Yedinci Sanat Aylık Sinema Dergisinde Film Eleştirisinin Ana Çizgileri *

Bu yazı 1973 yılında yayınlanmaya bağlayan Yedinci Sanat Aylık Sinema Dergisi'nin film eleğtirisinde kullandığı dilin, hangi kategoriler üzerinden bir eleğtiri dili oluğturduğunu analiz etmeye çalığmaktadır. Yerli filmler üzerine yapılmığ eleğtirilerden yola çıkarak derginin sosyolojik ve ideolojik bir eleğtiri dili geliğtirdiğini göstermeyi amaçlayan yazı, dergide film analizleri yapılırken bağvurulan temel, sınıf, gerçekçilik, üslup, bütünlük gibi kavramlar aracılığıyla bu sosyolojik ve ideolojik dilin içerimlerinin neler olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Yazı, Yedinci Sanat dergisinin eleğtiri dilinin temel motiflerinden biri olan Yeğilçamdığı bir sinema anlayığının yol açtığı yeni bir sinema düğüncesinin bu eleğtirel söylem içerisinde nasıl biçimlendiğini göstermeye çalığmaktadır. Bir yandan materyalist sinema, ileriye dönük sinema, devrimci sinema gibi kavramlarla açıklanmaya çalığılan bu yeni sinema anlayığı, aynı zamanda derginin eleğtirel dilinin belirlenmesine de yol açmığtır. Dergi istediği politik olarak angaje sinema yapma biçimlerine bağlı olarak söylemini de bu politik dil içerisinde kurmuğ ve bu dil onun eleğtirel yöntemini belirlemiğ, derginin sinemanın sanatsal yönüne iliğkin ifadelerini ise baskılamığtır. Dergide dile getirilen her ğey politik söylem içerisinde ifade edilmiğ, sinemanın sanat olup olmadığına iliğkin tartığma bile bu yönünün geriye itilebileceği düğüncesiyle sınırlanmığtır.

Main Lines of Film Critique in Monthly Cinema Journal of Yedinci Sanat *

This article is an attempt to analyze upon which categories Monthly Cinema Journal of Yedinci Sanat that has started to publish from 1973 does constitute its own language of film critique. Following the critiques published upon native films in the Journal, this article aims to reveal that the Journal has developed its own sociological and ideological language of critique. This paper discusses the implications of this sociological and ideological language of critique by means of common concepts of that language such as base-structure, reality, style, and totality. This article tries to show how the language of critique in Yedinci Sanat has produced a new cinematic approach that is based on mainstream Turkish cinema (Yeşilçam). This cinematic approach which is explained through the concepts such as materialist cinema, progressive cinema, and revolutionary cinema has also determined the critical language of the Journal. The Journal has supported a certain kind of political cinema and has constructed its own discourse and methods in this political context and this emphasis on the political stance of the Journal has suppressed all statements that may elaborate the artistic aspects of cinema. Almost every statement expressed in the Journal has been stated within this political discourse; even the debates weather cinema is an art or not has enjoyed limited representation in the Journal due to the fact that these debates may push back the political emphasis of the Journal.

PDF

___

Akerson, Tanju (1967/6). "Ulusal Sinemanın Varoluş Savaşı." Yeni Sinema6, 10-11.
AltuŞ, Taylan (1973/1). "Irmak." Yedinci Sanat 1: 38-40.
AltuŞ, Taylan (1973/3). "Kambur." Yedinci Sanat 3: 46-48.
AltuŞ, Taylan (1973/9). "Bir Demet Menekşe." Yedinci Sanat 9: 136-137.
AltuŞ, Taylan (1973/10). "Mahpus." Yedinci Sanat 10: 52-53.
AltuŞ, Taylan (1973/2). "Namus." Yedinci Sanat 2: 48-49.
AltuŞ, Taylan (1974/11). "Toprak Ana." Yedinci Sanat 11: 46-48.
Anlar, Abdullah (1974/16). "Salak Milyoner." Yedinci Sanat 16: 71-74.
Armes, Roy (2011). Sinema ve Gerçeklik: Tarihsel Bir şnceleme. Çev., Zeynep Özen Barkot. şstanbul: Doruk.
AvcıoŞlu, DoŞan (1968). Türkiye'nin Düzeni. Ankara: Bilgi.
Ayça, Engin (1973/1a). "Sinemada Yeni Tanımlamalara şhtiyacı Var." Yedinci Sanat 1: 6-9.
Ayça, Engin (1973/1b). "Gökçe Çiçek." Yedinci Sanat 1: 40-42.
Ayça, Engin (1973/2a). "Köle." Yedinci Sanat 2: 45-47.
Ayça, Engin (1973/2b). "Namus." Yedinci Sanat 2: 49-50.
Ayça, Engin (1973/3). "Canım Kardeşim." Yedinci Sanat 3: 48.
Ayça, Engin (1973/4). "Yarın Son Gündür." Yedinci Sanat 4: 49-50.
Ayça, Engin (1973/6). "Sanatsız Sinema Yapmak." Yedinci Sanat 6: 21.
Ayça, Engin (1973/10). "Yabancılaştıran Sinemamız." Yedinci Sanat 10: 15-19.
Ayça, Engin (1974/12). "Yalancı Yarim." Yedinci Sanat 12: 60-61.
Ayça, Engin (1974/13). "Yeni Bir Sinemanın Gelişmesinde Eleştirilerin ve Eleştirmenlerin Yeri." Yedinci Sanat 13: 40-41.
Ayça, Engin (1974/16). "Türkiye'de şleriye Dönük Sinema." Yedinci Sanat 16: 8-12.
Başlarken (1973/1). Yedinci Sanat 1: 3.
Belli, Mihri (1970). Milli Demokratik Devrim. şstanbul: Aydınlık Yayınları
Biryıldız, Esra (2003). Örneklerle Türk Film Eleştirisi 1950-2002. şstanbul: Beta.
Bordwell, David (1985). Narration in the Fiction Film. Wisconsin: University of Wisconsin Press.
Brecht, Bertolt (1974/2). "Halkın BeŞenisi EŞitilebilir." Çev. Bertan Onaran. ÇaŞdaş Sinema. 2: 60-63.
Brecht, Bertolt (2011). Epik Tiyatro. Çev., Kamuran Mipal. şstanbul: Agora.
Chatman, Seymour (2008). Öykü ve Söylem: Filmde ve Kurmacada Anlatı Yapısı. Çev., Özgür Yaren. Ankara: De Ki.
Coş, Nezih (1973/2). "Dönüş." Yedinci Sanat 2: 44-45.
Coş, Nezih (1973/3). "Gelin." Yedinci Sanat 3: 49-50.
Coş, Nezih (1973/8). "Elif şle Seydo." Yedinci Sanat 8: 55-56.
Coş, Nezih (1973/10). "Umut Dünyası." Yedinci Sanat 10: 50-52.
Coş, Nezih (1973/14). "Türkiye'de BaŞımsız Sinema Sorunu." Yedinci Sanat 14: 3-6.
Coş, Nezih (1974-1975/20). "Materyalist Sinemadan Ne Anlıyoruz?" Yedinci Sanat 20: 4-11.
Coş, Nezih (1974/12). "DüŞün." Yedinci Sanat 12: 58-60.
Coş, Nezih (1974/16). "Örgütlenme GereŞi." Yedinci Sanat 16: 13-17.
Coş, Nezih (1975/24). "Hangi Toplumsal Gerçekçilik? Susuz Yaz." Yedinci Sanat 24: 29-39.
Coş, Nezih (1975). "Türk Sinemasının Somun Pehlivanı: Üç Arkadaş." Yedinci Sanat 23: 14-22.
Denker, şbrahim. vd. (1967/5). "Türk Sinemasının Bugünkü Sorunları Konusunda Bir Açık Oturum." Yeni Sinema5, 19-26.
DervişcemaloŞlu, Bahar (2014). Anlatıbilime Giriş. şstanbul: Dergah.
DivitçioŞlu, Sencer (2015 [1967]). Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu. şstanbul: Alfa.
Dorsay, Atilla (1973/2). "Namus." Yedinci Sanat 2: 50.
Eagleton, Terry (1996). şdeoloji. Çev., Muttalip Özcan. şstanbul: Ayrıntı.
Eagleton, Terry (2012). Marksim ve Edebiyat Eleştirisi. Çev., Utku Özmakas. şstanbul: şletişim.
Gevgilili, Ali (1969/61). "Türk Sineması." Yeni Dergi61, 357-368.
Gevgilili, Ali (1973a). Tarım Toplumundan Sanayi Toplumuna Geçiş Aşaması: Türkiye'de 1971 Rejimi. şstanbul: Milliyet.
Gevgilili, Ali (1989 [1973]). Türkiye'de Kapitalizmin Gelişmesi ve Sosyal Sınıflar. şstanbul: BaŞlam.
Hayward, Susan (2000). Cinema Studies: Key Concepts. London & New York: Routledge.
Kabadayı, Lale (2013). Film Eleştirisi-Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler. şstanbul: Ayrıntı.
Kıral, Erden (1973/8). "Sinemada Sanatın GerekliliŞi." Yedinci Sanat 8: 6.
Kızgın Toprak (1974/12). Yedinci Sanat, 12, 54-58.
Kutlar, Onat vd. (1966/2) "Sinema Sanatı Bakımından Gelişmiş Ülkelerdeki şlerlemeler ve Azgelişmiş Ülkelerdeki Duraklamanın Nedenleri: Açık Oturum." Yeni Sinema2, 47-61.
Küçükömer, şdris (1969). Düzenin Yabancılaşması. şstanbul: Ant.
Larrain, Jorge (1993). "Temel ve Üstyapı." Marxist Düşünce SözlüŞü. Tom Bottomore (der.) içinde. şstanbul: şletişim. 558-561.
MTTB (1973). Milli Sinema Açık Oturumu. şstanbul: MTTB (Milli Türk Talebe BirliŞi) Sinema Kulübü Yayınları.
Ormanlı, Okan (2005). Türk Sinemasında Eleştiri. şstanbul: Bileşim.
Özden, Zafer (2000). Film Eleştirisi-Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Türk Filmi Eleştirisi. şstanbul: Afa.
Petroviç, Gajo (1993). "Yabancılaşma." Marxist Düşünce SözlüŞü. Tom Bottomore (der.) içinde. şstanbul: şletişim. 597-602.
RefiŞ, Halit (1971). Ulusal Sinema Kavgası. şstanbul: Hareket Yayınları.
Rimmon-Kenan, Shlomith (1999). Narrative Fiction: Contemporary Poetics. London & New York: Routledge.
Ryan, Michael (2013). Eleştiriye Giriş: Edebiyat / Sinema / Kültür. Çev., Emrah Suat Onan. Ankara: De Ki.
Ryan, Michael & Lenos, Melissa (2014). Film Çözümlemesine Giriş. Çev., Emrah Suat Onan. Ankara: De Ki.
Sinemada Burjuva Eleştirme GeleneŞini Yıkalım... Eleştiri Yazılarını Eleştirmenin GereŞi (1975/24). Yedinci Sanat 24: 2.
Sözen, Mustafa (2008). Anlatıcı Kavramı, Sinematografide Anlatıcı Tipolojisi ve Örnek Çözümlemeler. Selçuk şletişim 5 (2): 167-182.
Tomaşevski, Boris (1995). "Tema Örgüsü." Yazın Kuramı: Rus Biçimcilerin Metinleri. Tzvetan Todorov (der.) içinde. şstanbul: YKY. 225-260.