The interconnection and interrelation features of words and their importance in compiling second language dictionaries

Kelimelerin sistematik ilişkisi sözlükçülük alanının dikkat merkezinde olan sorunlardan biridir. Sözlükler oluşturulurken bir fikrin sözcük özelliğine dikkat edilmesi gerekiyor. Hem görünüm hem anlam olarak uyumlu sözlükler bu noktadan itibaren belirli bir sıralama takip etmelidir. Ilk olarak (a) kelime (b) kullanım, (c) kökeni, (d) eş anlam, (e) zıt anlam, (f) sesteş, (g) ortaklık, (h) sözcük-sözdizimsel bağlantıları bir açıklama ile (isimler, sıfatlar, fiiller), (i) yüklemcil merkezleri, (j) deyimler ve (k) illüstrasyonlar. Bu tür sözlükler büyük bir pratik öneme sahiptir. Gelecekte, Özbekçe sözlük derlemeye ciddi dikkat edilmelidir ve kelimeler kök kelimeler bir birleriyle bağlantılı olarak ana dildeki pasif kelime bilgisini aktifleştirmeye yönelik geliştirilmelidir.

Arabağlantı ve ilişki kelimelerinin özellikleri ve ikinci dil sözlüklerini derleme önemleri

The relation of systematic words is one of the problems which is at the center of attention of lexicographers. While composing dictionaries we have to pay attention to the lexical feature of an idea. From this point of view integration lexicography dictionaries should follow certain order. Starting with (a) an explanation of words (b) the usage, (c) the origin,(d) synonyms,(e) antonyms, (f) homonyms, (g) association, (h) lexical-syntactic connections (with nouns, adjectives, verbs), (i) predicative centers, (j) phrases, and (k) illustrations. These kinds of dictionaries have a great practical importance. In future, serious attention should be given to compiling Uzbek dictionaries and to make special efforts in teaching words and their interrelation, including stem words and how to show their connection, their images in a mother tongue, all of their parts and associations and their active lexis help to activate passive words.

PDF

___

ЖИНКИН, И. Н. (1982). Речь как проводник информации. М.:Наука, С. 45.
СУЛТОНОВА, О.Ў (2006). Збектилидарсларидаўкувчиларнутки ниўстириш. /Тилваадабиё ттаълимидаянгипедагогиктехнологиялар, 2-қисм. Т. -53-55-б.
ҚОРАХЎЖАЕВА, М. (2002). Феълларни ўқитиш асосида нофилологик гуруҳлар талабаларининг касбий нутқини шакллантириш методикаси: АКД. Т. - 23-б.
ПЎЛАТОВА., МЎМИНОВА Т. (2003). Пўлатова И. Дунёвийўзбектили. Т.:ЎзМУ.
АБДУРАҲМОНОВА М., (1998). Аббосова Г. Нутқ ўстириш бўйича қўлланма (Ўзбекистон Республикаси Президенти асарлари бўйича). Т.
АХМЕДОВА, Г.М. (2003) .Ўзбек тили дарсларида ўкувчилар нуткини ясама сўзлар билан бойитишнинг методик асослари (таълим рус тилида олиб бориладиган мактаблар мисолида): Пед. фан.... номз. дисс. Т. - 79-б.
ҚОРАХЎЖАЕВА, М. (2002) Феълларни ўқитиш асосида нофилологик гуруҳлар талабаларининг касбий нутқини шакллантириш методикаси: Пед.фан....номз.дисс. Т. - 3-б.
СКОРИКОВА, Т.П. (1988). Теория функционально-семантического поля и проблема соотношения системности функциональности коммуникативности // Языковая системность при коммуникативном обучении. М.: Русский язык. С. 86-87.
ПЛЕХАНОВА, Л.М. (1998). Лингвостилистические особенности семантико-функциональный характер лексем, выражающих гуманистические ценности: АКД. Т. С. 11-12.
ҲОЖИЕВ А., МУҲИДДИНОВА Х.С. (2007). Ўзбекча-русчаварусча-ўзбекча расмли луғат (таълим рус тилида олиб бориладиган мактабларнинг бошланғич синфлари учун). Т.: Ўқитувчи.
ДЖУРАБАЕВА М.А. (1975) Аффиксальнаясинонимия в узбекскомязыке: АКД,. Т. С. 13.
ХАЛИЛОВИЋ, С. (1996) ПравописБосанскогЈезика. КултурноДруштвоПрепород.