DADALOĞLU’NUN ŞİİRLERİNE EKOELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

Edebi metinleri insan merkezli değil de doğa merkezli bir incelemeye tabi tutan ekoeleştirel kuram, Avrupa’da 1990’lardan sonra popüler olmaya başlamış olsa da Türkiye’de yeni yeni tanınmaya başlayan bir kuramdır. İnsanla doğayı birbirinden ayrı gören ve insanı doğayı istediği gibi sömürmeye yetkili bir üst varlık olarak gören kapitalist sisteme tepki gösteren ve insanla doğanın iç içe olduğunu savunan ekoleştirel kuram, insan doğa ilişkilerinin edebi ürünlere yansımasının kaçınılmaz olduğunu savunmaktadır. Bu alanda ülkemizde son zamanlarda özellikle Yeni Türk Edebiyatı alanında yer alan roman, hikâye şiir gibi edebi türler incelenmeye başlanmıştır. Ancak halk edebiyatı alanında bu tür incelemeler neredeyse yok denecek kadar azdır. Bu çalışmada Avşar Yörük Türkmenlerinin gür sesi, Türk âşıklık geleneğinin köşe taşlarından birisi olan Dadaloğlu’nun şiirlerinde yer alan doğa ile ilgili unsurlar ve Dadaloğlu’nun doğaya bakış açısı ekoeleştirel bir açıdan ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır.

AN ECOCRITICAL APPROACH TO THE POEMS OF DADALOĞLU

Although ecocritical theory, which poses a nature-based criticism on the literary texts not an anthropocentric criticism, has become popular after 1990s in Europe, it is a theory that has just been started to be known in Turkey. Ecocritical theory, which reacts to the capitalist system that considers that human and nature are separate from each other in terms of the fact that the human is an authorized-superior being that can exploit the nature however he likes and which argues that human and nature are integrated, suggests that human-nature relations are inevitably reflected in the literature works. Literary genres like novels, tales and poems in the New Turkish Literature have started to be analyzed recently in this field in our country. However, such analyses are scarcely any in the folk literature. In this study, the elements related to nature in the poems of Dadaloğlu, who is one of the milestones in the Turkish Minstrel tradition and who is the sonorous of Avşar Yörük Turkmens, and his perspective towards the nature are analyzed in a ecocritical way.

___

  • ALPTEKİN, Ali Berat ve SAKAOĞLU, Saim (2006). Türk Saz Şiiri Antolojisi (14-21. Yüzyıllar). Ankara: Akçağ Yayınları.
  • AVUKLU, Meral (2013). “Sabahattin Ali’nin “Bir Orman Hikâyesi” Adlı Hikâyesine Ekoeleştirel Bir Bakış”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 203-210.
  • BAYRAKTAR, Betül (2015). “Birey-Doğa İlişkisi Temelinde Kendisi Ol(ama)ma: Mustafa Kutlu Öykülerini Ekoeleştirel Okumak”. Turkish Studies, 10/12, 137-154.
  • BOOKCIN, Murray (2017). Modern Kriz. (Çev.: Abdullah Yılmaz), İstanbul: Sümer Yayınları.
  • BUDAN, Cem Yılmaz (2017). “Çevreci Eleştiri Bağlamında Yaşar Kemal’in Kuşlar da Gitti Romanı Üzerine Bir Değerlendirme”. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2/1, 3-20.