Kutadgu Bilig ve Hidopadeşa’da devlet yönetimi

Bilindiği gibi, Doğu kültüründe “pendname” ya da “siyasetname” adı verilen muhteşem eserler yaratılmıştır. Hükümdarlara yol gösteren bu eserler, Doğu edebiyatında önemli yer tutarlar. Bu eserler, hükümdarların el kitabı olmuştur. Tahta geçen ve devleti yönetmeye başlayan hükümdara kimse akıl veremez, yol gösteremez ve asla eleştiremezdi. Kimi zaman istişare toplantıları düzenlense de hiç kimse hükümdara akıl veremezdi. Karşılaştığı sorunların çözümünde hükümdarın en büyük yardımcısı “pendname” adı verilen öğüt kitaplardır. Siyasetname olarak da adlandırılan bu kitaplar bir bakıma hükümdarların “el kitabı” konumundadır. Bilindiği gibi Kutadgu Bilig ve Hidopadeşa, farklı iki kültürün önde gelen pendnameleridir. Her iki eserinde de kaleme alınma amacı, hükümdara ülke yönetimi hakkında bilgi vermektir. Bir hükümdar devlet yönetiminde görev vereceği kişileri seçerken nelere dikkat etmelidir? Halkının refah düzeyini yükseltebilmek için neler yapmalıdır? Komşu uluslarla kurulacak işliklerde nasıl davranılmalıdır? Bu çalışmada, farklı iki kültürün “pendname”si ele alınacak ve devlet yönetimi anlayışı karşılaştırılacaktır.

State administration in the Kutadgu Bilig and Hidopadesha

As it is known, magnificent works which are entitled as “pendnama” or “siyasatnama” have been created in the Eastern culture. These works that have guided to the rulers always have an important place in Eastern literature. These works have also been handbooks of the rulers. Nobody could counsel, lead and ever criticize the ruler who acceded to the throne and began to rule the state. Although consultation meetings had occasionaly been held, nobody could give advice to the ruler. In the solution of the problems which the ruler was faced with, the most important reference is the advisory books considered as “pendnama”. These books, which also have been described as siyasatnama, have represented the handbook of the ruler. As it is known, Kutadgu Bilig and Hidopadesha are the prominent pendnamas, which belong to different cultures. The purpose of writing both works is to enlighten the ruler about the state administration. When choosing the people who take charge in the state administration, what should a ruler pay attention to? What should a ruler do in order to prosper the society? How should a ruler behave in the relationships which will be established with the neighbouring countries? In this work, the “pendnama” of two different cultures will be handled and the mentality of their state administration will be compared.

___

Arat, Reşid Rahmeti; Kutadgu Bilig, Ankara: T.T.K Basımevi, 1988.

Ateş, Ahmet; “Bibliyografya: Yusuf Has Hacib”, Ankara: TTK Basımevi, Belleten: Cilt: XXXIII, Sayı: 49, 1949.

Çağdaş, Kemal; “Hidopadeşa’da Devlet Yönetimi Üzerine Öğütler”, Doğu Dilleri Dergisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, C. II, Sayı: 2, 1971.

Çağdaş, Kemal; “Hitopaseşa’dan Özdeyişler”, DTCF Dergisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, C. XXVIII, Sayı: 3-4, 1977.

Çağdaş, Kemal; “Pançatantra Masalları”, DTCF Dergisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, No: 137, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Enstitüsü, sayı:1, 1962.

Dilaçar, Agop; Kutadgu Bilig İncelemesi, Ankara: T.T.K. Basımevi, 1988.

Doğrul, Ömer Rıza; Ramayana, Şarktan-Garptan Seçme Eserler: 78, İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi, 1947.

Macun, İnci; “Hidopadeşa’dan Dört Masal”, DTCF Atatürk’ün 100. Doğum Yılına Armağan Dergisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1982.

Okay, Bülent; Konfuçyüs, İstanbul: Okyanus Yayınları, 2004.