SOSYAL DARWİNİZM: ORTAYA ÇIKIŞI, GELİŞİMİ VE ERKEN CUMHURİYET’E ETKİSİ

Çalışma, 19. yüzyılın başlarında ortaya çıkan Sanayi devrimi etkisi ile insanın tabiata hükmetme çabasında, tabiat araştırmalarının türevi olan Evrim teorisinin değer yüklenerek, sosyal Darwinizm adı altında toplumlara ve toplumların arkaik, ilkel topluluklardan sosyal olarak evrilmelerine, gelişimlerine uyarlanmasını konu edinmektedir. Sosyal Darwinizm özellikle 19. yüzyılın son çeyreğinde etkili olmuş ve hem 19. hem de 20. yüzyılın önemli olgularını doğrudan etkilemiştir. Bunların başında emperyalizm, hayat alanı arayışları ve milletlerin bekâ mücadelesi olarak topyekûn savaş gelmektedir. Bu etki daha çok söz konusu olguları savaşa yönelten meşruiyet bağlamında gerçekleşmiştir. Dolayısıyla gözleme dayalı bir bilimsel bulgunun; dönemin emperyalizm, hayat arayışları ve milletlerin bekâ mücadelesini (nasyonalizm) doğrudan etkilemesi sonucu meydana gelen savaşlarda belirleyici olması söz konusudur. Darwinizm'in ve sosyal Darwinizm'in; ortaya çıktığı 19. yüzyılın başından, II. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da Nasyonal Sosyalist rejim altındaki uygulamalarına kadar geçirdiği tüm evreler, savaşla ilişkisi ve Türkiye'de erken Cumhuriyet dönemine etkileri araştırmaya dâhil edilmiştir. Çalışmanın odak noktası bekâ kaygısı ile topyekûn savaşa hazırlıkta sosyal Darwinizm'in erken Cumhuriyet'teki yansımalarıdır

SOCIAL DARWINISM: ITS EMERGENCE, DEVELOPMENT, AND INFLUENCE IN EARLY REPUBLICAN ERA

The theory of evolution, which is a derivative of the explorations in the nature, was put forth with the influence of the Industrial Revolution that came about in early 19th century. The subject of this article is the adaptation and implementation of the theory of evolution, by adding value to it, over human beings and societies under the name social Darwinism. Social Darwinism was influential especially during the last quarter of the 19th century and it had a direct impact on the important phenomena of both 19th and 20th centuries. The most important of these phenomena were imperialism, search for life space, and total war situation as nations’ struggle to survive. The impact mostly occurred within the context of justification of driving the above mentioned phenomena towards war. Thus, it can be said that an observational scientific finding was the decisive factor in the wars that resulted from its direct impact on imperialism of the era, search for life space, and nations’ struggle to survive (nationalism). In this article, we explore several aspects of Darwinism and social Darwinism: all stages they underwent from the beginnings in early 19th century to their implementations during World War II under German National Socialist regime, their relationship with the war, and their impact on early Republican Era in Turkey. The focus of this article is the impact of social Darwinism on Early Republican Era while preparing to total war with a deep survival worry

___

Aly, Götz; Cleansing the Fatherland: Nazi Medicine and Racial Hygiene, John Hopkins University Press, 1. Baskı, Maryland 1994.

Andrews, Louis; “Social Darwinism: The Development of an Intellectual Mood”, The Occidental Quarterly, c. III, S. 1, Bahar 2003, s. 45-60.

Anne, Aschenbrenner; Social Darwinism and its Consequences for 19th Century Society, GRIN Verlag GmbH, 1. Baskı, Norderstedt 2007.

Arslan, Hüsamettin; Epistemik Cemaat: Bir Bilim Sosyolojisi Denemesi, Paradigma Yayınları,

1. Baskı, İstanbul 1992. Bannister, Robert; Social Darwinism: Science and Myth in Anglo-American Social Thought, Temple University Press, 1. Baskı, Philadelphia 1979.

Bayertz, K.; “Darwinismus als Politik Zur Genese des Sozialdarwinismus in Deutschland 1860-1900”, Biologiezentrum Linz/Austria: Stapfia, Neue Folge, S. 131, 1998, s. 234-235.

Beden Terbiyesi ve Spor Dergisi, Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü, Ankara, 1939-1941.

Begehot, Walter; The English Constitutions, ed. Paul Smith, Cambridge University Press, 1. Baskı, Cambridge 21.

Beşikçi, Mehmet; “Militarizm, Topyekûn Savaş ve Gençliğin Seferber Edilmesi: Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu’nda Paramiliter Dernekler”, Tarih ve Toplum: Yeni Yaklaşımlar, S. 8, 2009, s. 49-92.

––––; “Son Dönem Osmanlı Harp Tarihi ve ‘Topyekûn Savaş’ Kavramı”, Toplumsal Tarih, S. 198, 2010, s. 62-69. Biesold, Horst; Crying Hands: Eugenics and Deaf People in Nazi Germany, Gallaudet University Press, 1. Baskı, Washington DC, 1999.

Cocker, Christopher; Ethics and War in the 21st Century, Routledge, Taylor&Francis, 1. Baskı, New York 2008.

Crook, David Paul; Darwin’s Coat-tails: Essays on Social Darwinism, Peter Lang AG Publishing Inc., 1. Baskı, New York 2007.

––––; Darwinism, War and History: The Debate Over the Biology of War from the ‘Origin of Species’ to the First World War, Cambridge University Press, 1. Baskı, Cambridge 1994.

Darwin, Charles; İnsanın Türeyişi, çev. Öner Ünalan, Onur Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 1975.

––––; On the Origin of Species: A Facsimile of the First Edition, President and Fellows of Harvard College, 8. Baskı, Massachusetts 2003.

––––; Türlerin Kökeni, çev. Öner Ünalan, Evrensel Basım Yayın, 7. Baskı, İstanbul 2015.

––––; Türlerin Kökeni, çev. Öner Ünalan, Onur Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 1976. Dennis, Rutledge M.; “Social Darwinism, Scientific Racism, and the Metaphysics of Race”, The Journal of Negro Education, c. 64, S. 3, Yaz 1995, s. 243-252.

Dickens, Peter; Social Darwinism, Open University Press, 1. Baskı, Buckingham 2000. Doerries, Bryan; The Theatre of War: What Ancient Greek Tragedies Can Teach Us Today, Alfred A. Knopf Pub., Penguin Random House, 1. Baskı, New York 2015.

Doğan, Atilla; Osmanlı Aydınları ve Sosyal Darwinizm, Küre Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2012.

––––; Sosyal Darwinizm ve Osmanlı Aydınları Üzerindeki Etkileri (1860-1914), Marmara Üniversitesi, Yayımlanmış Doktora Tezi, İstanbul 2003.

Dowbiggin, Ian; A Concise History of Euthanasia: Life, Death, God, and Medicine, Rowman&Littlefield Publishers Inc., 1. Baskı, Plymouth 2007.

Duralı, Ş. Teoman; Çağdaş Küresel Medeniyet: Anlamı-Gelişimi-Konumu: Çağdaş Küreselleştirilen İngiliz Yahudi Medeniyeti, Dergâh Yayınları, İstanbul 2000.

Ersanlı, Büşra; İktidar ve Tarih Türkiye’de Resmi Tarih Tezinin Oluşumu (1929-1937), İleti- şim Yayınları, İstanbul 2015.

Friedlander, Henry; The Origins of Nazi Genocide: From Euthanasia to the Final Solution, The University of North Carolina Press, 1. Baskı, North Carolina 1995.

Gant, Angela; Social Darwinism, Samuel French Inc., 1. Baskı, New York 2013.

Gerhard, Erik; Alexander Tille (1866-1912) und seine Theorie zur Hebung der menschlichen Gattung, GRIN Verlag GmbH, 1. Baskı, Norderstedt 2010.

Gliboff, Sander; H.G. Bronn, Ernst Haeckel, and the Origins of German Darwinism: A Study in Translation and Transformation, The MIT Press, 1. Baskı, Massachusetts 2008.

Gordon, Shea; The Influence of Social Darwinism on Progressive Era Political Thought and Policy, The Ohio State University, Department of Political Science, Yayımlanmamış Lisans Tezi, Aralık 2009.

Haeckel, Ernst; Der Kampf um den Entwickelungs-Gedanken, Drei Vorträge, gehalten am 14., 16. und 19. April 1905 im Saale der Sing-Akademie zu Berlin, Georg Reimer Verlag, Berlin 1905.

––––; Die Lebenswunder. Gemeinverständliche Studien über Biologische Philosophie, Alfred Kröner Verlag, 1. Baskı, Stuttgart 1904.

––––; Die Welträthsel: Gemeinverständliche Studien über Monistische Philosophie, Verlag von Emil Strauß, Bonn 1899.

––––; Natürliche Schöpfungsgeschichte, Elfter Vortrag, Die natürliche Züchtung durch den Kampf’ um’s Dasein-Arbeitstheilung und Fortschrift, Georg Raimer Verlag, Berlin 1874.

Ham, Ken-Ware, A. Charles; Darwin’s Plantation: Evolution’s Racist Roots, Master Books Pub., 1. Baskı, Arkansas 2007.

Hawkins, Mike; Social Darwinism in European and American Thought 1860-1945: Nature as Model and Nature as Threat, Cambridge University Press, 2. Baskı, Cambridge 2008.

Hayashi, Stuart K.; Hunting Down Social Darwinism: Will This Canard Go Extinct?, Lexington Books, 1. Baskı, Maryland 2015.

Heiler, Timo; “Die Unbestimmtheit des Begriffes ‘Sozialdarwinismus’: Probleme, Forschungsgeschichte und Nutzanwendung für heutige Gesellschaftstheorien”, Journal of New Frontiers in Spatial Concepts, Universitätsverlag Karlsruhe, c. 1, 2009.

Hoch, Martin; “Krieg-Geschichte-Militärgeschichte”, Newsletter des Arbeitskreises Militargeschichte, S. 7, Eylül 1998, s. 6-9.

––––; “Vater aller Dinge? Zur Bedeutung des Kriegs für das Menschen und Geschichtsbild”, Zeitschrift des Hamburger Instituts für Sozialforschung: Mittelweg, c. 36, S. 6, 1999.

Hodge, Jonathan-Radick, Gregory (ed.); The Cambridge Companion to Darwin, Cambridge University Press, 2. Baskı, Cambridge 2009.

Hodgson, Geoffrey M.; “Generalizing Darwinism to Social Evolution: Some Early Attempts”, Journal of Economic Issues, c. XXXIX, S. 4, Aralık 2005, s. 899-914.

––––; “Social Darwinism in Anglophone Academic Journals: A Contributio n to the History of the Term”, Journal of Historical Sociology, c. 17, S. 4, Aralık 2004, s. 428-463.

Hofstadter, Richard; Social Darwinism in American Thought, Beacon Press, Massachusetts 1992.

İnan, Afet; Türk Tarihinin Ana Hatları, AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2014.

Jacobsen, Eric Paul; From Cosmology to Ecology: The Monist World-view in Germany from 1770 to 1930, Peter Lang AG, European Academic Publishers, 1, Baskı, Bern 2005.

Keller, Gabriela Ionela; The Great War, Disability and Social Darwinism: Charity or Rehabilitation?, Outskirts Press Inc., 1. Baskı, Colorado 2014.

Kelly, Alfred; The Descent of Darwin: The Popularization of Darwinism in Germany 1860-1914,

The University of North Carolina Press, 1. Baskı, North Carolina 1981. Kropotkin, Pyotr A.; Evrimin Bir Faktörü Karşılıklı Yardımlaşma, çev. Işık Ergüden-Deniz Güneri, Kaos Yayınları, İstanbul 2001.

Kühl, Stefan; For the Betterment of the Race: The Rise and Fall of the International Movement for Eugenics and Racial Hygiene, Palgrave MacMillan, 1. Baskı, New York 2015.

––––; The Nazi Connection: Eugenics, American Racism, and German National Socialism, Oxford University Press, New York 2002.

Leonard, Thomas C.; “Origins of the myth of social Darwinism: The ambiguous legacy of Richard Hofstadter’s Social Darwinism in American Thought”, Journal of Economic Behavior&Organization, S. 71, 2009, s. 37-51.

Malthus, Thomas Robert; An Essay on the Principle of Population, ed. Geoffrey Gilbert, Oxford University Press, 4. Baskı, New York 2008.

Martel, Gordon; Origins of the First World War, Routledge, Taylor&Francis, Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, New York 2013.

May, Larry (ed.); War: Essays in Political Philosophy, Cambridge University Press, 1. Baskı, New York 2008.

Meier, Niklaus; Warum Krieg? Die Sinndeutung des Krieges in der deutschen Militärelite 1871-1945, Ferdinand Schöningh Verlag, Paderborn 2012.

Nadas, Muhlis; Millî Müdafaa Politikası, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1945.

Offer, John; Herbert Spencer and Social Theory, Palgrave Macmillan, 1. Baskı, New York 2010.

Okay, Orhan; Beşir Fuad İlk Türk Pozitivist ve Natüralisti, Hareket Yayınları, İstanbul 1969.

Özdamar, Hande; 1930-1945 Arası Dönemde Türkiye’de Militer Anlayış ve Yansıması, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2007.

Pakenham, Thomas; The Scramble for Africa: White Man’s Conquest of the Dark Continent from 1876 to 1912, Avon Books, 1. Baskı, New York 1991.

Pflanze, Otto (der.); The Unification of Germany 1848-1871, Krieger Pub. Co., 3. Baskı, Florida 1979.

Ploetz, Alfred J.; Die Tüchtigkeit unsrer Rasse und der Schutz der Schwachen, S. Fischer Verlag, Berlin 1895.

Rickmann, Anahid S.; Rassenpflege im völkischen Staat: Vom Verhältnis der Rassenhygiene zur nationalsozialistischen Politik, Friedrich-Wilhelms-Universität, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bonn 2002.

Rousseau, Jean-Jacques; The Social Contract and other Later Political Writings, ed. Victor Gourevitch, Cambridge University Press, 1. Baskı, Cambridge 1997.

Santayana, George; Soliloques in England: And Later Soliloques, Constable and Company Ltd., 1. Baskı, London 1922.

Şar, Güvenç-Yıldız; Erdal; Herakleitos Fragmanlar: Testimonia-Fragmenta-Imitationes, Dergâh Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2016.

Snow, John Hall; I Win, We Lose: The New Social Darwinism and the Death of Love and Other Writings, Wipf and Stock Publishers, 1. Baskı, Oregon 2016.

Staguhn, Gerhard; Warum die Menschen keinen Frieden halten: Eine Geschichte des Krieges, Deutscher Taschenbuchverlag GmbH&Co. KG, München 2008.

Stefolifn, Rebecca; Charles Darwin: Evrim Devrimi, çev. İnci Berna Kalınyazgan, TÜBİTAK Yayınları, 5. Baskı, Ankara 2008.

Tezkan, Yılmaz-Taşar, M. Murat; Dünden Bugüne Jeopolitik: Dünya ve Türkiye, Ülke Yayınları,

İstanbul 2013. Toprak, Zafer; Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji, Doğan Kitap, İstanbul 2012.

Tuck, Richard; Hobbes: A Very Short Introduction, Oxford University Press, 1. Baskı, New York 2002.

Uzun, Elif; “Haklı Savaş Düşüncesinin Batılı Kökleri: İlk Çağlardan Yirminci Yüzyıla Jus Ad Bellum Kavramı”, Uluslararası Hukuk ve Politika, c. 6, S. 21, 2010, s. 19-33.

Viele, Eich H.; The Ideological Roots of German National Socialism, Peter Lang AG, European Academic Publishers, Bern 1999.

Weikart, Richard; “The Origins of Social Darwinism in Germany, 1859-1895”, Journal History of Ideas, S. 53, Haziran 1993, s. 469-488.

Weikart, Richard; From Darwin to Hitler: Evolutionary Ethics, Eugenics and Racism in Germany, Palgrave Macmillan, 1. Baskı, New York 2004.

Weindling, J.; Darwinism and Social Darwinism in Imperial Germany: The Contribution of the Cell Biologist, Oscar Hertwig (1849-1922), Gustav Fischer Verlag, 1. Baskı, Jena

1991. Witrisal, Georg; Der “Soziallamarckismus” Rudolf Goldscheins-ein milieutheoretischer Denker zwischen humaniateren Engagement und Sozialdarwinismus, Karl-Franzens Universitӓt Graz, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2004.

Yıldız, Erdal-Şar Güvenç; Herakleitos’un Oyunu: Herakleitos Fragmanlarına Yorumlar, Dergâh Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2016.