1923-1950 Yılları Arasında Yazılan Köyü ve Köylüyü Konu Edinen Piyesler

Bugüne kadar edebiyatımızda köy hayatına ilişkin meselelerin çoğunlukla roman ve hikayelere yansıyış biçimi ele alınmış, bu konuda çeşitli makale ve kitaplar yazılmış, tezler hazırlanmıştır. Buna karşılık köyü, köylüleri ve köy hayatını konu edinen piyesler üzerinde ise hemen hemen hiç durulmamıştır. Oysa Cumhuriyetten sonra, özellikle de 1932’den itibaren ve Atatürk’ün ölümünden sonraki dönemde köy konusunu işleyen pek çok piyes yazıldığı gibi, bunların çok farklı nitelikler taşıdığı da görülür. İşte bu makalede genel olarak 1923-1950 yılları arasında köy konusunda yazılan piyesler ele alınmıştır.

The Plays Written About Village and Villagers Between 1923 and 1950

So far, in our literature, the topics connected with village life have been studied to a great extent as they appear in novels and stories, and are dupicted various books and articles have been published, and many thesis have been done about the subject. On the contrary, the plays about village, villagers and village life are rarely mentioned. However, after the establishment of republic, especially right after 1932 and during the period following Atatürk’s death, a lot of plays which have different characteristics have been written about village. This article deals with the plays written about village between 1923 and 1950.

PDF

___

AKI, Niyazi (1968). Çağdaş Türk Tiyatrosuna Toplu Bakış 923-1967, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum.
AKINCI, Gürdüz (1961). Türk Romanında Köye Doğru, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara.
ALTAYLI, Ali Zürtü-OR, Müçteba Salahattin (1933). Tarih Utandı, Devlet Matbaası, İstanbul.
AND, Metin (1968). “Müsahipzade Celal ve İlk Oyunu: Türk Kızı”, Devlet Tiyatrosu Dergisi, ss. 7-8.
ANDI, M. Fatih (1996). “Türk Romanında Köye Açılma ve Mehmed Celal’in Romanları”, İlmî Araştırmalar, S. II, ss. 29-38.
AŞİR, M.-ALİ, M. (1933). Aşar Soyguncuları, Devlet Matbaası, İstanbul.
AŞKUN, Vehbi Cem (1936). Atatürk Köyünde Bir Uçak Günü, Ulus Basımevi, Ankara.
BALABAN, Rahmi (1938a). Özdemir Onbaşı, Cumhuriyet Basımevi, İzmir.
BALABAN, Rahmi (1938b).Şehir mi, Töbeler Töbesi, Cumhuriyet Basımevi, İzmir.
BALABAN, Rahmi (1941). “Keloğlan”, Karagöz, Cumhuriyet Halk Partisi Yayını, Ankara, ss. 43-59.
BALTACIOĞLU, İsmail Hakkı (1941a). “Karagöz’ün Köy Muhtarlığı”, Karagöz, Cumhuriyet Halk Partisi Yayını, Ankara, ss. 5-42.
BALTACIOĞLU, İsmail Hakkı (1941b). “Köylü Evlenmesi”, Karagöz, Cumhuriyet Halk Partisi Yayını, Ankara, ss. 113-154.
BANARLI, Nihat Sami (1933). Kızıl Çağlayan, Devlet Matbaası, İstanbul.
BAŞAL, Adil (1948). Köyüm, Sakarya Basımevi, Ankara.
BAYRAK, Mehmet, “Bilinmeyen Bir Köy Hikayesi: Kürd Düğünü”, Deng-Aylık Siyasal ve Kültürel Dergi, Yıl: 12, S. 64, Nisan-Mayıs 2002, 02.04.2006 tarihinde http://www.demanu.com.tr/kovaradeng/arsiv/ sayi64/yazi adresinden erişildi.
BORCAKLI, Ahmet-KOÇER, Gülter (1973). Cumhuriyet Dönemi Türkiye Tiyatro Bibliyografyası, Başbakanlık Kültür Müşteşarlığı Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Yayınları, Ankara.
BUĞRA, Tarık Emin (1933). Bu Toprak İçin, Akba Kitabevi ve Kağıtçılık, Ankara.
CANDAR, Avni (1940). 30 Ağustos, Ulusal Matbaa, Ankara.
ÇALAPALA, Rakım (1933). Köyden Gelen Ses, Şirketi Mürettibiye Matbaası, İstanbul.
DÜRDER, Baha Hulusi (1933). “İsim ve Mevzu Hakkında”, İsimsiz Facia, Beyazıt Güreş Matbaası, İstanbul, ss. 5-6.
DÜRDER, Baha Hulusi (1933). İsimsiz Facia, Beyazıt Güneş Matbaası, İstanbul.
ENGİNÜN, İnci (2001). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Dergah Yayınları, İstanbul.
GERÇEK, Yunus Nüzhet (1934). Hedef, İstanbul Hapishane Matbaası, İstanbul.
GÖKALP, Ziya (1970). Türkçülüğün Esasları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
GÜNDÜZ, Aka (1932). Köy Muallimi, Hakimiyeti Milliye Matbaası, Ankara.
GÜNDÜZ, Aka (1933). Yarım Osman, Hakimiyeti Milliye Matbaası, Ankara.
GÜNTEKİN, Reşat Nuri (1941). Bir Yağmur Gecesi, Ulusal Matbaa, Ankara.
GÜRLER, Celal Sıtkı (1940). Eğitmen, Ulusal Matbaa, Ankara.
HANÇERLİOĞLU, Orhan (1970). Müsahipzade Celal-Bütün Eserleri-, Milliyet Yayınları, İstanbul.
HAYBER, Abdülkadir (1993). Halide Edip, Yakup Kadri ve Reşat Nuri’nin Romanlarında Nesil Çatışmaları, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
KALKAN, İnci (2002). Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosunda Köy Gerçeği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sahne Sanatları Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
KALKAN, Mehmet (1947). Sazlı Pınar, Ulus Basımevi, Ankara.
KAPLAN, Mehmet (1955). “Yeni Türk Şiirinde Köy ve Köylü”, Türk Yurdu, S. 247, ss. 86-91.
KAPLAN, Ramazan (1997). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Akçağ Yayınları, 3. bs., Ankara.
Karagöz (1941). Cumhuriyet Halk Partisi Yayını, Ankara.
KARAÖMERLİOĞLU, M. Asım (2003). “Erken Dönem Türk Edebiyatında Köylüler”, Doğu Batı, S. 22, ss. 105-130.
KAVCAR, Cahit (1994). “Türk Roman ve Hikayesinde Köye İlk Açılma”, Edebiyat ve Eğitim, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 2. bs., Ankara, ss. 32-38.
KERMAN, Zeynep (1998). “Sami Paşazade Sezai’de Köy ve Köylü”, Yeni Türk Edebiyatı İncelemeleri, Akçağ Yayınları, Ankara, ss. 61-66.
MAKAL, Tahir Kutsi (1980). “Ömer Seyfettin’in Köye Bakışı”, Türk Edebiyatı, S. 78, ss. 32-34.
NAYIR, Yaşar Nabi (1933). Köyün Namusu, Hakimiyeti Milliye Matbaası, Ankara.
OKAY, Orhan (1990). “Türk Romanına Köy Mevzuunun Girişinde Unutulan Bir İsim: Ahmet Mithat Efendi”, Sanat ve Edebiyat Yazıları, Dergah Yayınları, İstanbul, ss. 110-115. [Bu yazının ilk yayın tarihi ve yeri şöyledir: Birinci Milli Türkoloji Kongresi, (İstanbul, 06-09 Şubat 1978), Tebliğler, Kervan Yayınları, İstanbul 1980, ss. 169-176.]
OLCAY, Hamdi (1945). Kafa Kağıdı, Ortanca Dergisi Yayınları, Ankara.
SPIES, Otto (1955). “Türk Edebiyatında Türk Köylüsü” , çev. Bedii Ambarcı, Yeditepe, S. 86, ss.1, 4.
TÖR, Vedat Nedim (1941). Değişen Adam, Ulusal Matbaa, Ankara.
TUNCOR, Ferit Ragıp (1945). Köye Dönüş, Nazilli Matbaası.
TUNÇ, Cevat Kazım (1948). Köye Dönüş, Berrin Basımevi, İzmir.
TURAL, Sadık K. (1986). “Mehmed Akif’in Safahat Baskılarına Girmemiş Bir Şiiri: Kartal Köyü”, Türk Kültürü, C. 24, S. 284, ss. 52-54.
YALÇIN, Alemdar (2002). II. Meşrutiyette Tiyatro Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.