MODERN SIRP EDEBİYATINDA OLUMLU TÜRK İMAJI

Bu çalışmada modern Sırp edebiyatında Türk dili, kültürü ve yaşam tarzının unsurlarını olumlu bir şekilde yansıtan bazı eserler incelenmektedir. Modern Sırp edebiyatı XIX. asrın sonu ile Birinci Dünya Savaşının sonu arasındaki dönemi kapsamaktadır. XIX. asırda Osmanlı İmparatorluğu parçası olan Sırbistan’da  büyük değişmeler yaşanmaktaydı. Birinci Sırp Ayaklanmasıyla (1804-1813) başlayan ve Berlin Kongresiyle (1878)  sonuçlanan dönemde Sırbistan yavaş yavaş Osmanlı hakimiyetinden kurtularak tam siyasal bağımsızlığı kavuşmuştur. Bu süreçte Sırp aydınlar ve yazarlar arasında Türk imajı değişmeye başlamıştır. Asrın başlarında Türklere düşmanlıkla ve nefretle bakıldığı halde sonlarında bu bakış açısı tam tersine dönüşmüştür.  Türkler ve âdetleri, eski iyi nizam, aile geleneği ve üstün insan faziletlerinin simgeleri olarak görüldü. Olumlu Türk imajı verenler arasında Jovan Ilić ve oğulları Dragutin ve Vojislav Ilić kardeşler, Branislav Nušić, Aleksa Šantić, Jelena Dimitrijević gibi yazarlar, eserlerinde Türk dili, Türk geleneklerini, Türk ruhunu ve acılarını ne kadar derin bilip anladıklarını göstermişlerdir.  Nostalji ve sempatiyle örülü duygusal şiirleri ve düzyazıları bugünkü okurları bile etkilemektedir.

POZITIVE TURKISH IMAGE IN MODERN SERBIAN LITERATURE

This study examins some works that reflect the elements of Turkish language, culture and lifestyle in modern Serbian literature in a positive way. Modern Serbian literature ıncludes period between the end of the 19th century and the end of the First World War. In 19th century  big changes were experienced in Serbia, which was part of the Ottoman Empire for centuries. In the period beginning with the First Serbian Uprising (1804-1813) and ending with the Berlin Congress (1878), Serbia gradually recovered from Ottoman domination and achieved full political independence. In the process, the Turkish image began to change among Serbian intellectuals and writers. In the beginning of the century, when hostility and hatred towards the Turks prevailed, this point of view  turned in the opposite direction at the end of the century. Turks and their customs were seen as symbols of old good order, family tradition and superior human virtues. The writers, such as brothers Jovan and Dragutin Ilić, Branislav Nušić, Aleksa Šantić and Jelena Dimitrijević, who created positive Turkish image in their literature, showed how deeply they understood Turkish language, Turkish traditions, Turkish spirit and sorrows. With their sentimental lines in their poetry and prose wattled with  nostalgia and sympathy, these writers make an astonishing impression even on readers of our time.

___

  • 1. Šta je pisao knjaz Miloš turskom caru i vezirima, Nova Evropa, Beograd, 1996.
  • 2. Turska kancelarija kneza Miloša Obrenovića (1815-1839), Istorijski institut SANU, Beograd 1999.
  • 3. Pregled tursko-srpskih književnih veza 1965-2000, Beograd 2008.
  • 4. Turci sa strane knezu Milošu. Fond Knjažeske kancelarije: dokumenti na turskom jeziku Arhiva Srbije, Beograd, Arhiv Srbije, 2009.
  • 5. Stara turska književnost, Beograd, Filološki fakultet, 2012.
  • 6. Nova turska književnost, Beograd, Filološki fakultet, 2017.