Halide Edip Adıvar’ın Vurun Kahpeye Adlı Romanında Cumhuriyetçi Açılımlar

Yeni Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Türk milletinin varlık yokluk mücadelesi verdiği İstiklal Harbi sonucunda kurulmuştur. Cumhuriyet’in dayandığı esaslar üzerine inşa edilen yeni Türk Devleti, sistematik bir biçimde kendi yapısal düzenini tesis ederken aynı zamanda yeni bir toplum modeli de oluşturmaya çalışmıştır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında, Cumhuriyet’in dayandığı esasların toplum tarafından benimsenmesi kolay olmamıştır. Yeni Türkiye Cumhuriyeti Devleti bu sorunu aşmak için aydın kadrolar oluşturmuştur. Devlet ile Cumhuriyet’in kurucu aydınları arasında tesis edilen bu ilişkide Türkiye Cumhuriyeti Devleti, kendi idari, askeri, iktisadi, siyasi yapısını kurarken toplum kesiminin bu düzene alıştırılması görevini de aydınlar üstlenmiştir. Cumhuriyet’in kurucu aydın kadrosu içinde edebiyatçı kimliğiyle yer alan Halide Edip Adıvar, Vurun Kahpeye adlı romanıyla hem Cumhuriyet’e giden o sıkıntılı süreci anlatmış hem de Cumhuriyet’in dayandığı esaslara göndermede bulunmuştur. Millî mücadele hareketinin ve millî mücadele ruhunun işlendiği Vurun Kahpeye romanında, Cumhuriyet’in kurucu niteliklerinden olan laiklik, milliyetçilik ve halkçılık ilkelerinin birer kavram olarak ele alınmaktan ziyade, bu ilkelerin işaret ettikleri anlamlar yönüyle romanda yer aldığı görülmektedir. Cumhuriyet’in dayandığı esaslar, yazarın bakış açısına göre kurmaca bir yolla dile getirilmiştir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemleri kullanılarak Vurun Kahpeye romanı, Cumhuriyetçi açılımlar doğrultusunda incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Cumhuriyet, Laiklik, Milliyetçilik, Halkçılık, Vurun Kahpeye

Republican Expansions in Halide Edip Adıvar's Novel Vurun Kahpeye

The new Republic of Turkey was established as a result of the War of Independence, in which the Turkish nation struggled for existence and non-existence. The new Turkish State, which was built on the principles on which the Republic was based, tried to establish a new social model while systematically establishing its own structural order. In the first years of the Republic, it was not easy for the society to adopt the principles on which the Republic was based. The new Turkish Republic Government has formed intellectual cadres to overcome this problem. In this relationship established between the state and the founding intellectuals of the Republic, while the Turkish Republic Government established its own administrative, military, economic and political structure, the intellectuals also took on the task of accustoming the society to this order. Halide Edip Adıvar, who is among the founding intellectuals of the Republic with her literary identity, not only told the troublesome process that led to the Republic, but also tried to show the principles on which the Republic was based, with her novel Vurun Kahpeye. In the novel Vurun Kahpeye, in which the national struggle movement and the spirit of national struggle are processed, the principles of secularism, nationalism and populism, which are the founding characteristics of the Republic, are included. However, these principles are included in the novel in terms of the meanings they point to, rather than being treated as concepts. The principles on which the Republic is based are expressed in a fictional way according to the author's point of view. In this study, the novel Vurun Kahpeye was examined in line with the Republican expansions, using qualitative research methods.

Keywords:

Republic, Laicity, Nationalism, Populism, Vurun Kahpeye,

PDF

___

Acar, H. (2018). Atatürk’ün millet anlayışı ve Atatürk milliyetçiliği. İçinde H. Acar (Edt.), Miliyetçilik tipolojileri. (ss. 133-148). Ankara: Nobel Yayınları.
Adıvar, H. E. (2000). Vurun kahpeye. İstanbul: Özgür Yayınları.
Albayrak , M. (2010). Kemalizmin düşünsel temelleri ve tarihsel oluşumu. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 26(77), 307-344.
Andı, F. (2006). Türk edebiyatında roman: Cumhuriyet devri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4(8), 165- 201.
Armstrong, H.C. (2013). Bozkurt/Kemal Atatürk’ün yaşamı. (çev. A. Çuhadır). İstanbul: Kamer Yayınları.
Atatürk, M. K. (1938). Nutuk. İstanbul: Devlet Basımevi.
Atatürk Kültürü Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi (1997). Atatürk’ün söylev ve demeçleri I- III. (5. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Berkes, N. (2006). Türkiye’de çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Berkes, N. (1982). Atatürk ve devrimler. İstanbul: Adam Yayıncılık.
Bulut, S. (2021). Halkçılık. Atatürk Ansiklopedisi. Erişim adresi: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/halkcilik- ilkesi/
Cumhuriyet Halk Partisi Dördüncü Büyük Kurultayı Görüşmeleri Tutulgası (1935). Ankara: Ulus Basımevi.
Feyzioğlu, T. (1985). Atatürk ve milliyetçilik. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1(2), 353-412.
Güneş, G. (2021). Kuvâ-yı Millîye. Atatürk Ansiklopedisi. Erişim adresi: https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/kuva-yi-milliye/
Hülür, H. ve Demirpolat, A. (1999). Seçkincilik, aydın kimliği ve süreklilik. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 367-389.
Karaömerlioğlu, M. A. (2009). Tek parti döneminde halkçılık. İçinde T. Bora ve M. Gültekingil (Edt.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce/kemalizm. (ss. 272-283). İstanbul: İletişim Yayınları.
Safa, P. (1997). Türk inkılabına bakışlar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Şan, M. K. (2012). Baskıcı bir laiklik modeli olarak Türk laikliğinin anatomisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 7(2), 1-26.
Tünay, M. (1986). Atatürk’ün halkçılık ilkesi ve çalışma hayatı. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 2(5), 505-518.
Yücel, Y. (1988). Atatürk ilkeleri. Belleten Dergisi, 52(204), 807-824.
Zürcher, E. J. (2009). Kemalist düşüncenin Osmanlı kaynakları. İçinde T. Bora ve M. Gültekingil (Edt.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce/kemalizm. (ss. 44-55). İstanbul: İletişim Yayınları.