Levent BAŞAYİĞİT, Muhittin GÖRMÜŞ, Ahmet UYSAL

ANTALYA DOĞUSU SAHİLLERİNDE KIYI KENAR ÇİZGİSİ PROBLEMLERİNE BİR YAKLAŞIM

Bu çalışmada, Antalya Körfezi doğu sahillerinde kıyı kenar çizgisi tespitinin problemlerine çözümüne yönelik jeolojikve jeomorfolojik temelli bir dizi çalışma gerçekleştirilmiş ve sorunun çözümüne yönelik önerilerde bulunulmuştur.Sekiz adet seçilen lokasyonda jeolojik, jeomorfolojik ve zirai gözlemler yapılmıştır. Bunlar Lara Yolu güneyi (1), AksuÇayı çıkışı (2), Acısu Deresi-2 (3), Ağılısu Dere çıkışı (4), Köprüçay çıkışı (5), Evrenseki güney sahil kenarı (6), Sidedoğusu sahil kenarı (7) ve Kızılot (8) alanlarıdır. Kıyı kenar çizgisi probleminin çözümü için Google Earth, hava fotoğrafı ve eski ve yeni tarihli topoğrafik haritalar, jeomorfoloj-litoloji gözlemleri, sedimantolojik ve fauna bulguları, toprakverileri, bitki örtüsü ve suni-insan yapılar üzerindeki gözlem ve veriler değerlendirilmiş, önceki literatür bilgileri, kıyıkenar kanunu ve ilgili yönetmelikler dikkate alınarak yorumlamalar yapılmıştır. Konu tektonizma ve iklim-su seviyedeğişimleri açısından da ele alınmıştır. İlgili problemde iki önemli husus ön plana çıkmaktadır. Bunlardan ilki kıyı kenarçizgisinin zaman ilişkisinin çözümlenmesi ve ne kadar bir süre sonrasında yeniden belirlenebileceği, ikincisi ise denizetkisinin hangi yüksekliğe kadar belirleyici olduğudur. Antalya doğu sahillerine paralel gelişen kumul tepeleri ve kıyısahillerindeki günümüz jeomorfolojik yapısının dalga, nehir, rüzgâr vb. etkilerin egemenliğindeki karışık işlevler sonrasında oluştuğu görülmektedir. Bu bölgelerde sahil iç kesimlerinde topoğrafik olarak deniz seviyesinden yalnızca birkaçmetre yükseklikte yer alan düzlüklerin ve bataklıkların bulunması tipik özelliğidir. Gözlemler ve değerlendirmeler sonyüzyıl ve gelecek yüzyıl gibi bir sürenin kıyı kenar çizgisinde dikkate alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca,deniz seviye etkisinin ise yakın geçmiş ve gelecek verileri ile derinlik ve yükseklik bazında önemsenmesinin sorununçözümüne katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

AN APPROACH TO COAST EDGE LINE AT THE EASTERN ANTALYA MARGINAL-MARINE SEA SIDES

In this study, geological and geomorphological studies having the solution approaches for the coast edge line problem at the marginal-marine environments were realised and some solutions were proposed. The eight following locations were chosen: South of Lara Main Road (1), Aksu River Exit (2), Acısu Stream-2 (3), Ağılısu Stream Exit (4), Köprüçay Exit (5), seashore at the south of Evrenseki (6), seashore at the east of Side (7) and Kızılot (8). Past and new images of the Google Earth satellite views, topographic maps and aerial views; lithological-sedimentological observations, fauna data in sediments, plant cover, artificial structures, previous literature and related law and rules were taken into consideration. Besides the matter were also evaluated in the views of tectonics and sea level changes. From the obtained data two significant subjects are seen as important points on the matter. The first is backward date and validity period in future. The second is effective sea level in height. In fact, recent geomorphologic structure of the eastern Antalya Coasts is the result of mixed functions such as wave, river and wind dominated activities. It is also important to indicate that internal parts of the land also comprise very low elevations up to just a few meters above the sea-level. As a result it is brought out that last and future centuries as a time assume for the coast edge line solution and observations on the sea level changes in last and future decades as a space are present as significant approaches to the solution of the problem.

PDF

___

Abama, M. 1991. Açıklamalı-Gerekçeli Kıyı Kanunu. Cansu Basın yayın Gazetecilik Ltd. Şti. Ankara, 372s.
Akay E, Uysal S, Poisson A, Cravatte, Y., Muller, C. 1985. Stratigraphy of the Antalya Neogene Basin. Bull. Geol. Soc. Turkey, 28, 105-119.
Akyol, N., Sesli, F.A., Gün, S. 2010. Kıyı kenar çizgisi tespitlerinde karşılaşılan problemlerin teknik yönden incelenmesi. Iç: Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları VIII. Ulusal Kongresi, 27 Nisan -1 Mayıs 2010 Trabzon Bildiriler Kitabı Cilt 1, Balas, L. (ed.), 173-182.
Altın, S. 2010. Kıyı kenar çizgisi tespiti ve kıyı kenar çizgisine bağlı uygulamalar. Iç: Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları VIII. Ulusal Kongresi, 27 Nisan -1 Mayıs 2010 Trabzon Bildiriler Kitabı Cilt 1 (Ed. Balas, L.), 183-195.
Avşar, N., Meriç, E., Alramazanoğlu, A., Dinçer, F. 2008. Antalya Körfezi (GB Türkiye) Kıta Sahanlığı Bölgesi Güncel Bentik Foraminifer Toplulukları. Yerbilimleri, 29 (3), 111-136.
Balas, L. 2010 (Editör). Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları VIII. Ulusal Kongresi, Bildiriler Kitabı, 27 Nisan -1 Mayıs 2010 Ankara, Kıyı Alanları Yönetimi Türkiye Milli Komitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara CI, CII ve C3, 1619s.
Brückner, H. 1997. Coastal changes in Western Turkey; rapid delta progradation in historical times. In: Briand, F., Maldonado, A. (eds.): Transformations and evolution of the Mediterranean coastline. CIESM Sci. Ser. 3, 63-74, Monaco.
Climate Change 2013. Contribution of Working Group I to the fifth assessment report of the IPCC. The Physical Science Basis. Geneva, Switzerland.
Çiner, A., Desruelles,S., Fouache,E., Koşun,E., Dalongeville, R. 2009. Türkiye’nin Akdeniz sahillerindeki yalıtaşlarının Holosen deniz düzeyi oynamaları ve tektonizma açısından önemi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 52(3), 257-296.
Douglas, B., Kearney, M.T., Leatherman,S.P. 2000. Sea level rise: History and consequences. Academic Press, USA, 232s.
Ergin, M., Okyar, M., Ediger, V., Keskin, Ş., Tezcan, D., Salihoğlu, İ. 2004. Antalya Körfezi Kıta sahanlığının Geç Kuvaterner Jeolojisi: Sedimantolojik, mineralojik, jeokimyasal ve sismik araştırmalar. Proje no: YDABÇAG-199Y074.
Görmüş, M., Caran, Ş., Çoban, H., Yılmaz. K. 2001. BedreBarla (Eğirdir Gölü Batısı) arasında kıyı kenar çizgisi. 1. Eğirdir Sempozyumu, 31 Ağustos-1 Eylül 2001 Eğirdir, bildiriler kitabı, 387-402.
Görmüş, M., Çoban, H., Caran Ş., Uysal, K., Bircan, C., Tunç, İ.O. 2005. Eğirdir Gölü Batısı PliyoKuvaterner Sedimanları. Türkiye Kuvaterner Sempozyumu V, 205-218.
Görmüş, M., Yağmurlu, F., Şentürk, M., Uysal, K. 2007. Jeolojik sentez : Burdur Gölü çevresi, I. Burdur Sempozyumu, 16-19 Kasım 2005, Burdur, bildiriler kitabı, I. Cilt, Yıldız, G., Yıldırım, M.Z., Kazan, Ş. (eds.), Fakülte Kitabevi Baskı Merkezi, Isparta, 558-569, ISBN: 978-9944-729-01-7.
Görmüş, M., Uysal., K., Uysal, A. 2010.Eğirdir Gölü kıyıları - kıyı kenar çizgisi problemi. SDUGEO (Online) 1 (2),42-53 (www.geo.sdu.edu.tr), ISSN 1309-6656
Gutnic, M., Monod, O., Poisson, A., Dumont, J.F. 1979. GeologiedesTaurides occidentales (Turquie). Mem. Soc. Geol. France, 137, 1-112.
http://google.earth.com
İslamoğlu, Y. 2002. Antalya Miyosen havzasının mollusk faunası ve stratigrafisi (Batı- Orta Toroslar, GB Türkiye). Maden ve Tetkik Arama Dergisi, 123/124, 27-58.
İslamoğlu, Y., Taner, G., 2002. Kasaba Miyosen havzasında Uçarsu ve Kasaba formasyonlarının mollusk içeriği ve stratigrafisi. Maden ve Tetkik Arama Dergisi, 125, 31- 57
İslamoğlu, Y., Taner, G. 2003a. Antalya ve Kasaba havzalarındaki Miyosen yaşlı mollusk faunasının paleocoğrafik ve paleoekolojik özellikleri (Batı ve Orta Toroslar). Maden ve Tetkik Arama Dergisi, 126, 11-42.
İslamoğlu, Y., Taner, G. 2003b. Antalya Miyosen havzasının Bivalvia faunası (Batı- Orta Toroslar, GB. Türkiye). Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 127, 1- 27.
İslamoğlu, Y., Taner, G. 2003c. Antalya Miyosen havzasının Gastropoda faunası (Batı- Orta Toroslar, GB. Türkiye). Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 127, 29- 65.
Kanbur, S. 2012. Karaöz-Lara arasındaki Plio-Kuvaterner çökellerinin foraminiferleri ve ortamsal yorumlar. S.D.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi (yayınlanmamış), 289s.
Kayan, İ. 1988. Late Holocene sea-level changes on the western Anatolian coast. Palaeogeogr., Palaeoclimatol., Palaeoecol., 68, 205-218.
Kutoğlu, H.Ş., Akçın, H., Görmüş, K.S., Oruç, M., Öngel, S., Şimşek, Ş. 2010. 1890’lardan günümüze Zonguldak Taşkömür Havzasında endüstrileşmeye bağlı kıyı değişimlerinin incelenmesi. Iç: Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları VIII. Ulusal Kongresi, 27 Nisan -1 Mayıs 2010 Trabzon Bildiriler Kitabı Cilt 1 Balas, L. (ed.), 237-244.
MTA. 1989. Türkiye Jeoloji Haritası. 1:2.000.000 Ölçekli, Ankara.
Nummedal, D., Pilkey, O. H., Howard,J.D. 1987. Sea-Level fluctuation and coastal evolution, SEM Spec. Publ., 41, 267p.
Özhan, E., Abdalla, S. 2002. Türkiye kıyıları rüzgar ve derin deniz dalga atlası. Kıyı Alanları Yönetimi Türk Milli Komitesi/MEDCOAST, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, 445s.
Parlar, Ş. 2010. Belek çevresinde Plio-Kuvaterner Foraminiferleri. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi (yayınlanmamış), 559s.
Pluet, J., Pirazzoli, P.A. 1991. World Atlas of Holocene sea - level changes, Elsevier, Amsterdam, 299s.
Sagular, E.K., Aydemir, A., Yavuzlar, G., Yüzgül, N.S., Uysal, K., Görmüş, M., Yıldız, A., Koşun, E. 2015. Manavgat havzasındaki genç denizel kırıntılı tortulların gerçek çökelim zamanı hangisi? Yeni nannofosil ve ascidian fosil bulgularına dayanan yeni bir stratigrafik yorum. 16.PaleontolojiStratigrafi Çalıştayı,25-28 Ekim 2015, Rize, Bildiriler Kitabı, Görmüş, M., Demircan, H. (eds.), Jeoloji Mühendisleri Odası Yayını, 109-116
Sesli, F.A., Kılıçoğlu, C., Akyol, N. 2010. Kıyı kenar çizgisi tespitlerindeki problemlerin ve mülkiyetle ilişkilerinin hukuki ve teknik yönden incelenmesi. Iç: Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları VIII. Ulusal Kongresi, 27 Nisan -1 Mayıs 2010 Trabzon Bildiriler Kitabı Cilt 1, Balas, L. (ed.), 197-206.
Şenel, M., 1997a. 1:100 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Antalya L10 paftası. No 7, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Şenel, M., 1997b. 1:100 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Antalya L11 paftası. No 8, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Şenel, M. 1997c. 1/250.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Antalya paftası. No: 3, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Tüysüz, O., 2003. Kuvaterner Çalıştayı-IV. Bildiriler Kitabı, 29-30 Mayıs 2003, İTÜ-Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, 213s.
Tüysüz, O., Erturaç, K. 2005. Kuvaterner Çalıştayı-V. Bildiriler Kitabı, 2-5 Haziran 2005, İTÜ-Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, 315s.
Yönetmelik, 2013. Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Resmî Gazete 2 Nisan 2013 Salı, Sayı: 28606.