ÇAMARDI (NİĞDE) YÖRESİNDE NİĞDE MASİFİNİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ

Çamardı (Niğde) yöresinde, Niğde Masifi mermer, gnays, kuvarsit ve amfibolitlerden oluşmuştur. Masife ait bu kayaçlarKretase yaşlı granodiyoritler tarafından kesilmiştir. Paleosen-Eosen düşük dereceli başkalaşım kayaçları masifin otoktonörtüsünü oluşturur. Bu birimler, Üst Kretase-Paleosen yaşlı flişoyid ve ada yayı özelliğindeki kayaçlar tarafından tektonik olarak üstlenir. Yörenin en genç birimlerini ise Oligosen-Kuvaterner yaşlı karasal ve volkanik kayaçlar oluşturur.Niğde masifi metamorfitleri en az dört evreli (D1, D2, D3ve D4) sünek deformasyona ve kıvrımlanmaya uğramıştır.D1 evre deformasyonla, masifin kayaçları yatık-izoklinal olarak kıvrımlanmış (F1-F2 evre kıvrımlanma) ve eksen düzlemlerine paralel foliasyonlu (S1) bir yapı kazanmıştır. Kayaçların tabaka (So) düzlemlerinin izoklinal ve şiddetli kıvrımlanması nedeniyle tabaka transpozisyonu gelişmiş ve yalınmış kıvrım yapıları oluşmuştur. D2 evre deformasyonla,harita ölçeğinde kuzeydoğu-güneybatı yönelimli ve hem kuzeydoğuya, hem de güneybatıya dalımlı kıvrımlar (F3 evrekıvrımlanma) gelişmiştir. F1-F2 ve F3 evre kıvrımların girişimi sonucu yörede Tip-2 türü (mantar kıvrımı) kıvrımlanmış kıvrımlar oluşmuştur. İkinci evre mesoskopik kıvrımlar sıkışık-izoklinal geometrili olup, asimetrik ve eğik kıvrımözelliği sunarlar. İnceleme alanında D3 evre kıvrımlanma sonucu bölgede büyük bir dom yapısı gelişmiştir. D4 evrekıvrımlar ise harita ölçeğinde D2 evreye yaklaşık dik yönelimli ve kuzeybatı-güneydoğu gidişli ve güneydoğuya dalımlısinform ve antiform yapıları oluşturmuştur. D4 evre deformasyonla temel ve örtü kayaçları ile birlikte deforme olmuştur (F5-evre). Mikroskopik analizler, Kretase-Eosen yaşlı kayaçların, bu evre deformasyonla düşük dereceli yeşilşistfasiyesinde başkalaşıma uğradığını göstermektedir F5 evre kıvrımların geometrisi, temel ve örtü kayaçlarının berabercedeforme olduğu yörelere özgü kıvrım şeklini (kasp–lob yapısı) yansıtmaktadır.

STRUCTURAL FEATURES OF THE NİĞDE MASSIF IN THE ÇAMARDI (NİĞDE) DISTRICT

In the Çamardı (Niğde) region, Niğde Massif is composed of Palaeozoic-Mesozoic marble, gneiss and quartzite. The high-grade metamorphic rocks of the Massif are cut by Cretaceous granodiorites. These rocks are unconformably overlain by Paleocene-Eocene low-grade metamorphic rocks. Upper Cretaceous-Eocene flysch and island-arc type volcanic rocks tectonically overlie the above mentioned units. The youngest rocks in the area are Oligocene-Quaternary continental sedimentary and volcanic rocks. The rocks of the massif have been subjected to at least four ductile deformational events, that are designated as D1, D2, D3 and D4. The first phase of deformation produced recumbent isoclinal folds (F1-F2 folding) which are often intrafolial and rootless, and pervasive axial-planar foliation. Bedding in the metasedimentary rocks of the massif is almost completely transposed into S1-foliation. D2 event generated northeast-southwest trending and variably plunging folds (F3 folding) on the map scale. The superposition of F3 folds over the F1-F2 folds generated Type-2 mushroom fold interference patterns. The second generation inclined folds (F2) are very tight to isoclinal and generally asymmetric. D3- event formed a large dome structure, possibly related to the granodioritic intrusions in the studied area. D4-event is characterised by northwest-southeast trending and southeast plunging map scale synformal and antiformal folds. During the D4-event both the rocks of massif and its Paleocene-Eocene cover rocks are folded (F5- folding). High competency contrast of the lithologies existing across the boundary between the massif and the cover during F5- folding has led to the formation of map scale cuspate-lobate folds. Microscopic observations have shown that the cover rocks of the massif are metamorphosed under the very low grade metamorphic conditions and gained cleaved structures, during the D4-event.

PDF

___

Atabey, E., Ayhan, A. 1986. Niğde – Ulukışla – Çamardı – Çiftehan Yöresinin Jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No. 8064 (yayımlanmamış), Ankara.
Atabey E., Göncüoğlu M.C., Turhan N. 1990. Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Kozan 119 Paftası 1:100.000. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Blumenthal, M. 1941. Niğde ve Adana Vilayetleri Dahilindeki Torosların Jeolojisine Umumi Bir Bakış. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını, Seri B, No:6, 95s. Ankara.
Blumenthal, M. 1952. Toroslarda Yüksek Aladağ Silsilesinin Coğrafyası, Stratigrafisi ve Tektoniği. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını , Seri: D, No: 6, 136s. Ankara.
Dellaloğlu, A.A., Aksu, R. 1986. Ereğli (Konya) – Ulukışla – Çiftehan – Çamardı (Niğde) Dolayının Jeolojisi ve Petrol Olanakları. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Rapor No. 2205. Ankara.
Demircioğlu, R. 2001, Çamardı (Niğde) Yöresinin Jeolojisi ve yapısal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Fen Bil. Enstitüsü, 89 s. (yayımlanmamış).
Demircioğlu, R., Eren, Y., 2000, Çamardı (Niğde) civarında Niğde Masifi örtü birimlerinin yapısal özellikleri, N.Ü. Aksaray Mühendislik Fakültesi, HaymanaTuzgölü-Ulukışla basenleri uygulamalı çalışma (Workshop), Bildiri özleri, s. 6. Aksaray.
Demircioğlu, R., Eren, Y. 2003. Niğde Masifi (ÇamardıNiğde) Tersiyer yaşlı örtü kayaçlarındaki Oligosen öncesi paleogerilme konumu. Süleyman Demirel Üniversitesi Müh. Mim. Fak., 20. Yıl Jeoloji Sempozyumu. Bildiriler, s. 37.
Eren,Y., Demircioğlu, R. 2008. Çamardı (Niğde) yöresinde Paleosen-Eosen birimlerdeki lifsi damarlar ve yapısal yorumu. Pamukkale Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14/2, 145-154.
Gautier, P., Bozkurt, E., Hallot, E., Dirik, K. 2002. PreEocene exhumation of the Niğde Massif, Central Anatolia, Turkey. Geological Magazine 139/5, 559- 576.
Gautier, P., Bozkurt, E., Bosse, V., Hallot, E., Dirik, K., 2008. Coeval Extensional Shearing and Lateral Underflow during Late Cretaceous Core Complex Development in the Niğde Massif, Central Anatolia, Turkey. Tectonics, 27.TC1003– doi:10.1029/2006TC002089.
Genç, Y., Yürür M.T. 2010. Coeval extension and compression in Late Mesozoic Recent thin–skinned extensional tectonics in central Anatolia, Turkey. Journal of Structural Geology. 32, 623-640.
Göncüoğlu, M.C. 1977. Geologie des Westlichen Niğde Massivs. Univ. Bonn, Ph.D. Thesis, 181s.
Göncüoğlu, M.C. 1981. Niğde Masifi’nde Viridin Gnaysın Kökeni. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 24, 45- 51.
Göncüoğlu, M.C. 1985. Niğde Masifi Batı Yarısının Jeolojisi .Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No. 5883, Ankara (yayımlanmamış).
Göncüoğlu, M.C., Toprak, G.M.V., Kuşçu, İ., Erler, A., Olgun, E. 1991. Orta Anadolu Masifi’nin Batı Bölümünün Jeolojisi, Bölüm 1: Güney Kesim. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Rapor No. 2909. (yayımlanmamış).
Göncüoğlu, M.C., Erler, A., Toprak, M.V., Olgun, E., Yalınız, K., Kuşçu, İ., Köksal, S., Dirik, K. 1993. Orta Anadolu Masifi’nin Orta Bölümünün Jeolojisi, Bölüm 3: Orta Kızılırmak Tersiyer Baseninin Jeolojik evrimi. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Rapor No. 3313, 104 s. (yayımlanmamış).
Görür, N., Oktay, F.Y., Seymen, I., Şengör, A.M.C. 1984. Paleotectonic evolution of Tuz gölü basin complex, Central Turkey. In: Dixon, J.E., Robertson, A.H.F. (Eds.),The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean. Special Publication of Geological Society, London 17, 81-96.
Henden, I. 1983. Uzay Görüntülerinden Türkiye Çizgisellik Haritası ve Maden Aramaları İçin Hedef Sahaların Seçilmesi, Bölgesel Çizgiselliklerin Deprem ve Sıcak Su Kaynakları İle İlişkisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Dergisi 95/96, 68-76.
Idleman L., Cosca M.A., Heizler M.T., Thomson S.T., Teyssier C., Whitney D.L. 2014. Tectonic burial and exhumation cycles tracked by muscovite and K-feldspar 40Ar/39Ar thermochronology in a strike-slip fault zone, central Turkey. Tectonophysic 612–613, 134–146.
Ketin, İ. 1966. Tectonic units of Anatolia. Bulletin of The Mineral Research and Exploration 66, 23-34.
Kleyn, P.H. van der. 1968. Field Report on the Geological and Geochemical Prospection in the Niğde – Çamardı Massiv. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No:174.
Kleyn, P.H. van der. 1970. Recommandation of Expolaration for Mineralizations in the SW Part of the Niğde – Çamardı Massiv. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No. 4345. (yayımlanmamış). Kuşçu, İ., 1992. Geology of the Çamardı-Niğde Regıon and Madsan Antımony Deposit. M.E.T.U. MSc. Thesis, 133 p.,
Kuşçu, İ., Erler, A., Göncüoğlu, M.C. 1993. Geology of The Çamardı (Niğde-Turkey) Region, Geosound 23, 1-16. Seymen, İ., 1981a. Kaman (Kırşehir) dolayında Kırşehir Masifi’nin stratigrafisi ve metamorfizması. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 24,101 - 108.
Seymen, İ. 1981. Kaman (Kırşehir) dolayında Kırşehir Masifi’nin metamorfizması. Türkiye Jeoloji Kurumu 35. Bilimsel ve Teknik Kurultayı İç Anadolu’nun Jeolojisi Sempozyumu, 12 -15.
Seymen, İ. 1982. Kaman Dolayında Kırşehir Masifi’nin Jeolojisi. Doçentlik Tezi, Î.T.Ü. Maden Fakültesi, İstanbul,164 s.
Seymen, İ. 1983. Tamadağ (Kaman-Kırşehir) çevresinde Kaman grubunun ve onunla sınırdaş oluşukların karşılaştırılmalı tektonik özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni. 26, 89 – 98.
Tromp, W. 1942. Kayseri, Niğde, Tuzgölü Arasının Jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 1456., Ankara (yayımlanmamış).
Umhoefer, P.J., Whitney, D.L., Teyssier, C., Fayon, A.K., Casale, G., Heizler, M.J. 2007. Yo-yo tectonics in a wrench zone, Central Anatolian fault zone, Turkey. GSA Special Papers 434, 35-57.
Whitney, D. L., Dilek, Y. 1998, Metamorphism during crustal thickening and extension in central Anatolia: The Niğde metamorphic core complex. Journal of Petrology 39, 1385 – 1403.
Whitney, D. L., Teyssier, C., Dilek, Y., Fayon, A. K. 2001. Metamorphism of the Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey: Influence of orogen- normal collision vs. wrench dominated tectonics on P-T-t paths. Journal Metamorphic Geology 19, 411 – 432.
Whitney, D. L., Teyssier, C., Fayon, A. K., Hamilton, M. A., Heizler M. 2003. Tectonic controls on metamorphism, partial melting, and intrusion: Timing and duration of regional metamorphism and magmatism in the Nigde Massif, Turkey. Tectonophysics 376, 37 – 60.
Whitney, D.L., Teyssier, C., Heizler, M.T. 2007. Gneiss domes, metamorphic core complexes, and wrench zones: thermal and structural evolution of the Niğde massif central Anatolia. Tectonics 26, 1-23.
Whitney, D.L., Umhoefer, P.J., Teyssier, C., Fayon, A.K. 2008. Yo-yo tectonics of the Niğde massif during wrenching in central Anatolia, Turkish Journal of Earth Science. 17, 209–217.
Viljoen, R.P., İleri, S. 1973. The Geology and Mineralization of Partions in the Pozantıdağı (Niğde) Massif of South Central Turkey. Johannesburg Consolidated Investments Co. Ltd. Geological. Research Department, Unpublished Rep. No. 39, 59s.
Yetiş, C. 1978. Çamardı (Niğde) Yakın ve Uzak Dolayının Jeoloji İncelemesi ve Ecemiş Yarılım Kuşağı’nın Maden Boğazı – Kamışlı Arasındaki Özellikleri. İ.Ü.F.F. Doktora Tezi., 164s. İstanbul.
Yetiş, C., 1984. Çamardı (Niğde) alanındaki Oligosen – Miyosen Yaşlı Çökellerin Fasiyes ve Ortamsal özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 30, 1-8.