Okul Psikolojik Danışman Adaylarının Genel Öz-Yeterlik ve Özel Eğitimde Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlığa İlişkin Öz-Yeterlik İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu araştırmada okul psikolojik danışman adaylarının genel öz-yeterlik ve özel eğitime dair öz-yeterlikleri arasındaki ilişki incelenmiş ve özel eğitime dair öz-yeterlik algılarının demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Araştırma 284 üniversite öğrencisiyle (220 kız, 64 erkek) yürütülmüştür. Araştırma, genel tarama yöntemine göre yürütülmüştür. Verilerin toplanması için araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, Aypay (2010)tarafından geliştirilen Genel Öz-yeterlik Ölçeği (GÖY) ve Yüksel (2010) tarafından uyarlanan Rehber Öğretmenlerin Özel Eğitime İlişkin Öz-yeterlik Ölçeği (RÖÖEÖY) kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların genel öz-yeterllik ölçeğinden aldıkları ortalama puan 31,37 (Ss=4.67), özel eğitime ilişkin öz-yeterlik ölçeğinden aldıkları puan ortalaması ise 115,94’dür (Ss=31.29). Ayrıca okul psikolojik danışman adaylarının özel eğitime dair öz-yeterlik inançları, yaş [F(4-279) =7,75, p< .05] ve sınıf [F(2-281)=39,065, p< .05] değişkenlerine göre farklılık göstermektedir. Cinsiyete göre ise anlamlı bir farklılık çıkmamıştır (t= ,126, p> .05). Katılımcıların genel öz-yeterlik inançları ve özel eğitime dair öz-yeterlik inançları arasında, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür (p>.05).

Anahtar Kelimeler:

Öz-yeterlik, özel eğitim öz-yeterliği, okul psikolojik danışmanı.

Investigation of The Relationship Between General Self-Efficacy of School Psychological Counselor Candidates and Self-Efficacy Beliefs of That Regarding Special Education

In this research, the relationship between general self-efficacy of school psychological counselor candidates and self-efficacy beliefs of that regarding special education was investigated. Also, it has been examined whether the school psychological counselor candidates' self-efficacy beliefs regarding special education differ according to the demographic variables or not. The research was conducted based on the general screening method with 284 university students (220 female, 64 male) studying. In the data collection process personal information form prepared by the researcher, General Self-efficacy Scale (GSE) developed by Aypay (2010) and School Counselors’ Self-Efficacy Scale regarding Special Education (SCSSSE) adapted by Yüksel (2010) were used. According to the results of the research, the average score of the participants on the general self-efficacy scale was 31.37 (Sd= 4.67) and the average score on the self-efficacy scale on the special education was 115.94 (Sd = 31.29). Results indicated that the self-efficacy beliefs of school psychological counselor candidates regarding special education varied according to age [F(4-279) =7,75, p< .05] and class [F(2-281)=39,065, p< .05] variables. According to sex, there was no significant difference (t =, 126, p> .05). There was no statistically significant relationship was found between participants' general self-efficacy beliefs and self-efficacy beliefs regarding special education (p>.05).

Keywords:

Self-efficacy, self-efficacy of regarding special education, school psychological counselor,

PDF

___

Aksoy, V. (2008). Rehber öğretmenlerin özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz yeterlik algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu üniversitesi, Eskişehir.
Al-Darmaki, F.R. (2004). Counselor training, anxiety, and counseling self-efficacy: Implications for training psychology students from the united arab emirates university. Social Behavior and Personality, 32(5), 429–439.
Alver, B., Bozgeyikli, H., ve Işıklar, A. (2011). Psikolojik danışma ve re-hberlik programı öğrencilerinin kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1), 155-168.
Arslan, E. (2017). Self-efficacy as predictor of collective self-efficacy among preschool teachers in Turkey. Educational Research and Reviews, 12(8), 513-517.
Aypay, A. (2010). The adaptation study of general self-efficacy (gse) scale to turkish. Inonu Unıversıty Journal Of The Faculty Of Edu-catıon, 11, 2, 113-131.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy mechanism in human agency. Ameri-can Psychologist, 32(2), 122-147.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thoughts and action: A social cognitive theory, englewood cliffs. New Jersey, NJ: Prentice-Hall Inc.
Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclope-dia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press.
Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. A. Bandura (Ed.). Self-efficacy in changing societies. (sh. 1-45). New York; NY: Cambridge University Press.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman & Company.
Coladarci, T., & Breton, W. A. (1997). Teacher efficacy, supervision, and the special education resource-room teacher. The Journal of Ed-ucational Research, 90(4), 230–239.
Cora, N. (1997). Zihin engellilerin eğitimleri alanında çalışan öğretmenlerin yeterlik düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Coşgun, S., Ilgar, M. Z. (2004). Rehberlik ve psikolojik danışma den-eyimi çalışmalarının adayların öz yeterlik algısına etkisi. Bildiri XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulmuştur, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Goetz, L., Hunt, P., & Soto, G. (2001). Self- efficacy and the ınclusion of students with AAC needs. Final Project Report. H324C980087. San Francisco State Universty.
Gürbüz, S. F. ve Bozgeyikli, H. (2014). Rehberlik ve araştırma merkezlerinde çalışan rehber öğretmenlerin özel eğitimde re-hberlik ve psikolojik danışmaya yönelik öz yeterlik al-gıları, OPUS-Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırma-ları Dergisi, 4(6), 79-99.
Haksız, M., Sakallı- Demirok, M. (2017). Evaluating school counselors’ self-efficacy perceptions regarding special education. Interna-tional Journal of Educational Sciences. Sep. 290-303, https://doi.org/10.1080/09751122.2016.11890538
Halverson, S. E., Miars, R. D., Livneh, H. (2006). An exploratory study of counselor education students moral reasoning, conceptual level, and counselor selfefficacy. Counseling and Clinical Psychol-ogy Journal. 3(1), 17-30.
Larson, L.M. & Daniels, J.A. (1998). Review of the counseling self-effi-cacy literature. The Counseling Psychologist, 26, 179–218.
Lent, R. W., & Hackett, G. (1987). Career self-efficacy: Empirical status and future directions. Journal of Vocational Behavior, 30, 347-382. Lent, R. W., Cinamon, R. G., Bryan, N. A., Jezzi, M. M., Martin, H. M.,
Lim, R. (2009). Perceived sources of change in trainees’ self-efficacy beliefs. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Train-ing, 46(3), 317-327. http://dx.doi.org/10.1037/a0017029
Özgözgü, S., Bektaş, M., Arıkan, F., & Şimşek, H. (2017). Okul psikolojik danışmanlarının genel öz-yeterlik inancı ve örgütsel özdeşleşme algısı. İlköğretim Online, 16(3), 1058-1078. http://dx.doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330242
Özgün, M. S. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının kişilik özellikleri ile mesleki yetkinlik beklentileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi: Adana.
Sali-Bilgiç, H. (2011). Rehber öğretmenlerin (psikolojik danışmanların) öz-yeterlilikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Ün-iversitesi: Konya.
Sharpley. C. F., & Ridgway I. R. (1993). An evaluation of the effective-ness of self-efficacy as a predictor of trainees’ counseling skills performance. British Journal of Guidance and Counselling, 2(1), 73-81.
Soresi, S., Nota, L. & Lent, R. W. (2004). Relation of type and amount of training to career counseling self-efficacy in ıtaly. The Carrer De-velopment Quarterly, 52,194-201.
Super, D. E. (1990). A life-span, life-space approach to career development. In D. Brown & L. Brooks, The Jossey-Bass management series and The Jossey-Bass social and behavioral science series. Career choice and development: Applying contemporary theories to practice (pp. 197-261). San Francisco: Jossey-Bass.
Urbani, S., Smith, M. R., Maddux, C. D., Smaby, M. H., Torres-Rivera, E., & Crews, J. (2002). Skill-based training and counseling self-efficacy. Counselor Education and Supervision, 42, 92-106.
Yılmaz-Bingöl, T., Vural-Batık, M., Hoşoğlu, R., & Fırıncı-Kodaz, A. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Genel Öz-yeterlik Düzeyle-rinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Conference on New Horizons in Education. Sakarya Üniversitesi, 17-19 Temmuz.
Yiyit, F. (2001). Okul psikolojik danışmanlarının yetkinlik beklentilerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi: Adana.
Yüksel, K. (2010). Rehber öğretmen adaylarının özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz-yeterlik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.