İbrahim Aşki'nin Fuzuli'yi Bir Sufi Olarak Ele Alan Risalesi

İbrahim Aşkî Tanık (1873-1977), Bahriye Mektebi’nin edebiyat hocalarındandır. Tasavvuf konusunda da geniş müktesebâtı olan Aşkî, Fuzûlî ile ilgili eserinde bu Divan şairini ‘ârif-i billâh’ bir sûfî olarak ele almaktadır. Eser, 1920’li yıllarda Fuzûlî hakkında Rıza Tevfik ve Fuad Köprülü’nün de dâhil olduğu bir tartışmanın parçası durumundadır. Araştırmamızda İbrahim Aşkî’nin biyografisi, eserleri, Fuzûli’nin Râfızîliği ve sûfîliği konusundaki tartışmalar ile Aşkî’nin Fuzûlî hakkındaki görüşleri üzerinde durulmakta, Fuzûlî Hakkında Bir İki Söz adlı risalesinin çevrim yazısı verilmektedir.

İbrahim Aşkî And His Booklet About Fuzulî

İbrahim Afşî Tanık (1873-1977) was a teacher of Literature in the Navy School He had great acquisitions on Sufism. He has written a booklet, A Few Words about Fuzûlî, about great Turkish poet Fuzûlî and has considered Fuzûlî as 'ârif-i billâh' (the one who has attained to true knowledge of God) in his booklet. It seems that The Booklet A Few Words about Fuzûlî is a part of the debate that Rıza Tevfik and Köprülüzâde Mehmed Fuad were the other participants, took place in the twenties on Fuzûlî. This study has four issues. The first issue is the biography of İbrahim Aşkî and his works. The second, issue is the debate about Fuzûlî and his being a heretic (Rafızî) and a sûfî. The third, issue is the opinions of Aşkî about Fuzûlî. The last part of the study covers the text of the booklet A Few Words about Fuzûlî in Latin transcription.

PDF

___

ACLÛNÎ, İsmâîl (1985). Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs ‘Amme’Şitehera mine’l-Ehâdîsi ‘alâ Elsineti’n-Nâs I-II, Beyrut: Mektebetü’r-Risâle.
AKDEMİR, Salih (2004). Son Çağrı Kur’an, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
AŞKİ [TANIK], İbrahim (1338/1922). Fuzûlî Hakkında Bir İki Söz, İstanbul: Ali Şükrî Matbaası.
BİRİNCİ, Ali (1990). Hürriyet ve İtilâf Fırkası / II. Meşrutiyet Devrinde İttihat ve Terakkiye Karşı Çıkanlar, İstanbul: İstanbul: Dergâh Yayınları.
ÇOKER, Fahri (1994), Deniz Harp Okulumuz 1773, Ankara: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Karargâh Basımevi.
ESA-AT: Emekli Sandığı Arşivi, Askerî Tescil: 074706.
Eski Harfli Türkçe Basma Eserler Bibliyografyası (Arap, Ermeni ve Yunan Alfabeleriyle) 1584-1986, Ankara: Millî Kütüphane yayını CD.
GÖLPINARLI, Abdülbâkî (1985). Fuzûlî Dîvânı, 3. baskı, İstanbul: İnkılâp Kitabevi Yayınları.
GÜNAYDIN, Yusuf Turan (2005). “İbrahim Aşkî ve Necip Fazıl”, Hece (Necip Fazıl Kısakürek Özel Sayısı), Ocak 2005, S. 97, ss. 150-152.
GÜNAYDIN, Yusuf Turan (2007). “İbrahim Aflkî ve Sûfî Fuzûlî Portresi”, Dergâh, Ekim 2007, s.14-17.
SİİRT, Can, http://www.dergibi.com/yazarlar, “Şiir Tenkidi Tarihine Kısa Bir Bakış I”,.
KARAHAN, Abdülkadir (1995). Fuzûlî - Muhiti, Hayatı ve Şahsiyeti, 2. baskı, Ankara: T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
KISAKÜREK, Necip Fazıl (1984). Batı Tefekkürü ve İslâm Tasavvufu, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
KISAKÜREK, Necip Fazıl (1984), Kafa Kâğıdı, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
KISAKÜREK, Necip Fazıl (1995). O ve Ben, 9. basım, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
KURNAZ, Cemâl (1996). Hayâlî Bey Divânının Tahlîli, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
KUT, Günay (1989). “Ali Şîr Nevâî”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi II, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
MUHAMMED FUÂD ABDÜLBÂKÎ (1986). el-Mu‘cemü’l-Müfehres li Elfâzi’l-Kur’âni’l-‘Azîm, İstanbul: Çağrı Yayınları.
ÖZTELLİ, Cahit (1953). “Halk Şairi Fuzûlî”, Hisar, 89 (1 Temmuz 1953) 5.
RIZA TEVFİK [BÖLÜKBAŞI] (1984). Abdülhak Hâmid ve Mülâhazât-ı Felsefiyesi, Hazırlayan: Abdullah Uçman, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
ŞEMSEDDÎN SÂMÎ (1996), Kâmûsu’l-A‘lâm-IV, Tıpkıbasım, Ankara Kaflgar Neşriyat.
TUMAN, Nailî (Tarihsiz), Tuhfe-i Nâilî/Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri II, Tıpkıbasım.
UÇMAN, Abdullah (2004), Rıza Tevfik’in Şiirleri ve Edebî Makaleleri Üzerinde Bir Araştırma, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
YARBAĞ, Cengiz (1967). “94 Yaşında Dinç Bir Denizci İbrahim Aşkî”, Hayat Tarih Mecmuası, 6 (1 Temmuz 1967) 32-35.
WENSINCK, A. J. & MENSING, J. P. (1986). Concordance et Indices de la Tradition Musulmane, İstanbul: Çağrı Yayınları, c. I-VII.