Siyasi İktidarın Meşruiyet Gerekçelerinden Biri Olarak Köken Miti ve Efsanevi Soylar

Bu çalışma, erken dönem Türk düşüncesindeki devlet yapılanmasında mitolojinin sağladığı katkı üzerinedir. Siyasî iktidarın meşrûiyetini temellendirmede kullandığı gerekçelerden biri olan köken miti ve buna bağlı üstün soy tasarımı incelenmiş ve bunun yönetimde soy tekelini sağlamadaki rolü üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler:

köken

In this study, the contribution of mythology to the structure of State in Turkish thought is investigated. We examined the origin myth –myth, concerning the origin of the nation, as one of the justifications used in consolidating the legality of political power-, the superior birth conception depending on this origin-myth and the function of it in the monopoly of a ancestry in state administration.
Keywords:

origin,

___

Ali AHMETBEYOĞLU, Grek Seyyahı Priskos ( V. Asır)’a Göre Avrupa Hunları, TDAV, İstanbul 1995.

Sadri Maksudi ARSAL, Türk Tarihi ve Hukuk, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1947.

W. BANG-G. R. RAHMETİ , “Oğuz Kağan Destanı”, (Reşid Rahmeti Arat) Makaleler, Cilt: I, Haz.: Osman Fikri Sertkaya, TKAE, Ankara 1987, s. 605-672.

V. BEŞEVLİYEV, “Proto-Bulgar Dini”, Belleten, Cilt: IX, Sayı: 34, Nisan 1945, s. 213-261.

Ayhan BIÇAK, “Yörük Bayramı Geleneği Üzerine Bir Deneme”, Söğüt X. Osmanlı Sempozyumu, Ertuğrul Gazi’yi Anma ve Söğüt Şenliği Vakfı Yayınları, Söğüt 1996, s. 27-51.

Yaşar ÇORUHLU, Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi, Seyran Yayınları, İstanbul 1995.

Yaşar ÇORUHLU, Türk Mitolojisinin ABC’si, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 1999.

Abdülkadir DONUK, “Türk Devletinde Hâkimiyet Anlayışı”, İ. Ü. Ed. Fak. Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10-11, Sene: 1979-80, 1981, s. 29-56.

Teoman DURALI, “Tarihin Dayanılmaz Ağırlığı”, A. Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: XV, 1999, s.117-126.

Wolfram EBERHARD, Çin’in Şimal Komşuları, Çev.: Nimet Uluğtuğ, TTK, Ankara 1942.

Wolfram EBERHARD, Çin Tarihi, 2. Baskı, TTK, Ankara 1987.

Emel ESİN, Türk Kültür Tarihi İç Asya’daki Erken Safhalar, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 1985.

Emel ESİN, Türk Kozmolojisine Giriş, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2001.

Emel ESİN, “Tengrilik (Türklerde Gök Tapınağına Dâir)”, Sanat Tarihi Yıllığı XII, İ. Ü. Ed. Fak. Sanat Tarihi Araştırma Merkezi, İstanbul 1983, s. 35-60.

Sigmund FREUD, Hz. Musa ve Tektanrıcılık, çev.: Kâmuran Şipal, Bağlam Yayınları, İstanbul 1987.

A. von GABAİN, “Hun-Türk Münasebetleri”, II. Türk Tarih Kongresi Zabıtları, TTK, İstanbul 1943, s. 895-911.

A. von GABAİN, “Köktürklerin Tarihine Bir Bakış”, A. Ü. DTCF Dergisi, Cilt: II, Sayı: 5, Temmuz-Ağustos 1944, s. 685-695.

Orhan Şaik GÖKYAY, Dedem Korkudun Kitabı, 2. Baskı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 2000.

Saadettin GÖMEÇ, “Eski Türklerde Siyasî Hakimiyet”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı:100, Şubat 1996, s. 113-117.

Saadettin GÖMEÇ, “Terhin Yazıtının Tarihi Açıdan Değerlendirilmesi”, A. Ü. DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt: XVII, Sayı: 28, 1996, s. 71-84.

René GİROUD, “Tonyukuk’un Orhon’dan Temir Kapı’ya Gidiş Yolu”, V. Türk Tarih Kongresi Tebliğler, TTK, Ankara 1960, s. 317-321.

René GROUSSET, Bozkır İmparatorluğu, Çev.: Reşat Uzmen, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1993.

Lev Nikolayeviçen GUMİLÖV, Eski Türkler, Birleşik Yayıncılık, İstanbul 1999.

Halil İNALCIK, “Osmanlılarda Saltanat Verâseti Usûlü ve Türk Hâkimiyet Telâkkisiyle İlgisi” A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: XIV, No: 1, Mart 1959, s. 69-94.

Abdülkadir İNAN, “Türk Destanlarına Genel Bir Bakış”, Makaleler ve İncelemeler, 2. Baskı, TTK, Ankara 1987, s. 220-237.

Abdülkadir İNAN, “Türk Rivayetlerinde ‘Bozkurt’”, Makaleler ve İncelemeler, 2. Baskı, TTK, Ankara 1987, s. 69-75.

İbrahim KAFESOĞLU, Eski Türk Dini, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1980.

İbrahim KAFESOĞLU, Türk Millî Kültürü, 5. Baskı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1988.

İbrahim KAFESOĞLU, “Türk Fütûhat Felsefesi ve Malazgirt muharebesi”, İ. Ü. Ed. Fak. Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2, Ekim 1971, s.1-16.

İbrahim KAFESOĞLU, “Kültür ve Teşkilat”, Türk Dünyası El Kitabı, 2. Baskı, Birinci cilt, TKAE, Ankara 1992, s. 187-236.

M. Fahrettin KIRZIOĞLU, Dede-Korkut Oğuznâmeleri, II. Kitap, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2000.

S. G. KLYASTORNIY, “Orta Asya Milletlerinin Araplara Karşı Mücadelelerine Dair (Orhun Yazıtlarına Göre)”, Çev.: İsmail Kaynak, Belleten, Cilt: XXVI, Sayı: 104, Ekim 1962, s. 763-776.

S.G. KLYASTORNIY, “Orhon Anıtlarında Türklerin Krallık Soyunun Adı”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1990, TDK, Ankara 1994, s. 137-139.

M. Fuat KÖPRÜLÜ, “Türk ve Moğol Sülâlelerinde Hânedan Âzâsının İdamında Kan dökme Memnûiyeti”, Türk Hukuk Tarihi Dergisi, Cilt: I, 1941-42, Ankara 1944, s. 1-9.

Erdoğan MERÇİL, Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, 3. Baskı, TTK, Ankara 1997.

Hüseyin Namık ORKUN, Eski Türk Yazıtları, TDK, Ankara 1986.

Bahaeddin ÖGEL, Türk Mitolojisi, Birinci Cilt, Devlet Kitapları, İstanbul 1971.

Bahaeddin ÖGEL, Türklerde Devlet Anlayışı, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1982.

Bahaeddin ÖGEL, Türk Kültür Tarihine Giriş, Cilt: 6,7, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1991.

Bahaeddin ÖGEL, Türk Mitolojisi: Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar, I. Cilt, 2. Baskı, TTK, Ankara 1993.

Bahaeddin ÖGEL, Türk Mitolojisi: Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar, II. Cilt, TTK, Ankara 1995.

Bahaeddin ÖGEL, “Türk Milleti ve Türk Devleti”, Tarihte Türk Devletleri I, A. Ü. Rektörlüğü Yayını, Ankara 1987, s. 65-67.

F. Sema Barutçu ÖZÖNDER, “Türkler Ne Zaman Bir Millet İdi?”, Kök Araştırmalar, Cilt: I, Sayı: 2, Güz 1999, s. 65-92.

Jean-Paul ROUX, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, Çev.: Aykut Kazancıgil, İşaret Yayınları, İstanbul 1994.

Jean-Paul ROUX, Orta Asya: Tarih ve Uygarlık, Çev.: Lale Arslan, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2001.

P. W. SCHMİDT, “Tukue’lerin Dini”, Çev.: Sadettin Buluç, İ. Ü. Ed. Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: XIV’den ayrıbasım, İstanbul 1966.

Talat TEKİN, Tarih Boyunca Türkçenin yazımı, Simurg Yayıncılık, Ankara 1997.

Aydın TANERİ, Türk Devlet Geleneği, Töre-Devlet Yayınları, Ankara 1981.

Ahmet TEMİR, “Eski Türklerde Sosyal Teşkilât ve Askerlikle İlgili Sözler”, Türk Kültürü, Cilt: 2, Sayı: 22, 1964, s. 33-37.

Semih TEZCAN –Hendrik BOESCHOTEN, (haz.), Dede Korkut Oğuznâmeleri, İkinci Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2000.

Semih TEZCAN, Dede Korkut Oğuznâmeleri Üzerine Notlar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2001.

A. Zeki Velidi TOGAN, Oğuz Destanı: Reşideddin Oğuznâmesi, Tercüme ve Tahlili, 2. Baskı, Enderun Kitabevi, İstanbul 1982.

Mübahat TÜRKER-KÜYEL, “Türklerde Adâlet Kavramının Ontolojik Bir Temeli Var mıdır?”, X. Türk Tarih Kongresi: Kongreye Sunulan Bildiriler, TTK, Ankara 1991, s. 735-742.

Mübahat TÜRKER-KÜYEL, “Bilge Kağan Bir Filozof-Arhont mudur?”, XI. Türk Tarih Kongresi: Kongreye Sunulan Bildiriler, II. Cilt, TTK, Ankara 1994, s. 455-464.

Gökhan YILMAZ, Kutadgu Bilig’de ve Kutadgu Bilig Öncesinde Devlet Düşüncesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, İstanbul, 2001

Gökhan YILMAZ, “Erken Dönem Türk Düşüncesinde Zaman Kavrayışı”, Kutadgubilig, Sayı:7, Mart 2005, s.137-188.

Gökhan YILMAZ, “Kutadgu Bilig’de Devlet Fikri”, Kutadgubilig, Sayı: 9, Mart 2006, s. 75-98.