Bir mimari yapı, sadece üstü örtülmüş duvarların hapsettiği mekândan ibaret değildir. Boşluğuna varıncaya kadar, hapsedilmiş mekân birtakım yollara başvurularak daha hareketli, daha zengin, daha yaşamı güzelleştirecek biçimlere ulaştırılabilir. Bunun en kayda değer örneklerinden biri de Geleneksel Tokat Evleri’ni oluşturan ev kapılarında karşımıza çıkmaktadır. Geçmişin zarif edası ve ince zevki Geleneksel Tokat Evleri’nin kapılarındaki tokmaklara yansımıştır. Ev sahibinin yaşam tarzını simgeleyecek biçimde tasarım edilerek kapılardaki yerlerini alan tokmaklar, eve gelen misafiri ev sahibinden önce karşılayan ona “hoş geldin” diyerek, süslemeleri ve görüntüsüyle sahibinin sosyal statüsü, medeni durumu ve mesleği hakkında bilgi veren nice ayrıntılarla doludur. Tokat’ta birbirinden ilginç formlarıyla kapıların gerdanlığı ve küpesini oluşturan tokmaklar, içerdikleri mesajlar kadar, yapılış amaçları ve sosyal yaşamdaki işlevleriyle de misafir ile ev sahibi arasında “iletişime” dayalı bir bağ kurmaktadır. Aynı zamanda estetik değerleri bakımından da tokmaklar, bir devrin sanat görüşünü ve yaşam tarzının kapı üzerinde sergilendiği ender eserlerden biridir. Tokattaki kapı tokmaklarının yapım hikâyesine bakıldığında eski Türklerdeki demir-demirci kültünden izlere de rastlanmaktadır. Demirin sağaltıcı özelliği, demircinin koruyucu yönü evlerin kapılarına tokmak olarak işlenmesine neden olmuştur. Ev sahibinin kaderiyle tokmağın kaderi eş değer tutulmuştur. Bu sebepledir ki; Tokatta zenginin kapı tokmağı ağırdır, kallavidir kapıya yakışır şekilde görkemlidir. Fakirin kapı tokmağı ise yalındır, mütevazidir ve boynu büküktür. Bu çalışmada, kapı tokmaklarının sosyal yaşamdaki işlevleri ve yapılış hikâyelerine ait hususlar 1999-2001 yılları arasında Tokat il merkezinde yürütülen etnografik alan araştırmaları sonucunda elde edilen veriler ışığında açıklanmaya çalışılmıştır.

An architectural structure is not solely composed of a place enclosed by walls and ceiling. Enclosed space can be made livelier, richer or more beautifying the life by various means. We can observe one of the most remarkable examples of this on traditional house’s doors of civil architecture in Tokat. Elegant expression and sophistication of past are reflected on door knockers on doors of traditional houses in Tokat. Door knockers which symbolize house owner’s life style welcome incoming guests before house owner and say them “welcome”. Door knockers have several details informing about house owner’s social status, marital status and profession with its embroideries. Door knockers in Tokat form necklaces and earrings of doors. They create a connection between house owner and guest based on “communication” by means of both messages they contain and their functionality in social life. Also with a view to aesthetic values door knockers are pieces of art which sense of art and life style of an era are exhibited on. When examining manufacturing of door knockers in Tokat traces of old Turkish iron - iron smith cult can be observed. Due to therapeutic feature of iron and protective character of iron smith, iron is used heavily in door knockers. Fates of house owner and door knocker are considered interconnected. For this reason; in Tokat a rich person’s door knocker is heavy, large and grandiose befitting to door. On the other hand a poor person’s door knocker is simple, modest and lowly.  In this study, matters regarding functions of door knockers in social life and their stories are tried to be explained in light of data obtained as a result of ethnographic site researches conducted in Tokat city center between years of 1999-2001.