EL SANATLARI KATEGORİSİNDE BİR HALK DİLİ SÖYLEMİ “DEVE SÜSÜ HAVUT” GERMENCİK TURANLAR KÖYÜ GELENEĞİ

Havut yapımı Aydın yöresinde geçmişten günümüze temel geçim kaynağı olmaya devam etmektedir. Özellikle Ege Bölgesi’nin kültürel geleneklerinden biri olan deve güreşi, havutçuluk mesleğinin ayakta kalmasını sağlamaktadır. Havut kelimesi Farsça kökenli bir kelime olup kısaca “deve semeri” olarak tanımlanmaktadır. Havut, develerin vücut yapısı ve sağlık şartları gibi küçük ayrıntılar dikkate alınarak nakış şeklinde işlenip, estetiğe kavuşturulan bir materyal olarak tasarlanmaktadır. Bu araştırma el emeği göz nuru bir el sanatı olan havutun nasıl yapıldığını yine bir havut ustasının deneyimlerinden yola çıkarak aktarmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmadaki bulgulara göre develerin havut giyme dönemi “havut sezonu” her yılın Kasım ayı ile Mart ayları arasını kapsamaktadır. Havut yapımında en fazla sarı, kırmızı ve pembe renkler tercih edilmektedir. Kullanım durumu ve muhafaza ediliş şekline göre havut ortalama 2 ile 3 yıl arasında kullanılabilmektedir. Havut yapımındaki en temel nokta “zömbek” denilen sivri yerin saz ile doldurulması aşamasıdır. Son yıllarda havut ustalarının sayısındaki azalma dikkat çekmektedir. Bu değerlendirmelere göre havutçuluk mesleğinin devam etmesi için en azından bir sanat dalı olarak yaşatılmasının doğru olacağı düşünülmektedir. İleride cazgırlık, kolancılık ve işlemecilik gibi devecilik kültürünü yansıtan diğer meslekler hakkında da araştırmalar gerçekleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Havut, Turanlar Köyü, Germencik, El sanatı

PDF

___

Atasoy, F., & Özbaşer, F. T. (2014). Anadolu’da deve yetiştiriciliği ve deve güreşleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 54(2), 85-90.
Bezirgan, M., & Çolakoğlu, F. (2017). Festival kalitesinin turistlerin bağlılıklarına etkisi Burhaniye deve güreşleri festivali örneği. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 74-84.
Çalışkan, V. (2013). Somut olmayan kültürel bir mirasın güncel bir değerlendirmesi: anadolu devecilik kültürü ve geleneksel deve güreşi şenlikleri. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (11), 137-166.
Çulha, O. (2008). Kültür turizmi kapsamında destekleyici turistik ürün olarak deve güreşi festivalleri üzerine bir alan çalışması. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 3(12), 1827-1852.
Ertürk, D., & Demir, G. (2016). Bir enformel kimlik aracı olarak Türkiye’de deve güreşleri. I. Uluslararası Selçuk-Efes Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Sempozyumu. 17-19 Kasım 2016 içinde. (s. 156-183). İzmir: Selçuk Belediyesi Yayınları.
Kadıoğlu, Y. (2013). Germencik’te bahçe tarımına bağlı olarak ortaya çıkan bir geçici yerleşme türü: İncir damları. Marmara Coğrafya Dergisi, (27), 155-171.
Şanlı, S. (2019). Devecilik kültürü ve deve güreşleri üzerine antropolojik bir analiz. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 4(1), 34-42.
Uygur, H. K., & Okca, A. K. (2019). Devecilik kültüründe havut hayrının ritüelistik uygulamaları. Mukaddime, 10(1), 213-231. DOI: 110.19059/mukaddime.535262
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, O., & Ertuğrul, M. (2015). Türk kültüründe deve güreşleri. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 157-174.