (www.minitab.com).
Myers R.H. and Montgomery DC. (2002). Response surface methodology process and product optimization using designed experiments. In: Myers, R. H., Montgomery D.C., eds. A Wiley-Interscience Publi-cation. 2nd ed. Canada: John Wiley and Sons, pp. 17-85, 203-303.
Özkan, S. (1999). Yaşam kalitesinin ölçülmesi, WHOQOL-100 ve WHOQOL-BFEF [Measuring life quality, WHOQOL-100 and WHOQOL-BREF]. Psikiyatri, Psikoloji, Psikoformokoloji Dergisi, 7(2), 5-13.
Smith, T.B., Innocenti, M.S., Boyce, G.C., and Smith C.S. (1993). Depressive symptomatology and interaction behaviors of mothers having a child with disabilities. Psyhol. Rep., 73, 1184-6.
Tekindal, M.A., Bayrak, H, Ozkaya, B, Genç, Y. (2012). Box- Behnken Experimental Design in Factorial Experiments: The Importance of
Bread for Nutrition and Health, Turkish Journal of Field Crops, 17(2), 115-123
Tekindal, M.A., Bayrak, H., Ozkaya, B., Yavuz, Y. (2014). Second-order response surface method: factorial experiments an alternative
method in the field of agronomy, Turkish Journal Of Field Crops,19 (1), 35-45.
Tokad, M., Sevilir, R., Karadağ, D., Irmak, N., and Erusta, S. (1998). C.P.’li çocuk ve ailelerinin demografik özellikleri, duygusal yaşantı ve beklen-tilerinin incelenmesi [An analysis of demographic characteristics, emotional experiences, and expectations of children with CP and their families]. Sosyal Hizmet Sempozyumu 1997: Toplumla Bütünleşme Sürecinde Özürlüler ve Sosyal Hizmet [Social Work Symposium 1997: The Disabled Individuals in the Process of Inte-gration with the Society and the Role of Social Work]. Ankara: H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksek Okulu Yayını.
Turnbull, A. P., and Turnbull, H. R. (1995). Families, professionals, and ex-ceptionality. NewJersey: Merril.
Wolfsenberger, W., and Menoloscino, F. A. (1970). Theoretical framework for management of parents of mentally retarded. Psychiatric Approaches to the Mentally Retarded, Newyork: Basic Books.