ELLER HAVAYA ELLER ŞİFAYA: ULUSLARARASI MANİSA MESİR FESTİVALİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Festival, kültür aktarımının yoğun ve yüz yüze gerçekleştiği, topluma ait dünya görüşünün çeşitli ritüeller etrafında paylaşılıp hatırlandığı, belli bir mekân ve belli bir zaman dâhilinde gerçekleşen toplumsal uygulamalardır. Halk biliminin çalışma alanlarının neredeyse tamamıyla ilgili pratikler içeren festival, çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Festivalin oluşumunda festivalin zamanı, mekânı, hikâyesi, ritüelleri, programı, yemeği, katılanları, ekonomisi gibi pek çok etkenden bahsedilebilir. Çeşitli bileşenlerin bir araya gelmesiyle oluşan festival, bu bileşenlerin incelenmesiyle anlaşılacak bir yapıya sahiptir. Bu çalışmada 2012 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi kapsamında korunmaya alınan Uluslararası Manisa Mesir Festivali incelenecektir. 476 yıllık bir geçmişe sahip olan Festival'in kökeni İslamiyet öncesinde var olan bir kutlama olan Nevruz'a dayanır. Osmanlı Devleti döneminde Kanuni Sultan Süleyman'ın annesi Hafsa Sultan'ı iyileştirmek amacıyla Merkez Efendi'nin icat ettiği mesir macununun Nevruz'da halka dağıtılmasıyla Festival, Nevruz'un Manisa'da kutlanan bir şekli hâline gelmiştir. Mesir karma töreni, kortej yürüyüşü, mesire emeğe geçenlerin ruhuna mevlit okuma töreni, Hafsa Sultan'ın Merkez Efendi'ye berat vermesinin temsilî töreni ve mesir saçım töreni Festival'in önemli uygulamalarındandır. Bu uygulamalar derinlemesine incelenerek Festival'in oluşumundaki katkıları ortaya konmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda festivalzaman, festival-mekân, festival-yemek, festival-ekonomi, festival-katılım, festival-iktidar ilişkisi konularında Uluslararası Manisa Mesir Festivali örneğinde çeşitli çıkarımlarda bulunulmuştur. Kutlandığı toplumun ortak hafızasını yılın belli zamanlarında çeşitli etkinliklerle tekrar etmek suretiyle canlı tutan Festival'in her bir bileşeninin Festival'in yaşatılmasında önemli bir işleve sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır

A Review on the Mesir Macunu Festival of Manisa

Festivals are intense and face-to-face social practices that take place within a certain place and a certain time, to transfer culture and collective world view by various rituals. A festival contains almost all of the practices in the fields of folklore and has a multi-layered structure. In the organism of the festival, there are many factors such as the time, place, story, rituals, program, food, participants and economy of the festival. A festival, formed by the combination of various components, has a structure that can be understood by examining these components on an individual basis. In this study, the International Manisa Mesir Festival, that taken under protection by UNESCO’s Intangible Cultural Heritage List in 2012 will be examined. The Manisa Mesir Macunu Festival, which has a 476-year history, is based on Nevruz, a celebration that exists before Islam. Mesir Macunu (Mesir Paste) invented by Merkez Efendi to heal Hafsa Sultan who is the mother of Suleiman the Magnificent. The festival became the way of celebrating the Nevruz in Manisa after Suleiman the Magnificent ordered that the paste which healed his mother to be disseminated to the public in the Nevruz day since the Ottoman Period. Mesir preparation ceremony, cortege march, praying ceremony for the souls those who contributed to invention of mesir, the ceremony representing Hafsa Sultan’s commendation to the Merkez Efendi and the dissemination ceremony are important practices of the Festival. This paper examined aforementioned practices and their contributions to the festival. In addition, various inferences made about festival-time, festival-venue, festival-meal, festival-economy, festival-participation, festival-potency relations in the example of International Manisa Mesir Festival. It is educed that each component of the Festival keeps the common memory of the celebrated community alive by repeating it with various activities at certain times of the year, has an important role in maintaining the Festival

___

  • Bahtin, Mihail. Karnavaldan Romana. İstanbul: Ayrıntı Yay., 2014.
  • Çay, Abdulhaluk M.. Türk Ergenekon Bayramı Nevruz. Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yay., 1991.
  • İmirgi, Aysun. “Festival Kavramı Üzerine Dü- şünceler”, Millî Folklor, Yıl: Sayı: 65 2005: 29- 36.
  • Özdemir, Nebi. Kültür Ekonomisi ve Yönetimi. Ankara: Hacettepe Yay., 2012.
  • Schimmel, Annemarie. Sayıların Gizemi. İstanbul: Kabalcı Yay., 2000.
  • Smith, Robert Jerome. “Festival ve Kutlamalar”, Çev. Sibel Keskin, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 3, Ankara: Geleneksel Yay., 2009.
  • Stoltje, J. Beverly. “Festival”, Çev. Petek Ersoy, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 3, Ankara: Geleneksel Yay., 2009.
  • Tuser, Hulusi. Manisa’da Mesir. Manisa Turizm Cemiyeti Yay., 1958.
  • Yurdakul, Selin. Bir Ürün ve Toplumsal Bütünleşme Aracı Olarak Modern Kent Karnavalları ve Türkiye’deki Örneklerde Görülen Uygulama Farklılıkları. Marmara Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2006.
  • https://www.manisamesirmacunudernegi.com/ haber/uluslararasi-manisa-mesir-macunufestivali-nisana-ertelendi/19/ erişim tarihi: 22.02.2017
  • https://www.manisamesirmacunudernegi.com/ haber/uluslararasi-manisa-mesir-macunufestivali-21-26-nisanda-yapilacak/26/ erişim tarihi: 22.02.2017
  • http://www.haberler.com/mesire-festivali-nereferandum-ayari-9272943-haberi/ erişim tarihi: 22.02.2017
  • http://www.manisakulturturizm.gov.tr/ TR,152278/mesir-festivali.html erişim tarihi: 27.02.2017
  • https://www.manisamesirmacunudernegi.com/ haber/unutulmaz-bir-festival-olacak/21/ erişim tarihi 16.02.2017.
  • https://www.manisamesirmacunudernegi.com/ erişim tarihi 16.02.2017
  • https://www.manisamesirmacunudernegi.com/ haber/unutulmaz-bir-festival-olacak/21/) erişim tarihi: 16.02.2017
  • http://www.haberturk.com/gundem/ haber/1229828-476-uluslararasi-manisamesir-macunu festivali/3 erişim tarihi: 16.02.2017.