Okul Öncesi Dönemindeki Çocukların Aile İlişkileri İle Çocuklarda Görülen Davranış Problemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Bu çalışma, okul öncesi dönemindeki çocukların aile ilişkileri ve çocuklardaki problem davranış düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Düzce il merkezinde bulunan MEB'e bağlı bağımsız anaokuluna devam eden 48-66 aylık çocuk ve annelerinden (n=170) oluşmaktadır. Çalışmanın verileri araştırmalar tarafından hazırlanan Demografik Bilgi Formu, "Problem Davranış Ölçeği" (Alisinanoğlu ve Özbey, 2009) ve Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması Akgün ve Yeşilyaprak (2010) tarafından yapılan "Çocuk Ana Baba İlişki Ölçeği- Anne formu" kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda, anne-çocuk ilişki düzeyleri arasında çocukların yaşının, cinsiyetlerinin, annenin öğrenim düzeyinin anlamlı farklılığa yol açmadığı görülürken; anne yaşının, çocukların doğum sırasının ve okul öncesi kurumlarına devam sürelerinin istatistiksel olarak anlamlı farklılığa yol açtığı tespit edilmiştir. Çocukların değişkenlerce cinsiyetinin, anne öğrenim düzeyinin çocuklarda görülen davranış problemleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Çocukların doğum sıralarının, anne yaşının ve uzmandan yardım alma durumu ile çocuklardaki problem davranış düzeyi arasında anlamlı farklılık elde edilmiştir. Çocukların aile ilişki düzeyleri ile problem davranışları arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu ve anne-çocuk çatışma düzeyi arttıkça çocuklarda görülen davranış problemlerinin arttığı görülmüştür.

Investigation of the Relationship between Children's Family Relationships during Preschool Period and Behavıoral Problems in Children

The aim of this study was to investigate the relationship between children's relations with family in preschool period and behavioral problems in children. The study sample consisted of 48- to 66-month-old children who attended a public kindergarten of the Ministry of National Education in Düzce city center in 2015-2016 school year and their mothers (n = 170). Data were collected using a Personal Information Form prepared by the (Alisinanoğlu and Özbey, 2009) and "the Child Parent Relationship Scale - Mother Form", which was tested for validity and reliability in Turkish culture by Akgün and Yeşilyaprak (2010). The results showed that the surveyed children's gender, their ages and mothers' levels of education did not lead to significant differences in the children's levels of child-mother relationships. However, the children's mothers' ages, the children's birth orders and total durations of time the children attended preschool institutions caused a statistically significant difference. Also, analysis of the level of the children's behavior problems based on several variables revealed that the children's gender and mothers' levels of education showed no significant difference for behavioral problems in children. On the other hand, there was a significant difference between the children's birth orders, the mothers' ages and the status of getting help from experts and the level of problem behavior in children. Finally, there was a significant relationship between the family relationship levels of the children and their problem behaviors, and the behavior problems in the children increased in parallel to the increase in the level of mother-child conflict.

___

Aguilar, B., Sroufe, L. A., Egeland, B., & Carlson, E. (2000). Distinguishing the early-onset/persistent and adolescence-onset antisocial behavior types: From birth to 16 years. Development and Psychopathology, 12(2), 109-132.

Akgün, E. ve Yeşilyaprak, B. (2010). Çocuk ana baba ilişki ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,24(13), 44-53.

Al Rub, M. F. A., Rababaeh, E. Q., & Mustafa, I. G. (2016). Maternal Socialization and Kindergarten Children's Behaviors from Jordanian Mothers' and Teachers' Perspectives. Early Childhood Education Journal, 1- 13.

Alisinanoğlu, F. ve Özbey, S. (2009). Anaokulu ve anasınıfı davranış ölçeği'nin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Mesleki Eğitim Fakültesi Dergisi,4 (1), 173-198.

Arkan, B. ve Üstün, B. (2009). Davranım bozukluğu olan çocuklara psikiyatrik yaklaşımda anne-baba eğitim programları: İki örnek bağlamında bir değerlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(2),155-174.

Bao, P., Jing, J., Jin, Y., Hu, X., Liu, B., & Hu, M. (2016). Trajectories and the influencing factors of behavior problems in preschool children: A longitudinal study in Guangzhou, China. BMC Psychiatry, 16(1), 1-10.

Bartan, M. ve Tezel Şahin, F. (2012) Ebeveyn çocuk ilişkisi envanterinin 60-72 Aylık çocukların anne babalarına uyarlanması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34,185-200.

Button, S., Pianta, R. C., & Marvin, R. S. (2001). Mothers' representations of relationships with their children: Relations with parenting behavior, mother characteristics, and child disability status. Social Development, 10(4), 455-472.

Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Campbell, S. B. (1994). Hard to manage preschool boys: Externalizing behavior, social competence and family context at two year follow up. Journal of Child Psychology, 22, 147-166.

Chansky, T. E. (2004). Çocuklarda Endişe. İstanbul: KuralDışı Yayınları.

Crnic, K. A., Gaze, C. & Hoffman, C. (2005). Cumulative parenting stres across the preschool period: relation to maternal parenting and child behavior at Age 5, Infant and Child Development,14,117-132.

Çağdaş, A. (2003). Anne baba çocuk iletişimi. Konya: Eğitim Kitapevi.

Çakıcı, S. (2006). Alt ve üst sosyoekonomik düzeydeki ailelerin aile işlevlerinin, anne çocuk ilişkilerinin ve aile işlevlerinin anne-çocuk ilişkilerine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Deater-Deckard, K. & Petrill, S. A. (2004). Parent-child dyadic mutuality and child behavior problems: An investigation of gene-environment processes. Journal of Child Psychology and Psychiatry,45, 1171-1179.

Derman, M. T. ve Başal, A. H.(2013) Okulöncesi çocuklarında gözlenen davranış problemleri ile ailelerinin anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 115-144.

Driscoll, K. & Pianta, R. C. (2011). Mothers and fathers perceptions of conflict and closeness in parent-child relationships during early childhood. Journal of Early Childhood & Infant Psychology, 7,1-24.

Dursun, A.(2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Egeland, B., Carlson, E., & Sroufe, L. A. (1993). Resilience as process. Development and Psychopathology, 5, 517-528.

Eratay, E. (2011). Okul öncesi çocuklarında davranış problemleri. Education Sciences, 6(3), 2347-2362.

Ferreira, T., Cadima, J., Matias, M., Vieira, J. M., Leal, T., & Matos, P. M. (2016). Preschool children's prosocial behavior: the role of mother-child, father-child and teacher-child relationships. Journal of Child and Family Studies, 25(6), 1829-1839.

Gander, M.J. & Gardiner, H. W. (2001). Çocuk ve Ergen Gelişimi ( A. Dönmez, N. Çelen ve B. Onur, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.

Gardner, F., & Shaw, D. S. (2008). Behavioral problems of infancy and preschool children (0-5). Rutter's Child and Adolescent Psychiatry, 882-893.

Garriaga, A. & Kiernan, K. (2014). Parents' relationship quality, mother-child relations and children's behaviour problems: evidence from the UK Millennium Cohort Study. Working paper, University of York. [Çevrim- içi: http://www.york.ac.uk/spsw/staff/kathleen-kiernan]

Gimpel, G.A. & Holland, M.L. (2003). Emotional and Behaivoral Problems of Young Children. New York: The Guilford Press.

Gutman, L. M. & Feinstein, L. (2010). Parenting behaviours and children's development from infancy to early childhood: Changes, continuities and contributions. Early Child Development and Care, 180(4), 535-556.

Gülay Ogelman, H., Körükçü, Ö. ve Ersan, C. (2015). Anne ve öğretmen ile olan ilişkilerin okul öncesi dönem çocuklarının akran ilişkilerini yordayıcı etkisinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1),179-206.

Güven, E. (2013). Çocuğun Davranış Sorunları İle Algıladığı Anne Baba Çatışması Arasındaki İlişkiler: Duygu Sosyalleştirmenin Aracı Rolü.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Hill, N. E., & Bush, K. R. (2001). Relationships between parenting environment and children's mental health among African American and European American mothers and children. Journal of Marriage and Family, 63(4), 954-966.

Hortaçsu, N. (2002). Çocuklukta İlişkiler Ana Baba, Kardeş ve Arkadaşlar, Ankara: İmge Kitabevi.

Johnston, C. (1996). Addressing parent cognition in interventions with families of disruptive children. (K.S. Dobson & K.D. Craig, Ed.) Advances in Cognitive Behavioral Therapy, (pp.193-209). London:Sage.

Kanlıkılıçer, P. (2005). Okul öncesi davranış sorunları tarama ölçeği geçerlilik güvenirlik çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Kargı, E. ve Erkan, S.(2004). Okul öncesi dönem çocuklarının sorun davranışlarının incelenmesi (Ankara İli Örneği). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 135-144.

Kaya, A. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Anne-Babalarının Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Kişilik Özelliklerine Göre Değişkenliğinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Keenan, K., & Shaw, D. (1997). Developmental and social influences on young girls' early problem behavior. Psychological Bulletin, 121(1), 95-113.

Kerr, D. C., Lopez, N. L., Olson, S. L., & Sameroff, A. J. (2004). Parental discipline and externalizing behavior problems in early childhood: The roles of moral regulation and child gender. Journal of Abnormal Child Psychology, 32(4), 369-383.

Li, Y., Liu, L., Lv, Y., Xu, L., Wang, Y., & Huntsinger, C. S. (2015). Mother-child and teacher-child relationships and their influences on Chinese only and non-only children's early social behaviors: The moderator role of urban-rural status. Children and Youth Services Review, 51, 108-116.

Maccoby, E. (1980). Social Development: Psychological Growth and the Parent-Child Relationship. New York: Harcourt Brace Jovanovich.

Martí, M., Bonillo, A., Jane, M. C., Fisher, E. M., & Duch, H. (2015). Cumulative risk, the mother-child relationship, and social-emotional competence in latino head start children. Early Education and Development, 27(5), 590-622.

Merrell, K.W.(2003). Preschool and kindergarten behavior scales examiner's manual. Pro-ed and International Publisher. [çevrim-içi: http://www.proedinc.com/customer/productView.aspx?ID=2285].

Office of Child Development (OCD), (2005). Understanding Common Problem Behaviors In Young Children, Special Report. University of Pittsburg. [çevrim-içi: http://www.ocd.pitt.edu/Files/PDF/sr2005-07.pdf].

Oktay, A. (2007). Okul Öncesi Dönemde Disiplin. A. Oktay ve Ö. P. Unutkan (Ed.).Okul Öncesi Eğitimde Güncel Konular.(ss. 181-188). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

Olcay, O. (2008). Bazı kişisel ve ailesel değişkenlere göre okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal yeteneklerinin ve problem davranışlarının analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Ovla, H. D. ve Taşdelen, B. (2012). Aykırı Değer Yönetimi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3),1- 8.

Özbey, S. (2009). Anaokulu ve anasınıfı davranış ölçeği'nin (pkbs-2) geçerlik güvenirlik çalışması ve destekleyici eğitim programının etkisinin incelenmesi.(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Özbey, S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların problem davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. The Journal of International Social Research, 2 (6), 494-517.

Özmen, S. K. (2013). Anne-baba eğitim programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne babaların depresyon düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(167), 98-113.

Özyürek, A. (2004). Kırsal Bölge ve Şehir Merkezinde Yaşayan 5-6 Yaş Grubu Çocuğa Sahip Anne- Babaların Çocuk Yetiştirme Tutumlarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Özyürek, A. ve Tezel Şahin, F. (2010). Anne-baba olmak ve anne babaların çocuk yetiştirme tutumları. T. Güler (Ed.). Anne Baba Eğitimi (ss. 35-49). Ankara: Pegem Akademi.

Pianta, R. C. (1997). Adult-child relationship processes and early schooling. Early Education and Development, 8(1), 11-26.

Richman, N. (1977). Behaviour problems in pre-school children: family and social factors. The British Journal of Psychiatry, 131(5), 523-527.

Saygı, D. (2011). Ebeveyn - çocuk ilişkisi ölçeğinin Türkçe 'ye uyarlanması ve anne - çocuk ilişkisinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (İstanbul Örneklemi). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Saygı, D. ve Uyanık Balat, G. (2013). Anasınıfına devam eden çocuğu olan annelerin çocukları ile ilişkilerinin incelenmesi. International Journal of Human Science, 10(1), 844-862.

Shala, M. (2013). Differences in behaviour problems among preschool children: Implications for parents. Journal of Educational and Social Research, 3(7), 716-720.

Şehirli, N. (2007). Çocuk davranışları değerlendirme ölçeği'nin geliştirilmesi ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Tarkoçin, S. ve Tuzcuoğlu, N (2014). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 48-66 aylık çocukları olan ebeveynlerin çocuklarıyla iletişim kurma düzeyleri ve davranış sorunları arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8),339-354.

Usta, Y. S. (2014). Okul öncesi dönem çocuklarda davranış problemlerinin anne-çocuk ve öğretmen çocuk ilişkileri açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Uyanık Balat, G., Şimşek, Z. ve Akman, B. (2008). Okul öncesi eğitim alan çocukların davranış problemlerinin anne ve öğretmen değerlendirilmeleri açısından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34,263-275.

Yaşar Ekici, F. (2014). Aile özellikleri ile okul öncesi eğitime devam eden çocukların problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2,2(2), 70-108.

Yavuzer, Y. (2008). Çocuk Psikolojisi. (31. Baskı) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-8944
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2007
  • Yayıncı: BURDUR MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ