Meşşai Filozofların Din ile Felsefeyi Uzlaştırma Çabaları

Bu yazının amacı, düşünce tarihi boyunca hemen hemen bütün filozofların ilgi alanına giren felsefe-din yahut akıl-nakil ilişkisi problemini uzlaştırmacı bir yaklaşımla aşmaya çalışan Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ ve İbn Rüşd’ün, din ile felsefenin birbirine ters düşen iki ayrı gerçeklik (çift hakikat) olmayıp, tersine aynı hakikatin iki farklı tezahürü oldukları tezini temellendirme çabaları ile yöntemlerini kısaca gözden geçirmektir.

The Attempts of Muslim Peripatetic Philosophers to Reconcile Religion with Philosophy

The purpose of this article is to enunciate, in brevity, the endeavors and methods of al-Kindî, al-Fârâbî, Ibn Sînâ and Ibn Rushd, whom by virtue of embracing a reconciliatory approach, had attempted to overcome a problem that has, no doubt, perpetually seized a pivotal significance throughout the history of thought, vis-à-vis, the seeming conflict between Religion and Philosophy or Reason and Faith, through insisting that philosophy and religion are, by no means, conflictingly independent realms of reality; in contrast, they are merely diverse emergences of the same truth.

___

Fârâbî, Kitâbu's-Siyâseti'l-medeniyye, th. F. M. Neccâr, Beyrut 1964.

----- , Risâle fi’l-akl, nşr. M. Bouyges, Beyrut 1983.

----- , Kitabu Ârâ’i ehli’l-medineti’l-fâzıla, th. A. N. Nâdir, Beyrut 1986.

----- , Kitâbu'l-Mille, th. M. Mehdî, Beyrut 1986.

----- , Fusûlü'l-Medenî-Siy;âset Felsefesine Dair Görüşler, çev. H. Özcan, İzmir 1987.

----- , “Eflâtun ile Aristoteles’in Görüşlerinin Uzlaştırılması” (M. Kaya, İslâm Filozoflarından Felsefe Metinleri, İstanbul 2003 içinde).

----- , Felsefenin Temel Meseleleri, (M. Kaya, İslâm Filozoflarından Felsefe Metinleri, İstanbul 2003 içinde).

İbn Rüşd, el-Keşf an menâhici'l-edille, th. M. Kâsım, Kahire 1964.

----- , Tehâfütü't-Tehâfüt I-II, th. S. Dünya, Kahire 1980.

----- , Faslu'l-makâl fî mâ beyne'l-hikmeti ve'ş-şerîati mine'l-ittisâl, nşr.-çev. B. Karlığa, İstanbul 1992.

İbn Sînâ, Uyûnü'l-hikme, th. A. Bedevî, Beyrut 1980.

----- , en-Necât, th. A. Umeyre, Beyrut 1992.

----- , eş-Şifâ (et-Tabîiyyât [en-Nefs]), th. G. Ganawâtî-s. Zâyed, Kahire ts.

----- , er-Risâletü'l-arşiyye, th. İ. Hilâl, Kahire ts.

Kaya, M., Kindî-Felsefî Risâleler, İstanbul, 2002.

----- , "Fârâbî", DİA XII, İstanbul 1995.

Sarıoğlu, H., İbn Rüşd Felsefesi, Klasik, İstanbul 2003.