KEMAL SUNAL FİLMLERİNDE MANİ İCRASI

Anonim Türk şiirinin en eski ve yaygın türlerinden biri olarak hemen tüm Türk coğrafyasında işlerlikle yaşatılmaya devam edilen maniler, başta sevgi olmak üzere insan hayatında karşılaşılabilecek her konuyla ilgili olarak çok geniş bir icra ortamında, birbirinden farklı pek çok icracı tarafından söylenegelmektedir. Tüm sanat dalları içinde olduğu gibi, sinema sanatında da sanatçının içinde bulunduğu sosyokültürel çevrenin, ürünlerini birincil ölçüde etkilediği bilinmektedir. Bir başka ifadeyle, her sanatçı mensup olduğu toplumun geleneksel yapısını sanatında belirli ölçülerle yansıtmaktadır. 60’lı yıllardan beri süregelen ulusal sinema tartışmaları bağlamında, Türk sinemasında ve daha sonraki Yeşilçam kuşağında vücuda getirilen eserlerde bu anlayışın yansımaları hissedilmektedir. Seksen iki filmlik bir sinema külliyatı içinde Kemal Sunal filmlerinde de,  yapımcıların-yönetmenlerin uygulamalarında ya da salt Sunal’a ait şahsi temsillerinde, gerek yapımların hikâye örgüsü içerisinde, gerekse sahne, dekor gibi teknik özellikleri itibariyle, geleneksel kültürel ögelerden yararlanılmamış olması, bu kültürel ürünlerin izlerinin yapımlarda yansıtılmamış olması asla beklenemeyecek bir olgudur. Bu bakımdan Kemal Sunal filmlerinin halk kültürü bağlamında disiplinler arası bir bakışla çeşitli incelemelere de tabi tutulması önem arz etmektedir.Kemal Sunal filmlerindeki halk bilimsel temsillerden mani türünün ele alındığı bu çalışmada, sözü edilen bakış çerçevesinde, mani kavramın tanımı ve sinema- halk bilimi ilişkisi bağlamında kısa bir sunuş yapılmasının ardından, Kemal Sunal’ın rol aldığı filmlerdeki mani icraları, bağlamlarına, sahneleniş, sunuluş biçimlerine göre değerlendirilerek yorumlanacaktır.

MANİ PERFORMING IN KEMAL SUNAL MOVIES

As one of the oldest and most widespread forms of anonymous Turkish poetry, the manis which are kept alive throughout the entire Turkish geographical region, are said by many different performers in a very wide execution environment with about every subject, particularly about love. As it is in all branches of art, it is known that in the art of cinema, the socio-cultural circle in which the artist is located in has affected  the artists' products as primary. In other words, each artist reflects the traditional structure of the society to which he belongs, with certain dimensions in his art.  In the context of the ongoing national cinema debates since the 60's, reflections of this understanding are felt in the works created in Turkish cinema and in the generation of Yeşilçam. In the accumulation of eighty-two films which belongs to Kemal Sunal, it is not to be expected that, traditional folkloric knowledge hasn’t appear in story braid, scenes or technical features like décor at applications of film producers and directors or Kemal Sunal’s personal representations. So it’s important that Kemal Sunal movies should be examined in the context of folk culture, in an interdisciplinary perspective. In this paper, which focuses on the manis in the folkloric presentations in Kemal Sunal’s movies, in the context of the mentioned wiev, the mani form will try to explain, and a short presentation will be done about cinema and folklor relation. Finally the mani performings in Kemal Sunal’s movies will be evaluated according to the context of performings, stagings and presentation skills.

___

  • Aça, M. (2014). “Halk Şiirinde Tür ve Şekil”, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (Ed. M. Öcal Oğuz), 239-286, Ankara: Grafiker Yay.
  • Boratav, P.N. (1969). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul: Gerçek Yayınları.
  • Çelik, A. (2001). Manilerdeki Gizler ve Bayburt Manileri, Milli Folklor Dergisi, Yıl: 13, Sayı: 51, 100-109.
  • Elçin, Ş. (2000). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Güzel, A. ve Torun, A. (2005). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Kale, Ö. (2010). Edebiyat Sinema İlişkisi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 266-275.
  • Özön, N. (1972). 100 Soruda Sinema Sanatı, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
  • Yolcu, M. A. (2011). Balıkesir Manileri. Balıkesir: Balıkesir Belediyesi Kent Arşivi Yayınları.
  • Yolcu, M.A. (2012). Manilerde Doldurma Dize Problemi ve Dizeler Arasındaki Anlamsal Bağı Sağlayan Unsurları Sınıflandırma Denemesi, Turkish Studies, 7/3, 2779-2793.