SİNOP İLİ DURAĞAN İLÇESİ MAHRAMA DOKUMALARININ MOTİF VE KOMPOZİSYON ÖZELLİKLERİ

Sinop ili Durağan ilçesinde kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel ürünlerinden mahrama dokumacılığı geçmişten bugüne süregelen kültürel varlığın en değerli öğelerinden biridir. Mahrama dokumacılığının; teknolojinin gelişmesi, yaşam şartlarının değişmesi ile üretimi giderek azalmıştır. Yörede eskiden hemen her evde kadınlar tarafından dokunan mahrama dokumalar son yıllarda halk eğitim tarafından geleneksel el sanatlarının yaşatılması ve kadınlara gelir sağlamak amaçları ile yeniden gündeme getirilmiştir. Bu araştırmada Sinop ili Durağan ilçesi geleneksel mahrama dokumacılığında kullanılmış motif ve kompozisyon özellikleri ele alınmış; Durağan ilçesi, Sinop merkez ve Sinop Halk Eğitim merkezinde bulunan ürünler teknik, motif ve kompozisyon özellikleri açısından incelenmiştir. Çalışmanın amacı doğrultusunda mahrama dokuyucularıyla görüşmeler yapılıp bilgi ve görüşme formları oluşturulmuştur. İncelenen mahramaların genel görünümlerinin detay fotoğrafları çekilmiş olup incelenen mahramaların geleneksel motif ve kompozisyonlarının bilgisayar ortamında çizimi yapılarak orijinal örnekleri ile birlikte sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Sinop, Durağan, mahrama, mekikli dokuma, el sanatları

MOTIF AND COMPOSITION CHARACTERISTICS OF MAHRAMA WEAVING IN DURAGAN DISTRICT OF SINOP PROVINCE

Mahrama weaving, one of the traditional products of Sinop province that has almost disappeared, is one of the most valuable items of the cultural asset that has been going on from the past to the present in Durağan district. Mahrama weaving; with the development of technology and changing living conditions, production has gradually decreased. Mahrama weavings, which were woven by women in almost every house in the region, have been brought to the agenda again in recent years by the public education for the purpose of keeping traditional crafts alive and providing income for women. In this study, motifs and composition characteristics used in traditional mahrama weaving in Durağan district of Sinop province were discussed; products held in Durağan district, Sinop center and Sinop Public Education Center were examined in terms of technical, motif and composition characteristics. For the purpose of the study, interviews were conducted with mahrama weavers and information and interview forms were filled. The detailed images of the general appearance of the mahramas were taken and the traditional motifs and compositions of the mahramas were drawn on computer and presented with their original samples.

Keywords:

Sinop, Durağan, mahrama, shuttle weaving, handi crafts,

PDF

___

KAYNAKÇAYazılı KaynaklarArlı, Mustafa (1990). Köy El Sanatları, Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi YayınlarıAytaç, Çetin (1982). El Dokumacılığı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
Başaran, Fatmanur (2004). Konya Ereğli İlçesinde El Dokuması Halıcılık Ve Üretilen Halıların Özellikleri, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, AnkaraÇınar, Nazlıcan. ve Turan, Eda. (2013). ‘‘Sinop Ayancık Yöresinde Dokumacılık Geleneği’’. Sinop İli Değerler SempozyumuKoçu, Reşat Ekrem (1967). Türk Giyim Kuşam Ve Süsleme Sözlüğü: Doğan Kitap YayıneviMilli Eğitim Bakanlığı (2011). Motif Çizim Temel Teknikleri Modülü. Ankara: El Sanatları TeknolojisiOrtaç, Serpil (2006). ‘‘Geçmişten Günümüze Sinop İli Durağan İlçesi Peşkir Dokumaları’’. Trabzon, CIEPO Osmanlı Öncesi Osmanlı Araştırmaları Uluslararası Komitesi XVII Sempozyumu BildirileriÖzdemir, Hande Ayşegül. (2018). Kastamonu Şeyh Şabani Veli Vakfı Eserleri Müzesindeki Kirkitli Dokumaların İncelenmesi Ve Üç Boyutlu Tasarımlarda Uygulanabilirliği, Sanatta Yeterlilik Tezi, Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlara Enstitüsü, AnkaraYıldırım, Rabiha. (2019). Adıyaman İli Bedeni Kilimlerinin Renk, Motif Ve Kompozisyon Özelliklerinin İncelenmesi Ve Tekstil Tasarımlarına Aktarılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlara Enstitüsü, Ankara
Kaynak KişilerBelgin Köklü, Sinop, 1962, Lise Mezunu, Dokuma Ustası ve Esnaf. (Görüşme: 27.07.2018 )
Fatma Gökmen, Durağan, 1961, Ortaokul Mezunu, Dokuma Ustası. (Görüşme: 21.07.2018 )
Fadime Yiğit, Durağan, 1978, İlkokul Mezunu, Dokuma Ustası. ( Görüşme: 10.10.2018 )
Süleyha Hayırcı, Sinop, 1966, Lisans Mezunu, El Sanatları Öğretmeni. (Görüşme: 25.07.2018 )Şükran Dalkılıç, Durağan/ Sinop, 1962, İlkokul Mezunu, Dokuma Ustası. (Görüşme: 10.10.2018 )
ZeynepEravcı, Durağan, 1974, Ortaokul Mezunu, Dokuma Ustası. (Görüşme: 21.07.2018 )
Zeliha Akdüz, Durağan, 1935, Dokuma Ustası. (Görüşme: )