Popüler Tarih Dizileri BaŞlamında Televizyonda Tarih şnşası ve Politik Tartışmalar *

Televizyon yayıncılışı çaşdaş deneyimlerimiz kadar tarihle kurduşumuz ilişkilerin biçimlendirilmesinde de temel bir rol oynamaktadır. Böylece televizyon, insanların tarihsel sürece katılmaları ve tarihi anlamlandırmalarında giderek merkezi bir konuma yerleşmektedir. Televizyon ve tarih arasında artan ilişki televizyondaki tarihe verilen politik önemi beraberinde getirmektedir. Bu politik önem televizyondaki içeriklerin sınırlarını belirleme ve onları kontrol altında tutma çabalarında belirgin bir biçimde ortaya çıkmaktadır. Televizyondaki tarihin tartışmalı bir konuya dönüşmesi daha genelde tarihyazımının ve tarihin nasıl kurgulanacaşının politik bir mücadele konusu olmasıyla başlantılıdır. Ayrıca televizyon endüstrisi açısından tarihin her geçen gün giderek önemsenen bir metaya dönüştüşü görülmekte ve televizyondaki tarih piyasa öncelikleri başlamında daha fazla önemsenmektedir. Dolayısıyla televizyondaki tarih ve tarihyazımı etrafındaki tartışmalar yayıncılışı kuşatan daha genel politik ve ekonomik çıkarlar başlamında karşımıza çıkmaktadır. Bu çerçevede, televizyon ve tarih ilişkisinin alandaki hâkim güç ilişkilerini dikkate alan eleştirel bir yaklaşımla ele alınması gerektişi düşünülmektedir. Çalışmada son yıllarda Türkiye'de tarihi konu edinen televizyon dizileri etrafında yükselen tartışmalar ele alınmaktadır. Öncelikle televizyon ve tarih ilişkisi tartışılmakta ve tarihin politik kullanımı başlamında televizyondaki tarihin tartışma konusu olma nedenleri sorgulanmaktadır. Ardından Türkiye'de tarihin yoşun bir biçimde kullanılan politik malzemeye dönüşmesi çerçevesinde tarihi konu edinen yerli televizyon dizileri etrafında 2011-2015 yılları arasında yükselen politik tartışmalar incelenmektedir. Tartışmalar Star TV'de yayınlanmış olan Muhteşem Yüzyıl dizisi etrafında yoşunlaşmaktadır, ancak bu diziyle sınırlı kalmamaktadır. Dolayısıyla inceleme bu diziyle aynı dönemde yayınlanmış olan ve başlantılı olarak tartışılan dişer yerli tarih dizilerini de ele almaktadır. Çalışmanın odak noktası Türkiye'de politikacıların televizyondaki tarihi tartışma konusu etme nedenlerini televizyon endüstrisi ve tarih arasındaki ilişki başlamında sorgulamaktır.

The Construction of History and Political Debates on Television in the Context of Popular Television Series *

Television broadcasting plays a role in shaping our relationship with history that is as fundamental as our contemporary experiences. Thus, television assumes a central position within the framework of people's participation in historical process and understanding of history. This growing relationship between television and history results in increased political significance of history on television. This political significance is clearly evident in efforts to define the limits of television content and keep this content under control. Controversies as regards the way history is presented on television are directly related to the fact that historiography and the way history is constructed constitute a part of the political struggle. In addition to this, history becomes a more profitable commodity for television industry and history on television is considered important in the context of market priorities. As a result, debates around history and historiography on television emerges within the context of more general political and economic interests that also impact broadcasting in general. Therefore, it is believed that the relationship between television and history should be examined with a critical approach taking into account the dominant power relations in the field of broadcasting. In this sense, this study examines the political debates that have emerged in recent years around historical television series in Turkey. In this scope, this study first discusses the relationship between television and history; and then questions the reasons of debate around history on television. Secondly, the political debates around domestic historical television series which appeared between 2011-2015 are examined in the context of political use of history in Turkey. The discussions mainly focus on Muhteşem Yüzyıl, an historical television series broadcast on Star TV, but it is not only limited to this series. Thus, the study includes other domestic historical television series that were broadcast during the same period and provoked similar discussions. The focus of the study is to examine the reasons as to why politicians are involved in the discussion of the presentation of history on television with a particular focus on the relationship between the television industry and history.

PDF

___

Adaklı, Gülseren (2001). "Yayıncılık Alanında Mülkiyet ve Kontrol." Medya Politikaları. şçinde: D. B. KejanlıoŞlu, S. Çelenk, G. Adaklı (der.). Ankara: şmge, 145-204.
Adaklı, Gülseren (2006).Türkiye'de Medya Endüstrisi. Ankara: Ütopya.
Adaklı, Gülseren (2013). "2002-2008: Türk Medyasında AKP Etkisi." AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu (2002-2009). şlhan Uzgel ve Bülent Duru (der.) içinde. Ankara: Phoenix. 559-613.
Adorno, Theodor W. (2003). "Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünmek." Bülent O. DoŞan(çev.).Cogito 36: 76-83.
Ahıska, M. (2005).Radyonun Sihirli Kapısı: Garbiyatçılık ve Politik Öznellik. şstanbul: Metis.
Ahmad, F. (2002). Modern Türkiye'nin Oluşumu. Alogan, Y. (çev.) şstanbul: Kaynak Yayınları.
Akyol, Mete (1968). "Ankara TV'si şlk Yayın Günü DüŞün Evi Gibiydi."Milliyet. 2 Mubat.
Anderson, Steve (2001). "History TV and Popular Memory." Television Histories: Shapin Collective Memory in the Media Age. Gary R. Edgertonve Peter C. Rollins(der.) içinde. Kentucky: The University Press of Kentucky. 19-36.
Bardoel, Jo ve Brants, Kees (2003). "From Ritual to Reality: Public Broadcasters and Social Responsibility in the Netherlands." Broadcasting and Convergence: New Articulations of the Public Service Remit. Gregory Ferrell Loweve Taisto Hujanen (der.) içinde. Göteborg: Göteborg University. 167-185.
BedirhanoŞlu, Pınar (2013). "Türkiye'de Neoliberal Otoriter Devletin AKP'li Yüzü."AKP Kitabı Bir Dönüşümün Bilançosu (2002-2009). şlhan Uzgel ve Bülent Duru(der.) içinde. Ankara: Phoenix. 40-65.
Benjamin, Walter (2013). Pasajlar. Ahmet Cemal (çev.). şstanbul: YKY.
Carr, Edward Hallett (2011).Tarih Nedir. Misket Gizem Gürtürk (çev.). şstanbul: şletişim.
Çaplı, Bülent (2003). "TRT ve Kamu Hizmeti YayıncılıŞı." Türkiye'de Gazetecilik. DoŞan Tılıç (der.) içinde. Ankara: ÇGD Yayınları. 292-313.
Çelenk, Sevilay (2005). Televizyon, Temsil, Kültür: 90'lı Yıllarda Sosyokültürel şklim ve Televizyon şçerikleri. Ankara: Ütopya.
Çelenk, Sevilay (2010). "Bir Bellek Mekânı Olarak Televizyon: Bu Kalp Seni Unutur mu?" Mülkiye XXXIV (269): 171-198.
Demirci, Kenan (2014). "Türkiye'de 2000 Sonrası Genel Seçim Kampanyalarında Demokrasi Söylemi." Mülkiye Dergisi 38 (1): 35-73.
Eagleton, Terry (2012). Eleştiri ve şdeoloji: Marksist Edebiyat Teorisi Üzerine Bir Çalışma. Savaş Kılıç (çev.).şstanbul: şletişim.
Edgerton, Gary R. (2001). "Television as Historian: A Different Kind of History Altogether." Television Histories: Shaping Collective Memory in the Media Age. Gary R. Edgerton, ve Peter C. Rollins (der.) içinde. Kentucky: The University Press of Kentucky. 1-18.
Edgerton, Gary R. (2005), "Where the Past Comes Alive": Television, History, and Collective Memory." A Companion to Television. Janet Wasko (der.) içinde. Oxford: Blackwell Publishing. 361-378.
Ebbrecht, Tobias (2007). "History, Public Memory and Media Event." Media History 13(2-3): 221-234.
Gülizar, Jülide (2008). Burası Türkiye Radyoları. Ankara: Sinemis Yayınları.
Harrison, Jackie ve Woods, Lorna M. (2001). "Defining European Public Service Broadcasting." European Journal of Communication 1(16:4): 477-504.
Harvey, David (2003). PostmodernliŞin Durumu. Sungur Savran (çev.). şstanbul: Metis.
Hobsbawm, Eric (2001). Tarih Üzerine. Akınhay, Orhan (çev.), Ankara: Bilim ve Sanat.
Iggers, George G. (2007).Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme Yirminci Yüzyılda Tarih Yazımı, Gül ÇaŞalı Güven (çev.). şstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Iggers, George G. (2013)."Akılcılık ve Tarih." Baki Enis Balakbabalar (çev.).Cogito 73: 147-167.
Gray, Ann ve Bell, Erin (2013). History on Television. London and New York: Routledge.
Kaes, Anton (1992). "History and Film: Public Memory in the Age of Electronic Dissemination." Framing the Past: The Historiography of German Cinema and Television. Bruce A. Murray and Christopher J. Wickham (der.) içinde. Carbondale/Edwardsville: South Illinois UniversityPress. 308-323.
Karahasan, Fatoş (2013). "Muhteşem Yüzyıl Reklamları da Etkiliyor." Milliyet. 4 Mubat.
KejanlıoŞlu, D. Beybin (2004).Türkiye'de Medyanın Dönüşümü.Ankara: şmge.
KocabaşoŞlu, Uygur (2010). Mirket Telsizinden Devlet Radyosuna: TRT Öncesi Dönemde Radyonun Tarihsel Gelişimi ve Türk Siyasal Hayatı şçindeki Yeri. şstanbul: şletişim Yayınları.
KoloŞlu, Sina (2012). "Muhteşem Patladı "Milliyet. 29 Kasım.
KoloŞlu, Sina (2013). "TRT'nin Padişah Serisinde Bunlar Yer Alır mı?"Milliyet. 17 Eylül.
KoloŞlu, Sina (2014a). " 'Muhteşem' Reklam Geliri." Milliyet. 15 Haziran.
KoloŞlu, Sina (2014b). " 'Diriliş' Üzerine Çeşitlemeler."Milliyet. 12 Aralık.
Lewis, Bernard (2007). Modern Türkiye'nin DoŞuşu. Metin Kıratlı (çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Loranz, Chris (2013). "Senin Tarihin Sana, Benimki Bana: Tarihte Hakikat ve Nesnellik Üzerine Düşünceler." Meyda Öztürk (çev.).Cogito 73: 168-191.
Murdock, Graham and Pickering, Michael (2009). "The Birth of Distance: Communications and Changing Conceptions of Elswhere." Narrating Media History, Michael Bailey (der.) içinde. London and New York: Routledge. 171- 183.
Mutlu, Erol (2001). "Ne Olacak Bu Kamu Yayıncılarının Hali." Medya Politikaları. D. Beybin KejanlıoŞlu. Sevilay Çelenk ve Gülseren Adaklı (der.) içinde. Ankara: şmge. 23-78.
Ortaylı, şlber (2012). "Muhteşem Harem." Milliyet.2 Aralık.
Oskay, Ünsal (2013).Yıkanmak şstemeyen Çocuklar Olalım. şstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Öngören, Mahmut Tali (1974/1976). "Ankara Televizyonu 1968." AÜ. BYYO Yıllık. Ankara. 119-149.
Özkazanç, Alev (2012). "Cumhuriyet Döneminde Siyasal Gelişmeler: Tarihsel- Sosyolojik Bir DeŞerlendirme." 1920'den Günümüze Türkiye'de Toplumsal Yapı ve DeŞişim. Faruk Alpkaya ve Bülent Duru (der.). Ankara: Phoenix. 91- 126.
Scannell, Paddy (2002). "History, Media and Communication." A Handbook of Media and Communication Research. Klaus Bruhn Jensen (der.) içinde. London and New York: Routledge. 191-205.
Scannell, Paddy (2004). "Broadcasting Historiography and Historicality." Screen 45(2): 130-141.
Scannell, Paddy (2005). "Television and History." A Companion to Television. Janet Wasko (der.) içinde. Oxford: Blackwell. 51-66.
Seaton, Jean (2004). "Writing the History of Broadcasting." History and the Media. David Cannadine (der.) içinde. Palgrave Macmillan. 141-159.
Mahin, Haluk (1977). "Televizyonda Tarih." Milliyet Sanat Dergisi 217: 27.
Tekeli, şlhan (2013). "Siyasetçilerin Tarihle şlişki Kurma Ahlakı Üzerine." Cogito 73: 283-304.
TekelioŞlu, Orhan (2014). "Hangi Dizinin Hısmı, Hangisinin Hasmı Diriliş 'ErtuŞrul'?". Hürriyet. 21 Aralık.
Thompson, John B. (2008). Medya ve Modernite. S. Öztürk (çev.). şstanbul: Kırmızı Yayınları.
Williams, Kevin (2007). "Flattened Visions from Timeless Machines." Media History 13 (2-3): 127-148.
Zürcher, E. J. (2007), Modernleşen Türkiye'nin Tarihi. Yasemin Saner Gönen (çev.). şstanbul: şletişim.
Zürcher, Eric-Jan (2014). "Cumhuriyetin 50. Yıldönümü ve 70'li Yıllarda Resmi Kemalizm." Modernizmin Yansımaları: 70'li Yıllarda Türkiye. Funda R. Barbaros ve Eric Jan Zürcher (der.) içinde. Begüm Yurteri (çev.). Ankara: Efil Yayınevi. 187-197. Haber Kaynakları Haber Kaynakları Haber Kaynakları Haber Kaynakları
"Arınç'tan 'Muhteşem Yüzyıl' çıkışı." Milliyet. 7 Ocak 2011. http://www.milliyet.com.tr/arinc-tan-muhtesem-yuzyil- cikisi/siyaset/siyasetdetay/07.01.2011/1336199/default.htm
"Muhteşem Yüzyıl Açıklaması." Hürriyet. 8 Ocak 2011. http://www.hurriyet.com.tr/magazin/televizyon/16697039.asp
"Muhteşem Yüzyıl'a Protesto." Hürriyet. 9 Ocak 2011. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/16720939.asp
"Muhteşem Yüzyıl Dizisine Rekor Mikayet." Hürriyet. 11 Ocak 2011. http://www.hurriyet.com.tr/magazin/televizyon/16713081.asp).
"RTÜK'ten Muhteşem Yüzyıl'a Uyarı Cezası." Hürriyet. 12 Ocak 2011, http://www.hurriyet.com.tr/magazin/televizyon/16744569.asp).
"Muhteşem Yüzyıl Birinci." Hürriyet. 28 Ocak 2011. http://www.hurriyet.com.tr/magazin/televizyon/16866422.asp
"Açık Ara Birinci." Hürriyet. 3 Mubat 2012. http://www.hurriyet.com.tr/magazin/televizyon/16925950.asp
"Hükümetten Tarihi Dizilere Düzenleme." Hürriyeti. 14 Temmuz 2011. http://www.hurriyet.com.tr/magazin/televizyon/18223405.asp
"Kanuni'ye O Diziyle şftira Atıyorlar." Hürriyet. 28 Kasım 2012. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/22031912.asp
"Muhteşem Yüzyıl'a Yasak Yasası." Hürriyet. 4 Aralık 2012. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/22074692.asp
"Yetki şhlaline Karşıyım." Hürriyet. 22 Aralık 2012. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/22211781.asp
"Başbakan ErdoŞan'dan Muhteşem Yüzyıl'a AŞır Eleştiri." Hürriyet 25 Kasım 2012. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/22009998.asp
"Muhteşem Yüzyıl Dizisine Rakip Olmak Bile şmkânsız." Milliyet 27 Aralık 2012. http://tvrehberi.milliyet.com.tr/Muhtesem_Yuzyil_dizisine_rakip_olmak_bile_ imkansiz_/Tv Rehberi/1647692/tvh/index.htm?ref=milliyetsag
"Hükümetten Muhteşem Yüzyıl Açıklaması." Milliyet 28 Kasım 2012. http://www.milliyet.com.tr/hukumetten-muhtesem-yuzyil aciklamasi/siyaset/siyasetdetay/28.11.2012/1634262/default.htm
"Hürrem'in Fendi ErdoŞan'ı Yendi." Milliyet 29 Kasım 2012. http://www.milliyet.com.tr/hurrem-in-fendi-erdogan- iyendi/magazin/magazindetay/29.11.2012/1634667/default.htm
"Tarihimiz Entrikadan Haremden şbaret DeŞil." Milliyet 7 Aralık 2012. http://www.milliyet.com.tr/tarihimiz-entrikadan-haremden-ibaret- degil/siyaset/siyasetdetay/07.12.2012/1638316/default.htm
"Bir Zamanlar Osmanlı Yayından Kaldırıldı." Hürriyet 12 Aralık 2012. http://www.hurriyet.com.tr/magazin/televizyon/22130732.asp
"Muhteşem Çıkış " Milliyet 14 Aralık 2012. http://www.milliyet.com.tr/- muhtesem-cikis-/ekonomi/ekonomidetay/14.12.2012/1641622/default.htm
"Padişahlar Çizgi Filmle ÖŞrenilecek." Milliyet 15 Aralık 2012. http://www.milliyet.com.tr/padisahlar-cizgi- filmleogrenilecek/gundem/gundemdetay/15.12.2012/1641965/default.htm
"Arınç'tan Muhteşem Yüzyıl'a Övgü." Milliyet 21 Mubat 2013. "Osmanlı Padişahlarını Çocuklara AnlatacaŞız." Milliyet 12 Eylül 2013. http://www.milliyet.com.tr/osmanli-padisahlarini- cocuklara/gundem/detay/1762367/default.htm
"Yalçın AkdoŞan 'Filinta'yı BeŞendi." Milliyet 20 Aralık 2014. http://www.milliyet.com.tr/yalcin-akdogan-filinta-yi- begendi/siyaset/detay/1987148/default.htm
"3 Çocuk Tavsiyesi Elles'i Güldürdü." Milliyet 20 Nisan 2015. http://www.milliyet.com.tr/3-cocuk-tavsiyesi-elles-i-guldurdu-magazin- 2046573/
"Başbakan DavutoŞlu Diriliş ErtuŞrul Dizisi Setini Ziyaret Etti", Milliyet, 11 Mayıs 2015, http://www.milliyet.com.tr/davutoglu-dirilis-setini- ziyaret/siyaset/detay/2057512/default.htm