Bosna-Hersek’te İslami Kültür Mirası Olarak Kütüphaneler

Vakıf müesseseleri olarak kurulan kütüphaneler, kamu malıydı ve Bosna-Hersek topraklarındaki en önemlileri şunlardı: Saraybosna'da Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi (1537), Kantamirizade Abdullah Kütüphanesi (1797), Şehid Osman Kütüphanesi (1757); Mostar'da Karagöz Bey Kütüphanesi (1570); Graçanica'da Halil Efendi Kütüphanesi (1737); Travnik'de Elçi İbrahim Paşa Kütüphanesi . Şahısların mülkiyetinde bulunan ve sayıları üzere koleksiyon olarak tasnif edilebilecek olan kitaplar da önemlidir ve bunlar arasında Muhammed Enveri Kadiç (öl.1931), Safvet Beğ Başagiç (öl. 1934) ve Osman Asaf Sokoloviç (öl. 1972)'in kütüphaneleri en meşhurlarıdır. Bugün, kültürel hafıza olarak elyazmaları ve Bosna tarihi ve kültürü açısından önemli olan eserler Bosna-Hersek dışında bulunmaktadır; elyazmaları ve diğer eserlerden tahrip edilmemiş, yakılmamış, kaybedilmemiş ya da çalınmamış olanların bir kısmı ise Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, Boşnak Enstitüsü, Saraybosna Tarih Arşivi, Milli ve Üniversite Kütüphanesi, Travnik Kanton Arşivi ve Mostar'da Hersek Müzesi'nde yer almaktadır

LIBRARIES AS THE ISLAMIC CULTURAL HERITAGE IN BOSNIA-HERZEGOVINA

Endowed libraries were public good of Islamic culture in Bosnia and Herzegovina. In Bosnia, the most important ones among many of them were: Gazi Husrev Bey (establ. 1537), Kantamirizade Abdullah (estab. 1797), Osman Şehdi (establ. 1757), all in Sarajevo; Karagoz Bey (estab. 1570) and Derviş Paşa (estab. 1594), both in Mostar; Elçi Ibrahim Paşa , in Travnik; Halil Efendi (establ.1737) in Gračanica and many other. There were many private and family libraries which held an important role in the society. Some of the examples include: the library of Muhammed Enveri Kadić (d. 1931), Safvet Bey Bašagić (d. 1934), Osman Asaf Sokolović (d. 1972) and others. Today manuscripts serve as witnesses of the cultural memory and they present an important source for the research of the Ottoman Bosnia (15 ct.-20 ct.). A huge number of the manuscript collections are now outside of Bosnia (spread accross the world, mainly in Canada, Turkey, and the rest of Europe). After the turbulent 20th century, significant collections still survive in Bosnia (Sarajevo, Travnik, Mostar, Banja Luka, Fojnica, Livno etc.)

PDF

___

Bašagić, Safvet-bey, “Popis orijentalnih rukopisa moje biblioteke”, Glasnik Zemaljskog muzeja u BiH (VII-XII/XXVIII, 3-4), Sarajevo, (1916).
Bašeskija, Mula Mustafa, Ljetopis (1764-1804), translated from Turkish, Introduction and comments by Mehmed Mujezinović, Sarajevo, 1968.
Hadžiosmanović, L., Biblioteke u Bosni i Hercegovini 1878-1918, Sarajevo: 1980.
Hasandedić, H., “Muslimanske biblioteke u Mostaru”, Anali GHB I, Sarajevo (1972).
Hasandedić, Hivzija, Katalog arapskih, turskih i perzijskih rukopisa II, Izdanje Arhiva Hercegovine, Mostar: 1977.
Kemura, Sejfudin F., Sarajevske džamije i druge javne zgrade turskog doba, Sarajevo, s.a.
Kreševljaković, H., “Muhamed Enveri Kadić”, Narodna uzdanica (1933), Sarajevo, (1932).
Kreševljaković, Hamdija, Esnafi i obrti u starom Sarajevu, Sarajevo: 1958.
Nametak, Fehim and Salih Trako, Katalog arapskih, turskih, perzijskih i bosanskih rukopisa iz Bošnjačkog instituta sv. II, ZürichSarajevo: 2003.
Rizvić, Ismet, “Iluminirani rukopisi u GHB”, Anali GHB I, Sarajevo, (1972).
Skarić, “Biblioteke Begove džamije u Sarajevu”, Glasnik VIS-a (XXIX, 34).
Spaho, Fehim, Gazi Husrev-begova knjižnica, Spomenica Gazi Husrev'begove četristogodišnjice, Sarajevo: 1932.
Traljić, M., «Iz prošlosti Gazi Husrev-begove biblioteke», Anali GHB 1, Sarajevo, (1972).