Folklorik unsurların resme yansıması ve yaşatılması bağlamında bazı düşünceler

Halk kültüründen plastik sanatlar açısından yararlanma konusu, Türk resmi için önemli tartışma alanlarından biri olmuştur. Pek çok sanatçı Anadolu coğrafyası, tarihi ve insanı ile yoğrulan kültürel değerlere odaklanmıştır. Geçmişten günümüze damıtılarak gelen ve halk tarafından biçimlendir- ilen somut kültürel veriler; çizgi, renk, motif ve kompozisyon açısından zengin bir görsel repertuvar oluşturur. Resim sanatı, bazen biçimsel yansıma, bazen de kimlik oluşturma çabaları doğrultusunda folklorik unsurlardan beslenmektedir. Çağdaş Türk resmi bütüncül bir açıdan kavranıldığında her sanatçının az ya da çok direk ya da dolaylı olarak folklorik unsurlardan yararlandığı görülür. Sanat anlayışında ve uygulamalarında halk kültürünü temel belirleyici unsur olarak ele alan ressamlar arasında Bedri Rahmi Eyüboğlu, Turgut Zaim, Erol Akyavaş ve Nuri Abaç dikkat çekmektedir. Bu sanatçıların insana ve hayata yaklaşma biçimi ve yorumları farklı olmasına rağmen her biri değişik yönlerden folklorik malzemeden beslenmeyi vazgeçilmez temel tavır olarak benimsemişlerdir. Halk kültürünün resme yansıyan örnekleri dikkate alındığında; bu örneklerin salt bir yağlıboya tablo ya da duvara asılan bir estetik obje olmasının dışında herkesin görerek, yaşayarak kavrayabildiği nitelikte günlük hayata sunulması ve yaygınlaştırılması önem taşımaktadır. Küreselleşen dünyada sanat es- erini, tüm dünyanın beğenisine sunmak için, eserlerin çeşitli malzeme ile farklı uygulama alanlarına dönüştürülerek tanınır, bilinir kılınması ve günlük hayatın içine alınarak canlı tutulmasının önemli olduğu görülmektedir.

Some thoughts on the reflections of folkloric elements in painting and cherishing them

Benefiting from folkloric culture in terms of plastic arts has been one of the important discussion issues of Turkish painting. Many artists focused on cultural values plasticized with Anatolian geogra- phy, history and people. Concrete cultural data which came from past to today distilled and shaped by the public form a rich visual repertoire in terms of line, color, pattern and composition. Art of painting nourishes from folkloric elements sometimes for formal reflection and sometimes for the efforts to es- tablish an identity. When contemporary Turkish painting is comprehended in a holistic manner, it is seen that every artist benefits from folkloric elements more or less directly or indirectly. Painters who particularly draw attention among painters and handle public culture as the basis element for their artistic comprehension and executions are Bedri Rahmi Eyüboğlu, Turgut Zaim, Erol Akyavaş and Nuri Abaç. Despite their approaches and interpretations of human and life are different, each of them embraced nourishing from folkloric material in different ways as an irrevocable attitude. Considering examples of reflections of folk culture in painting, it is important that these samples, beyond being an oil painting or an aesthetic object hung on the wall, should be presented and generalized in daily life with the quality of which everyone can comprehend by seeing and living. To present the work of art to entire globe in globalizing world, it seems important to convert works of art to different application areas with various materials in order to make them recognizable and known and keeping them alive by adding them in daily life.

___

  • Akay, Ali. “Erol Akyavaş’ın Resmi”, Milliyet Sa- nat Dergisi, S.455, İstanbul: 1999.
  • Aksoy, F, “Naif Sanat Üzerine Düşünceler”, Sa- nat Çevresi, S.162, İstanbul: 1992, 44–45.
  • Anonim, Erol Akyavaş ve Yapıtları, İstanbul Bil- gi Üniversitesi Yayınları, İstanbul: 2000.
  • Ayvazoğlu, Beşir,” Geleneğin Gücü ”, Aksiyon Haber, S.1618, İstanbul, 1996: 26.
  • Başkan, Seyfi, “Cumhuriyet Döneminde Sanat” Türkler C.XVIII, Ankara: Yeni Türkiye Ya- yınları, 2002: 223-253.
  • Başkan, Seyfi. Başlangıcından Cumhuriyet Dö- nemine Kadar Türklerde Resim, Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kuru- mu Başkanlığı, 2009.
  • Bingöl, Yüksel, ”Geleneksel, Türk Halı-Kilim Sanatlarındaki Resim Unsurlarının Çağdaş Amerikan Sanatçılarının Eserlerine Yansı- ması” Türkiye’de ve A.B.D.de Çağdaş Plastik Sanatlar, Ankara: H.Ü. Güzel Sanatlar Fa- kültesi Yayınları:6, 1988.
  • Borofsky, Alexander, “Erol Akyavaş”, Türkiye’de Sanat Dergisi, S.9, İstanbul: 1993, 20-27.
  • Boydaş, Nihat, “İslam Yazı Sanatında Plastik Elemanlar”, Yedi İklim, C.8, S.59, İstanbul: 1995, 45-46.
  • Cezar, Mustafa., Sanatta Bati’ya Açılış ve Os- man Hamdi / V.1-2, Sanat ve Osman Hamdi Batıya açılması., (2.ed.), İstanbul: 1995.
  • Dranas, A. Muhip, “İkinci Devlet Resim Heykel Sergisi”, Güzel Sanatlar Mecmuası, S.4, An- kara: 1940.
  • Eyüpoğlu, Bedri Rahmi. Resme Başlarken, İstan- bul: 1986.
  • Genç, Adem. “Günümüz Türk Resminin Temel Sorunları” Sanat Çevresi, S.52 Şubat 1983, 34-42.
  • Gönenç, Turgay. “Türk Resmi Üzerine Soruştur- ma” Sanat Çevresi, S.51, Ocak 1983.
  • Gören, A. Kâmil. “Türk Resim Sanatında Şişli Atölyesi Viyana Sergisi ve Gerçekleştirilme- yen Berlin Sergisi” Türkiyemiz. S. 78. İstan- bul: s.,50-51.
  • Henning, Edward, B. “Erol’un Sanatı”, Boyut Plastik Sanatlar Dergisi, S.17, İstanbul: Ka- sım 1993.
  • Schmied, Wieland, Doğu Batı’ya Karşı Erol Akyavaş’ın Anısına, Erol Akyavaş, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2000. Tansuğ, Sezer. Çağdaş Türk Sanatı, İstanbul: 1999.