ELEKTRONİK KÜLTÜR ORTAMINDA BEDDUALARIN DÖNÜŞÜMÜ

Bu makalede internet bedduaları ele alınarak bu türün elektronik kültür ortamında nasıl şekillendiği ortaya konulmaya çalışılacaktır. 20. yüzyıldan itibaren internetin kullanımının artmasıyla birlikte halkbilimsel türler de bu mecradaki yerini almıştır. İnternette, halkbilimsel unsurlar doğrudan sunulduğu gibi, internet ortamına uyarlanarak da varlığını devam ettirmektedir. Beddualar da internette varlığını devam ettiren türlerden biridir. Hem geleneksel olanın internete taşındığı beddua örneklerine hem de internet kültürüyle yeniden şekillenen beddua örneklerine rastlamak mümkündür. Geleneksel beddualar, çoğunlukla bir haksızlık karşısında bireyin çeşitli büyüsel sözlerle Allah’tan o kişinin cezalandırılmasını istemesidir. Birey her ne kadar gücünün yetmediği ya da güç göstermek istemediği durumlarda beddualara başvursa da temelde bu sözlerin tekrar kendisine dönmesinden korkmaktadır. Geleneksel beddualardaki bir başka özellik ise inançsal bir özellik göstermesidir. İnternet beddualarında ise geleneksel yapı özellikleri kısmî olarak korunmuş olmasına rağmen postmodern dönemin bir özelliği olarak içeriğinin mizahla karıştığı görülmektedir. Bu noktada bir karnaval mekânı olarak incelenebilecek internette ortaya çıkan bedduaların temelindeki korku ve inanç unsurunun askıya alındığı görülmektedir. Türün temel amacındaki bu değişikliğin sebebinin konteks farklılığı olarak okunması mümkündür. Geleneksel kültürde bedduaların çoğunlukla kadınlar tarafından “okunduğuna” dair yargıyla farklılaşan şekilde internet bedduaları, sanal dünyanın çok daha fazla kullanıcısı olan genç erkekler tarafından “yazılmakta” ve kullanılmaktadır. Aynı zamanda geleneksel ortamda olduğundan daha fazla kitleye hitap eden internet beddualarının geleneksel olanı kullanmasına rağmen bir gelenek oluşturmadığı da makalede ortaya konulan verilerden birkaçıdır.

TRANSFORMATION OF IMPRECATION IN ELECTRONIC-CULTURE ENVIRONMENT

This article will be discussing the internet imprecations and try to do an exposition of how this type has been shaped in electronic-culture environment. With the increase of internet-use after 20th century, folkloric types have also been involved in this medium. As well as being presented to the internet directly, folkloric elements are also existing by being adopted to the internet environment. Imprecations are also among the types that continue to exist in internet. It is possible to come across imprecation samples that are conveyed to the internet in their traditional form, while some other imprecation examples have been re-shaped with internet culture. Traditional imprecations are requests by victims of injustice from God by using damning words and asking for the person causing the injustice to be punished. Imprecations are used when an individual feels he is too weak to do something himself or when he does not want to use force. However, these people fear that their word words would come back to them. Another characteristic in traditional imprecations is that they have an aspect of faith. Even though the traditional structural characteristics are partially maintained in internet imprecations, they are also observed to have an element of humour in their contents, which is a distinguishing characteristic of the postmodern era. In this sense, the imprecations found in the internet, which can be defined as a place of festivities, can be said to have suspended the elements of fear and faith. It is possible to read this change in the main target of the type as a difference of context. In the traditional culture, there is a belief that imprecations are mostly “recited” by women, but contrastingly, internet imprecations are “written” and used by young males, the majority among the users of the virtual world. Internet imprecations are reaching to a much wider mass than those in the traditional environment, but even though they are using what is traditional, internet imprecations did not establish a tradition.

___

  • AKBAR, Ahmet (1992). “Postmodernizm ve İslam”. Varlık Dergisi. Sayı: 1002, 7 - 21.
  • AKTULUM, Kubilay (2000). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınları.
  • AKALIN, L. Sami (1990). Türk Dilek Sözlerinden Alkışlar ve Kargışlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları.
  • ALEKSEYEVSKİY M. D. (2015). “Folklorda İnternet mi, İnternet Folkloru mu? (Çağdaş Folkloristik ve Sanal Gerçeklik)”. (Çev. Atilla Bağcı). Uluslararası Türk Dünyası Kültür Araştırmaları Dergisi. Bahar. 1(1).
  • BAKHTİN, Michail, (2001), Karnavaldan Romana Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar. (Çev. Cem Soydemir). Ayrıntı Yayınları.
  • BLANK, Trevor J. (2014). Toward a Conceptual Framework for the Study of Folklore and the Internet. Colorado: University Press of Colorado.
  • DUNDES, Alan (1998). Doku, Metin ve Konteks. (Çev. Metin Ekici). Milli Folklor Dergisi.. S.38, s. 106-119, Ankara.
  • DORST, John D. (1998). Postmodernizm ve Folklor. (Çev. Serpil Cengiz). Milli Folklor Dergisi. S. 37, s. 158-159.
  • KARADUMAN, Sibel (2010). “Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü”. Journal of Yasar University. 17(5). s. 2886‐2899.
  • GÜNEY, Engin (2014). Dijital Görsel Kültür ve Yeni Medya Ekseninde Sanatın Değişen Rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Samsun. SANDERS, Barry (2001). Kahkahanın Zaferi- Yıkıcı Tarih Olarak Gülme. Ayrıntı Yayınları.
  • ONG, Walter (2003). Sözlü ve Yazılı Kültür. İstanbul: Metis Yayınları.
  • ÖZCAN Burcu (2007). Postmodernizmin Tüketim İmajları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt: 17, Sayı: 1 Sayfa: 261-273, Elazığ.
  • TANYILDIZ, Ahmet (2017). “İnşanın Postmodern Terennümü II: Yedinci Günde Osmanlı Türkçesi Kullanımına Dair” HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature]. Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı. Yıl 3, , ss. 89-98.