TÜRKİYE'DE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE KURUMLAR ARASI İŞBİRLİĞİ SÜRECİ VE 6284 SAYILI YASANIN UYGULANABİLİRLİĞİ

Devletlerin onayladıkları sözleşmeler, sivil toplum örgütlerinin çalışmaları ve akademik araştırmalar kadına yönelik şiddetle mücadelede koruyucu ve önleyici kurumsal yapı ve dinamiklere dikkat çekmiştir. Türkiye'de kadına yönelik şiddetle daha etkin mücadele amacıyla 1998 yılında çıkarılan 4320 sayılı yasa 2012 yılında yeniden gözden geçirilmiş, İstanbul Sözleşmesinin gerekleri kapsamında 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Yasa” olarak çıkarılmıştır. Yasayla şiddetle mücadelede tek adım sistemi olan "Şiddeti Önleme ve İzleme Merkezleri" (ŞÖNİM) kurulması kararlaştırılmıştır. Kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve izlenmesi için destek hizmetlerinin sunumunda ve koordinasyonunda 'tek kapı' prensibi içinde çalışmalar yürütmesi ve tüm Türkiye'de yaygınlaştırılması öngörülmüştür. Türkiye'de kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve 6284 sayılı yasanın etkin bir şekilde uygulanmasında, ŞÖNİM'ler ile işbirliği içerisinde bulunması gereken kurumlar, kolluk kuvvetleri, kadın sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler, barolar, adli kurumlar ve sağlık kuruluşlarıdır. Bu çalışmada, 6284 sayılı yasanın gereklilikleri doğrultusunda, şiddetle mücadelede birinci derecede sorumluluk alan kurumların kadına yönelik şiddetle nasıl mücadele ettikleri,  yasanın gerekliliklerini nasıl yerine getirdikleri ve kurumlar arası işbirliği süreçlerini nasıl işlettikleri üzerine odaklanılmıştır. Çalışmada 2012 yılından itibaren pilot olarak 14 ilde hizmet sunmaya başlayan ŞÖNİM'ler kapsamında yer alan 5 ilde (Antalya, Bursa, Gaziantep, Samsun ve Malatya) gerçekleştirilmiştir. Saha araştırması sürecinde ŞÖNİM yetkilileri, ilk kabul birimi ve kadın sığınmaevi yöneticileri, emniyet yetkilileri, sağlık kuruluşları, aile mahkemesi hâkimleri, barolar, belediyeler ve sivil toplum kuruluşları ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda; şiddetle mücadelede kurumlar arası işbirliği süreci ve 6284 sayılı yasanın uygulanabilirliği ana temalar çerçevesinde söylem analizi tekniği ile analiz edilmiştir.  

THE COOPERATION PROCESS BETWEEN VIOLENT COMBATING AGAINST WOMEN AND THE APPLICABILITY OF LAW NO. 6284 IN TURKEY

State-sanctioned conventions, the work of non-governmental organizations and academic research have drawn attention to protective and preventive institutional frameworks and dynamics in the struggle with domestic violence against women. In Turkey, that same process was initiated by the women’s movement, which was followed by legal regulations and institutional frameworks. Issued in 1998 to fight domestic violence against women more effectively, Statute 4320 was revised in and reissued in 2012 as Statute 6284, “the Statute for the Protection of the Family and the Prevention of Violence Against Women” as part of the requirements of the Istanbul Convention. This statute mandated the establishment of a one-step system in the fight against domestic violence, namely, the “Centers for the Prevention and Tracking of Violence” (CPTV/ŞÖNİM). The statute projected working under the “single door” principle for the prevention and tracking of violence against women and its dissemination throughout Turkey. The institutions that are expected to cooperate with CPTVs in the prevention of domestic violence and the effective implementation of statute 6284 in Turkey are law-enforcement, non-governmental organizations for women, local administrations, bar associations, the legal establishment, and health organizations. This research focuses on how women, who are responsible for violence in the first place in the combating against violence in accordance with the requirements of Law No. 6284, deal with violence against women, how they fulfill the requirements of the law and how they operate cooperation processes between institutions. This research was undertaken in 6 of the cities (Antalya, Bursa, Gaziantep, Samsun, Denizli and Malatya) out of 14 where pilot CPTVs began offering their services in 2012. During fieldwork, intensive meetings were held with CPTV authorities, primary admissions and women’s shelters managers, security officials, healthcare organizations, family court judges, bar associations, local administrations, and non-governmental organizations. In view of its findings, the research assesses the CPTV experience in the fight against domestic violence against women in all its institutional dimensions inclusive of all its partners, and points out problems in the current implementation. In the direction of the obtained data; the cooperation process between violent institutions and the applicability of Law No. 6284 were analyzed by categorical content analysis technique.

___

  • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2016). “2016 Yılı Faaliyet Raporu”. http://www.aile.gov.tr/data/58b58e4c691407119c139239/2016%20%20Faaliyet%20Raporu.pdf. (Erişim:02 Haziran 2017).
  • Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2013). “Soru Önergesi Cevabı”. ASPB Strateji Geliştirme Başkanlığı, 20.03.2013, (file:///C:/Users/USER/Downloads/%C5%9Eiddet%20rakamlar%C4%B1%20soru%20%C3%B6nergesi.pdf), (Erişim: 20 Mart 2016).
  • AKDENİZ, Hilal (2012). "Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Hukuki Düzenlemelerin Yeterliliği ve Etkililiği". İnsan Hakları Standartlarının Etkili Uygulanması Bağlamında Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Bildiriler Kitabı. İstanbul.
  • ALİCAN, Ayşe (2013). Türkiye'de 1980 Sonrası Kadın ve Aile Politikalarının Kamu Yönetimine Yansıması: Aktörler, Paydaşlar ve Paradokslar, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • ALTINAY, Ayşegül ve ARAT, Yeşim (2008). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet, İstanbul: Metis Yayınları.
  • CEİD (2014). “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Mekanizması: İzleme Modeli”. https://www.ceid.info.tr/dosyalar/CEID-Kadina-yonelik-siddetle-mucadele-mekanizmasi-izleme-modeli.pdf, (Erişim:08 Haziran 2016).
  • DOBASH, R. Emerson and DOBASH, Russell. P (1998). “Cross-Border Encounters: Challenges and Opportunities”, Rethinking Violence Against Women, Editors: R. Emerson Dobash, Russell P. Dobas, SAGE Publications, California-USA, 1-21.
  • European Commission (2010). Domestic Violence Against Women Report. Publication: September 2010. http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_344_en.pdf. (Erişim: 08.05.2014).
  • GÜLSEREN, Leyla ve BAŞTERZİ, Ayşe Devrim (2012). “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet: Klinik Uygulamada Yaklaşım ve Sorumluluklar”. Psikiyatride Güncel-Gündelik Yaşamda Şiddet ve Psikiyatri, Cilt:2, Sayı:3, 199-209.
  • IŞIK, Seniye Nazik (2008). “Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele: Politikalar ve Uygulamalar”. Damascus. Yayınlanmamış Tebliğ, 26-27 Ekim.
  • KARAKOÇ, Berna ve diğerleri (2015). “Depresyonu Olan Kadınlarda Aile İçi Şiddetin Yaygınlığı ve İlişkili Etkenler”. Arch Neuropsychiatry, 52, 324-330.
  • KARINCA, Eray (2011). Sorularla Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet. Ankara Barosu, Ankara.
  • Kırbaş Canikoğlu, Seher (2015). "Kadınlara Yönelik Şiddetin ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesine Dair Ulusal ve Uluslararası Mevzuat (İstanbul Sözleşmesi ve 6284 Sayılı Kanun)", Ankara Barosu Dergisi, 2015/3, 356-378.
  • KSGM (2014). “Kadınlar İçin Aile İçi Şiddetle Mücadele El Kitabı. Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi”. http://kadininstatusu.aile.gov.tr/data/542a8e0b369dc31550b3ac30/siddet_handbook.pdf, (Erişim: 28 Mayıs 2016).
  • KSGM (2012). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal Eylem Planı 2012-2015. http://www.kadininstatusu.gov.tr/data/54296cb3369dc32358ee2c51/Kad%C4%B1na%20Y%C3%B6nelik%20Aile%20%C4%B0%C3%A7i%20%C5%9Eiddet%20Ulusal%20Eylem%20Plan%C4%B1%20(2012_2015).pdf, (Erişim: 23 Temmuz 2016).
  • MAVİLİ AKTAŞ, Aliye (2006). Aile içi şiddet: Kadının ve Çocuğun Korunması. Ankara: ElmaYayınevi.
  • MOROĞLU, Nazan (2012). “Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi 6284 Sayılı Yasa ve İstanbul Sözleşmesi”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Mart-Nisan, 357-380.
  • ÖZKAZANÇ, Alev (2013). “Butler’ın Feminizmi: Siyasi Bir Okuma İçin Kılavuz”, Mülkiye Dergisi, 37(4), 118-138.
  • SALLAN GÜL, Songül (2011). Türkiye'de Kadın Sığınmaevleri Erkek Şiddetinden Uzak Yaşama Açılan Kapılar Mı?. İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • TAŞDEMİR AFŞAR, Selda ve diğerleri (2017). “Şiddet Gören Kadınların Sığınmaevlerine Erişimini Engelleyen Etmenler”, Fe Dergi: Feminist Eleştiri 9, Sayı:1, 134-150.
  • TBMM. “Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu”. 2. Cilt (Tespit ve Öneriler). 8 Mayıs 2015.
  • WATTS, C., ZIMMERMAN, C. (2002). “Violence Against Women: Global Scope and Magnitude”, Lancet, 359, 1232-37.
  • 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun
  • 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun
  • 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliğiİstanbul Sözleşmesi
  • Kadın Konukevleri Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmelik
  • ŞÖNİM Uygulama Yönetmeliği