KIRGIZ TOPLUMUNDA YAŞLILIK VE YAŞLININ SOSYAL STATÜSÜ

Dünya genelinde doğum oranlarının azalması ve yaşam süresinin uzamasıyla birlikte yaşlı nüfusun oranı giderek artmakta ve yaşlılık sosyolojik boyutlarıyla ön plana çıkan bir konu haline gelmektedir. Yaşanan bu toplumsal yaşlanma olgusuyla birlikte yaşlılıkla ilgili çalışmaların bakım, sağlık hizmetleri, sosyal hizmetler ve emeklilik gibi konu başlıkları üzerinden özellikle modern toplumlarda yoğunlaştığı görülmektedir. Aynı şekilde yaşlı nüfus oranının nispeten daha düşük olduğu geleneksel toplumlarda ise yaşlılıkla ilgili yeterince çalışma yapılmadığı görülmektedir. Bu sebeple bu çalışma geleneksel toplumsal yapısını önemli ölçüde sürdüren ve yaşlılık konusunun sosyolojik bir boyut kazanmadığı Kırgız toplumunda yaşlının yerini ve konumunu anlamaya katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Alandaki mevcut literatür ışığında toplumsal gözlem ve deneyimleri içeren betimleyici türdeki bu çalışmada Kırgız toplumunda yaşlılık ve yaşlanma olguları genel hatlarıyla değerlendirilmiş ve Kırgız aile ve kültür hayatında yaşlının yeri, konumu ve sosyal statüsü sosyolojik boyutlarıyla ele alınmıştır.

THE ELDERLY IN THE KYRGYZ COMMUNITY AND THE SOCIAL STATUS OF THE ELDERLY

With reduction of birth rates and prolongation of life expectancy in the world, the proportion of the elderly population is increasing and old age is becoming a prominent issue with its sociological dimensions. Together with this phenomenon of social aging, it is seen that studies on old age have been concentrated on topics such as care, health care, social services and retirement in modern society. Similarly, in traditional societies where the elderly population rate is relatively low, it is seen that there is not enough research on old age. Therefore, this article aims to contribute to the understanding of the place and position of the elderly in Kyrgyz society, which maintains its traditional social structure and does not have a sociological dimension in the subject of old age. In this descriptive study which includes social observations and experiences in the light of the current literature, the aging and its phenomenon in the Kyrgyz community have been evaluated in general terms; the place, position and social status of the elderly in Kyrgyz family and cultural life have been discussed along with its sociological dimensions.

PDF

___

Arpacı, F. (2005). Farklı Boyutlarıyla Yaşlılık, Ankara. Türkiye İşçi Emeklileri Derneği Eğitim ve Kültür Yayınları.
Arpacı, F. (2016). Geçmişten günümüze yaşlılık, (Ed. H. Ceylan). Yaşlılık sosyolojisi, Ankara: Nobel Yayınları.
Canatan, A.(2008). Sosyal Yönleriyle Yaşlılık. İstanbul: Palme Yayıncılık
Cangöz, B. (2008). Yaşlılık: Sadece kayıp mı? Yoksa bir ayrıcalık mı? Turkish Journal of Geriatrics, 11(3), 143-150.
Ceylan, H. (2015a). Yaşlılık ve Refah Devleti. İstanbul: Açılım Kitap
Ceylan, H.(2015b). Sosyal değerden sosyal soruna yaşlılık: geleneksel toplumdan modern topluma değişen yaşlılık algısı. H. Ceylan (Ed.), Modern hayat ve yaşlılık (s. 25-54). Ankara: Nobel Yayınları.
Danış, M. Z. (2009). Türkiye’de yaşlı nüfusun yalnızlık ve yoksulluk durumları ve sosyal hizmet uygulamaları açısından bazı çıkarımlar.Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 20(1), 67-83
Dıykanbayeva, M. (2013). Kırgız Türklerinde evlilik ve buna bağlı inanışlar, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi.
Emiroğlu, V. (1995). Yaşlılık ve yaşlının sosyal uyumu. Ankara: Şafak Matbaacılık.
Görgün Baran, A., Kalınkara, V., Aral, N., Akın, G., Baran, G. ve Özkan, Y. (2005). Yaşlı ve aile ilişkileri Ankara örneği. Ankara: Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları.
Hawkins, M. J. College students’ attitudes toward elderly persons. Educational Gerontology, 1996; 22(3), 271– 79.
İçli, G. (2016) (Ed. H. Ceylan). Sosyal Statü ve Rol Bağlamında Yaşlılık, , (Ed. H. Ceylan). Yaşlılık sosyolojisi, Ankara: Nobel Yayınları.
İstatistiklerle Kırgızistan (2017). İstatistiklerle Kırgızistan 2016. Bişkek: Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları, http://manas.edu.kg/temp/istatistiklerle_k%C4%B1rg%C4%B1zistan-2016.pdf adresinden 10.09.2017 tarihinde erişilmiştir.
Isakov, Baktıbek (2009). 18. ve 19. Yüzyıllarda Kırgızların Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Sayak Uruusu (Boyu) Örneği. Bişkek: KTMÜ Yayınları.
Isakov, Baktıbek (2011). Kırgız Konar Göçerlerinde Kasaplık Geleneği: At Kesme Âdeti, Acta Turcica, 3(2): 24-31.
Kalaycıoğlu, S., Tol, U.U., Küçükural, Ö., Cengiz, K. (2003). Yaşlılar ve yaşlı yakınları açısından yaşam biçimi tercihleri. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayını.
Karataş, S. (2000). Sosyal değişme ve yaşlılık. G. Erkan ve V. Işkhan (Ed.), Antropoloji ve yaşlılık içinde (s. 152-162).Ankara: H. Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu.
Koşar, G.N. (1996). Sosyal hizmetlerde yaşlı refahı alanı. Ankara: Şafak Matbaacılık.
Mavili, A. (2015). Yaşlılık, Yaşlanma ve Sosyal Hizmet, (Ed. H. Ceylan). Modern Hayat ve Yaşlılık, Ankara: Nobel Yayınları.
Okoye UO and Obikeze DS. Stereotypes and perceptions of the elderly by the youth in Nigeria: Implications for socialpolicy. The Journal of Applied Gerontology. 2005; 24(5):439-52.
Türkiye İstatistik Kurumu. (201). İstatistiklerle Yaşlılar, 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24644 adresinden edinilmiştir.
Ünal, A. (2015). Geleneksel Türk ailesinde çocuk ve çocukla ilgili inanç felsefesi: Kırgızistan örneği, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 15(35), Ss: 9-36.
Ünal, A. (2017) Kırgız Ailesinin Yapısal Analizi, (Ed. Cengiz Buyar). Kırgızistan El Kitabı, BYR Publishing House. Bişkek.
www.dunyadinleri.com (t.y). http://www.dunyadinleri.com/tr-TR/mitoloji/turk-mitolojisi/oku_manas-destanitam-metin adresinden 05.01.2018 tarihinde edinilmiştir.