Okullarda Algılanan Örgütsel Destek, Örgütsel Gü-ven, Duygusal Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkiler

Bu araştırmanın temel amacı, öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek ile duygusal bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkide örgütsel güvenin aracılık rolünü ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim ve öğretim yılında Giresun İli merkezinde devlet ilkokullarında çalışan 212 öğretmen oluşturmaktadır. Öğretmenlerin algıladığı örgütsel destek, Eisenberger, Hungtington, Hutchison ve Sowa (1986) tarafından geliştirilen “Algı-lanan Örgütsel Destek Ölçeği” ile ölçülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel güvenlerini ölçmek ama-cıyla Tyler ve Bies (1990) tarafından geliştirilen “Örgütsel Güven Ölçeği”, duygusal bağlılıklarını ölçmek amacıyla Allen ve Meyer (1990) tarafından geliştirilen “Duygusal Bağlılık Ölçeği”, örgütsel vatandaşlık davranışlarını ölçmek için de DiPaola, Tarter ve Hoy (2005) tarafından geliştirilen “Ör-gütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği” kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler korelasyon ana-lizi ve yapısal eşitlik modeliyle test edilmiştir. Araştırma sonucuna göre; öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek ile örgütsel güvenleri, duygusal bağlılıkları ve örgütsel vatandaşlık davranışları ara-sında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek; örgütsel güvenlerini, duygusal bağlılıklarını ve örgütsel vatandaşlık davranışlarını pozitif yönde et-kilemektedir. Öğretmenlerin örgütsel güvenleri, duygusal bağlılıklarını ve örgütsel vatandaşlık dav-ranışlarını pozitif yönde etkilemektir. Öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek ile duygusal bağ-lılıkları ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkide örgütsel güvenin aracılık rolü bulun-mamaktadır. Araştırma sonuçlarının, öğretmenlerin okul içinde sergiledikleri tutum ve davranışla-rının anlaşılması noktasında eğitim yöneticileri ve araştırmacılara katkılar sağlayacağı düşünülmek-tedir.

Relations between Organizational Support, Organi-zational Trust, Affective Commitment, and Organi-zational Citizenship Behavior Perceived at the School

The main purpose of this research is to reveal the relationship between organizational support, affec-tive commitment, and organizational citizenship behaviors perceived by the teachers, and to put forth the mediating role of organizational trust in this relationship. The study group of the research con-sists of 212 teachers serving in the public primary schools in Giresun Centrum during 2017-2018 academic year. The organizational support perceived by the teachers was measured by the "Perceived Organizational Support Scale", developed by Eisenberger, Hungtington, Hutchison, and Sowa (1986). "Organizational Support Scale", developed by Tyler & Bies (1990), was used to measure the organizational trust of the teachers, "Affective Commitment Scale", developed by Allen & Meyer (1990), was used to measure their affective commitment, and "Organizational Citizenship Behavior Scale", developed by DiPaola, Tarter, and Hoy (2005), was used to measure their organizational citizenship behavior. The relations between the variables were tested by the correlation analysis, and the structural equation model. According to the result of the research, a positive relation has been ascertained between the organizational support perceived by the teachers and their organizational trusts, affective commitments, and organizational citizenship behaviors. The organizational support perceived by the teachers positively influence their organizational trusts, affective commitments, and organizational citizenship behaviors. The organizational trusts of the teachers positively influence their affective commitments, and organizational citizenship behaviors. No mediating role of the or-ganizational trust has been found in the relationship between the organizational support perceived by the teachers and their affective commitments, and organizational citizenship behaviors. It is thought that, the results of the research will provide contributions to education managers and re-searchers at the point of understanding the attitudes and behaviors displayed by the teachers at the school.

PDF

___

Afsar, B., ve Badir, Y. F. (2016). Person–organization fit, perceived organ-izational support, and organizational citizenship behavior: The role of job embeddedness. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 15(3), 252-278.
Allen, N. J., ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organi-zation. Journal of occupational and organizational psychology, 63(1), 1-18.
Aube, C.; Rousseau, V. ve Morin, E. M. (2007). Perceived organizational support and organizational commitment. Journal of Managerial Psy-chology, 22, 479-495
Bateman, T. S. ve Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and the good sol-dier: The relationship between affect and employee “citizenship”. Academy of Management Journal, 26(4), 587-595.
Büyükyılmaz O. ve Fidan Y. (2017). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde örgütsel güvenin aracılık rolü, BMIJ, (2017), 5(3), 500-524.
Bozgeyikli, H., Avcı, A. ve Navruz, B. (2017). Öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi, TURKISH STUD-IES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, 12(6) 103-122.
Bozgeyikli, H. ve Şat, A. (2014). Öğretmenlerde psikolojik dayanıklılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Özel okul örneği, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3 (5), s:172-191.
Celep, C., ve Yilmazturk, O. E. (2012). The relationship among organiza-tional trust, multidimensional organizational commitment and perceived organizational support in educational organiza-tions. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 5763-5776.
Chiang, C. F., ve Hsieh, T. S. (2012). The impacts of perceived organiza-tional support and psychological empowerment on job perfor-mance: The mediating effects of organizational citizenship behav-ior. International Journal of Hospitality Management, 31(1), 180-190.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çubukçu, K. ve Tarakçıoğlu, S. (2010). Örgütsel güven ve bağlılık ilişkisinin otelcilik ve turizm meslek lisesi öğretmenleri üzerinde incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2 (4), 57-58.
DeConinck, J. B. (2010). The effect of organizational justice, perceived or-ganizational support, and perceived supervisor support on mar-keting employees' level of trust. Journal of Business Research, 63(12), 1349-1355.
Demir, K. (2015). The effect of organizational justice and perceived organ-izational support on organizational citizenship behaviors: The me-diating role of organizational identification. Eurasian Journal of Ed-ucational Research, 60, 131- 148.
Demirel, Y. (2018). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 179-194.
DiPaola, M. F., Tarter, C. J. ve Hoy, W. K. (2005). Measuring organizational citizenship in schools: the OCB scale. In W. K. Hoy & C. Miskel (Eds.), Educational leadership and reform (pp. 319–342). Greenwich, CN: In-formation Age.
Eğriboyun, D. (2014). Ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel destek ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 9, 25-52.
Eğriboyun, E. (2015). The relation between organizational trust, organiza-tional support and organizational commitment. African Journal of Business Management, 9(4), 134-156.
Ehigie, B. O., ve Otukoya, O. W. (2005). Antecedents of organizational cit-izenship behaviour in a government-owned enterprise in Nige-ria. European journal of Work and Organizational Psychology, 14, 389-399.
Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S. ve Sowa, D. (1986). Per-ceived Organizational Support. Journal of Applied Psycology, 7, 500– 507.
Gellatly, I. R., ve Withey, M. J. (2012). Organisational trust, affective com-mitment and bureaucratic control. Journal of Trust Research, 2(1), 31-52.
Günbayı, İ., Dağlı, E. ve Kalkan, F. (2013). İlköğretim okulu müdürlerinin destekleyici davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöne-timi, 4(4), 575-602.
Güney, S., Akalın, Ç. ve İlsev, A. (2007). Duygusal örgütsel bağlılık gelişiminde algılanan örgütsel destek ve örgüt temelli öz-saygı. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 189-211.
Gürbüz, G. F. ve Dede, E. (2017). Örgütsel güvenin örgütsel vatandaşlık davranışına etkileri: ortaokul öğretmenleri üzerine bir araştırma. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (12), 106-125
İplik, E., İplik, F. N. ve Efeoğlu, İ. E. (2014). Çalışanların örgütsel destek algılarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde örgütsel özdeşleşmenin rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (12).
Narang, L. ve Singh, L. (2012). Role of perceived organizational support in the relationship between HR practices and organizational trust. Global Business Review, 13(2), 239–249.
Kara, S. B. K., Güneş, D. Z., ve Aydoğan, N. N. (2015). Perceived organi-zational support and organizational trust in primary schools. Jour-nal of Human Sciences, 12(2), 385-393.
Karaköse, B. ve Bozgeyikli, H. (2012). Örgütsel bağlılık ve çalışma yaşamı kalitesi arasındaki ilişki: Rehberlik araştırma merkezlerinde çalışan personel üzerine bir çalışma, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(2), 185-202.
Kim, K. Y., Eisenberger, R., ve Baik, K. (2016). Perceived organizational support and affective organizational commitment: Moderating in-fluence of perceived organizational competence. Journal of Organi-zational Behavior, 37(4), 558-583.
Koşar, D., ve Yalçınkaya, M. (2013). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının yordayıcıları olarak örgüt kültürü ve örgütsel güven. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 603-627.
Krishnan, J., ve Mary, V. S. (2012). Perceived organisational support–an overview on its antecedents and consequences. International Jour-nal of Multidisciplinary Research, 2(4), 1-13.
Kurtessis, J. N., Eisenberger, R., Ford, M. T., Buffardi, L. C., Stewart, K. A., ve Adis, C. S. (2017). Perceived organizational support: A meta-analytic evaluation of organizational support theory. Journal of Management, 43(6), 1854-1884.
Memduhoğlu, H. B. ve Zengin, M. (2013). Yönetimde yeni yaklaşımlar. Hasan Basri Memduhoğlu ve Kürşad Yılmaz (Ed). Örgütsel Güven içinde (s.261-271). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Meyers, L. S., Gamst, G., ve Guarino, A. J. (2006). Applied multivariate re-search: Design and interpretation. Sage Puplications: London.
Miao, R.T. (2011). Perceived organizational support, job satisfaction, task performance and organizational citizenship behavior in China. In-stitute of Behavioral and Applied Management, 105 – 127.
Muhammad, A. H. (2014). Perceived organizational support and organi-zational citizenship behavior: the case of Kuwait. International Journal of Business Administration, 5(3), 59-72.
Mohamed, M. S., Kader, M. M. A., ve Anisa, H. (2012). Relationship among organizational commitment, trust and job satisfaction: An empirical study in banking industry. Research Journal of Manage-ment Sciences, 1(2), 1-7.
Nadim, M., Hassan, M. M., Abbas, S. ve Naveed, A. (2016). The role of organizational commitment and perceived organizational support in promoting organizational citizenship behavior. PEOPLE: Inter-national Journal of Social Sciences, 2(3), 54-67.
Özgan, H. (2011). Örgütsel davranış bağlamında öğretmenlerin örgütsel adalet, güven, bağlılık, yönetici değerlendirme ve çatışma yöne-timi stratejileri algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 229-247.
Polat, M. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri ve ardılları üzerine bir saha çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin al-gıları. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 307-331.
Rahmani, S., ve Heydari, M. (2017). Investigating of trust and perceived organizational support effects on organizational commitment in educational organizations, using structural equation modeling and partial least squares model. International Review of Management and Marketing, 7(2), 384-389.
Riggle, R. J., Edmondson, D. R. ve Hansen, J. D. (2009). A meta-analysis of the relationship between perceived organizational support and job outcomes: 20 years of research. Journal of Business Research, 62(10), 1027-1030.
Rhoades, L., Eisenberger, R. ve Armeli, S. (2001). Affective commitment to the organization: the contribution of perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 86, 825-836.
Schumacker, R. E., ve Lomax, R. G. (2012). A beginner's guide to structural equation modeling. New York: Routledge.
Singh, U. ve Srivastava, K. B. (2016). Organizational trust and organiza-tional citizenship behaviour. Global Business Review, 17(3), 594-609.
Sökmen, A., Ekmekçioğlu, E. B., ve Çelik, K. (2015). Algılanan örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ve yönetici etik davranışı ilişkisi: araştırma görevlilerine yönelik araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(1), 125-144.
Taşdan, M., ve Yalçın, T. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin al-gıladıkları sosyal destek ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2569-2620.
Taşdan, M. ve Yılmaz, K. (2008). Organizational citizenship and organiza-tional justice scales’ adaptation to Turkish. Eğitim ve Bilim Dergisi, 33 (150), 87–96.
Taşkın, F., ve Dilek, R. (2010). Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık üzerine bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 37-46.
Tokgöz, E. ve Seymen, O. A. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: bir devlet has-tanesinde araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 61-76.
Tremblay, M., Cloutier, J., Simard, G., Chênevert, D. ve Vandenberghe, C. (2010). The role of HRM practices, procedural justice, organiza-tional support and trust in organizational commitment and in-role and extra-role performance. The International Journal of Human Re-source Management, 21(3), 405-433.
Wang, Z. (2014). Perceived supervisor support and organizational citizen-ship behavior: the role of organizational commitment. Interna-tional Journal of Business and Social Science, 5, 210-214.
Wong, Y.T., Ngo, H.Y. ve Wong, C.S. (2006). Perceived organizational jus-tice, trust and OCB: A study of Chinese workers in joint ventures and state-owned enterprises. Journal of World Business, 41(4), 344– 355.
Yıldırım, F. (2002), Çalışma yaşamında örgüte bağlılık ve örgütsel ada-let ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz, K. (2008). The relationship between organizational trust and or-ganizational commitment in Turkish primary schools. Journal of Applied Sciences, 8(12), 2293-2299.
Yücel, C., ve Samancı, G. (2009). Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Journal of Social Science, 19 (1), 113-132.