"KELOĞLAN İLE KÖY AĞASI" ADLI MASALIN VAROLUŞÇULUĞUN TEMEL BAZI KAVRAMLARI ÇERÇEVESİNDE YORUMLANMASI

Masallar, saf gerçeğin sembolik dilde sanatsal birer aktarımıdır. Gelenekle beslenen bu sanatsal metinler, kuşaktan kuşağa masal analarınca bazen de masal atalarınca sözlü yolla aktarılır. Genellikle sonu iyiye, doğruya, adalete yönlendirilmiş bu kurgusal metinlerde "insan", kendisi gibi masal öznesi olan diğer "insanları" anlatır. Masallardaki sembolik anlatımla geçmişten bugüne taşınan mesajlar, öğretiler alımlandığı zaman anlatı gerçek değerine kavuşabilecektir. İlk çağ düşünürü Sokrates, "Kendini tanı", "Sorgulanmamış yaşam yaşanmaya değmez." ifadeleriyle insanın kendini tanımasını ve yaşamının anlamını sorgulaması gerektiğini vurgulamaktadır. Fikrî kökenleri Sokrates'e kadar uzanan Varoluşçuluk'ta da temelde varlığın, varoluşun anlamı sorgulanmaktadır. Gerçek dünyanın sembolik dilde aktarımını bulduğumuz Keloğlan Masallarında da kendini iyi "tanıyan" Keloğlan, kimseye boyun eğmeyen, ezilmeyen, haklarının bilincinde olan, zora, zulme karşı direnen, hayatın anlamını adalette, sevgide bulan bilinçli bir insanın temsilidir. Bu makalenin hareket noktasını, Anadolu'daki en yaygın Türk masallarından birisi olan "Keloğlan ile Köy Ağası" adlı masalın, insanın dünyadaki varoluşunu bütün yönleriyle ele alıp yorumlayan felsefe görüşlerinin ortak adı olan Varoluşçuluk'un temel bazı kavramları açısından değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Çalışmanın temel iddiası, disiplinler arası özgün çalışmaların varoluşçu felsefenin temel bazı kavramları ışığından hareketle halkbilimine ait bir metin örneği üzerinde de yapılabileceğini ortaya koymaktır. Masalın yorumsal analizinde ortaya çıkan özgün tasarım, Bağlam Merkezli Halkbilimi Kuramları'ndan İşlevsel Halkbilimi Kuramı'na katkı sağlayan William R. Bascom'un geliştirmiş olduğu folklorun işlev modelinden biri olan "toplumsal ve kişisel baskılardan kurtulma" maddesi çerçevesinde analiz edilecektir. Çalışmanın 'yaygın etki' bağlamında genel değerlendirilmesinde ise, bu türden disiplinler arası çalışmaların sadece masallarda değil, destanlarda, halk hikâyelerinde ve tasavvufî metinlerde de yapılabileceği ve buradan hareketle makalenin yeni çalışmalara fırsatlar sağlayabileceği ortaya koyulacaktır.

The Interpretation of the Folktale "Keloğlan ile Köy Ağasi" In Light of the Some Basic Concepts of Existentialism

Folktales are artistic expression of actual facts by means of a symbolic language. These artistic texts fed from the tradition are orally handed down from generation to generation by the mothers of folktales or sometimes by the ancestors of folktales. In general, these fictional texts aim to reveal what is good, correct and just and in these texts, a human being talks about other people as the subjects of the tale. When the messages and lessons relayed from past to present through the symbolic narration in folktales are received then the folktales fulfill their goals. The ancient age philosopher, Socrates, uttered very popular expressions such as "Know yourself", "A life that is not questioned is not worth living" and thus emphasized the need for human beings to know themselves. Existentialism whose intellectual roots date back to Socrates era also questions existence and the meaning of existence. In Keloğlan Folktales in which we can find the narration of the world through a symbolic language, we see a character, Keloğlan, who knows himself very well and never obeys anyone, never accepts to be oppressed, knows what his rights are, resists against oppression and cruelty and finds the meaning of life in justice and love and thus represents a conscious individual. The aim of the current article is to evaluate one of the most popular Turkish folktales of Anatolia, "Keloğlan ile Köy Ağası", in terms of some basic concepts of Existentialism that is the common name of philosophical views dealing with the existence of human in the world in all respects. The fundamental argument of the current study is that original inter-disciplinary works can be conducted on a text from the field of folklore in light of some basic concepts of existentialist philosophy. The original design emerging in the interpretative analysis of the folktale will be analyzed within the framework of the article "getting rid of social and personal pressures" one of the articles in the function of the folklore model developed by William R. Bascom making some contributions to Functional Folklore Theory, one of the Context-centered Folklore Theories. In the general evaluation of the study within the context of "Extensive effect", it will be revealed that such inter-disciplinary works can be conducted not only for folktales but also for epics, folk stories and mysticism and thus the current study can serve as a guide for further studies.

PDF

___

Aristoteles. "Fizik", Zaman Kavramı. Çeviri: Saffet Babür (2. Basım). Ankara: İmge Yayınları, 2007.
Augustinus. İtiraflar, Zaman Kavramı. Çeviri: Saffet Babür (2. Basım). Ankara: İmge Yayınları, 2007.
Akış, Yasemin. Albert Camus ve Jean Paul Sartre'da 'Saçma'nın Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Y.L.Tezi. Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Ali Osman Gündoğan, Muğla S. K. Ü. 2007.
Alangu, Tahir. Keloğlan Masalları (2. Basım). İstanbul: Afa Dünya Masalları Dizisi, 1990.
Başgöz, İlhan. "Protesto: Folklorun Beşinci İşlevi (Fonksiyonu)". Folkloristik. Prof. Dr.Umay Günay Armağanı. Ankara: Feryal Matbaacılık. 1996.
Biemel, Walter. Sartre. Alan Yayınları, Yaşam İncelemeleri Dizisi, 1984.
Blackham, H. J. Altı Varoluşçu Düşünür. Çeviri: Ekin Uşşaklı. Ankara: Dost Yayınevi, 2005.
Buch, Wilfried. "Masal ve Efsane Üzerine" Milli Folklor 13 - Kış 1992.
Camus, Albert. Başkaldıran İnsan. Çeviri: Tahsin Yücel (7. Basım). İstanbul: Can Yayınları, 2009.
______. Yabancı. Çeviri: Tahsin Yücel (33.Basım). İstanbul: Can Yayınları, 2010.
Çüçen, A. Kadir. Heidegger'de Varlık ve Zaman (3. Basım). Bursa: Asa Yayınları, 2003.
Ekici, Metin. Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri. Genişletilmiş 2. Baskı. Ankara: Geleneksel Yayınları, 2007.
Eliade, Mircea. İmgeler Simgeler. Ankara: Gece Yayınları. 1992.
Frankl Victor E. İnsanın Anlam Arayışı. Çeviri: Selçuk Budak (7. Basım). Ankara: Öteki Yayınevi, 2000.
Fromm, Erich. Rüyalar, Masallar, Mitoslar (Sembol Dilinin Çözümlenmesi) Çevirenler: Aydın Arıtan, Kaan H. Ökten. İstanbul: Arıtan Yayınları. 1990.
Gezgin, İsmail. Kırmızı Başlılı Kız'dan İlk Günah'a Masalların Şifresi. İstanbul: Sel Yayınları, 2007.
Güler, Mehmet. "Masalcılığımızda İki Başyapıt", Masal Araştırmaları I / Folktale Studies, Hzl: Nuri Taner. İstanbul: Art -San Yayınları, 1988.
Gündoğan, Ali Osman. Albert Camus ve Başkaldırma Felsefesi (2. Basım). İstanbul: Birey Yayınları, 1997.
Harmancı, Meriç 2012. "Keloğlan'ın Mitik Aynadaki Görüntüsü" Milli Folklor. Yıl 24. Sayı 94.
Heidegger, Martin. Varlık ve Zaman. Çeviri: Kaan H. Ökten. İstanbul: Agora Kitaplığı, 2008.
________, Zaman Kavramı (2. Basım). Çeviri: Saffet Babür. Ankara: İmge Yayınları, 2007.
Jung, Carl Gustav İnsan ve Sembolleri. (4. Basım) Çeviri: Ali Nahit Babaoğlu. İstanbul: Okuyan Us Yayınları, 2009.
Magill, Frank. Egzistansiyalist Felsefenin Beş Klasiği (2. Basım). Çeviri: Vahap Mutal. İstanbul: Dergah Yayınları, Batı Düşüncesi, 1992.
Mounier, Emmanuel. Varoluş Felsefesine Giriş (2. Basım). Çeviri: Serdar Rifat Kırkoğlu. İstanbul: Say Yayınları, 2007.
Moran, Berna. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri (Genişletilmiş 8. Basım). İstanbul: Cem Yayınları, 1991.
Ökten, H. Kaan. "Varlık ve Zaman" Klavuzu. İstanbul: Agora Kitaplığı, 2008.
Önal, M. Naci. Muğla Masalları (Araştırmalar - İncelemeler). Muğla Üni. Yayınları, 2011.
Ric?ur, Paul. Zaman ve Anlatı: Bir (Zaman, Olayörgüsü, Üçlü Mimesis). (Birinci cilt) Çeviri: Mehmet Rifat, Sema Rifat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2007.
Sartre, Jean Paul. Varoluşçuluk, Existantıalısm, Existantıalısme. Önsöz ilaveli çeviri: Asım Bezirci. İstanbul: Yazko Yayınları, 1981.
_____, Varlık ve Hiçlik, Fenomenolojik Ontoloji Denemesi (3.Basım). Çevirenler: Turhan Ilgaz, Gaye Çankaya Eksen. İstanbul: İthaki Yayınları, 2010.
Taner, Nuri. Masal Araştırmaları / Folktale Studies I, Haz: Nuri Taner. İstanbul: Art - San Yayınları, 1988.
Taşdelen, Vefa. Felsefeden Edebiyata. Ankara: Hece Yayınları, 2013.
Topçu, Nurettin. Varoluş Felsefesi Hareket Felsefesi. (2. Basım). İstanbul: Dergah Yayınları, 2006.
Tuna Turhan, Sibel. Türk Masallarının Varoluş- çuluk Açısından İncelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yayınları, 2014.
Verneaux, Roger. Egzistansiyalizm Üzerine Dersler. Çeviri: Murtaza Korlaelçi. Kayseri: Erciyes Ü. Yayınları, No: 67. 1994.
Wahl, Jean. Varoluşçuluğun Tarihçesi. Çeviri: Bertan Onaran. İstanbul: Payel Yayınları, 1999.