Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” ve “Nakarat” Hikâyelerinde Mizahi Unsurlar ve Ahlaki Bir Değer Olarak Namus

Türk edebiyatında hikâyenin önemli isimlerinden biri olan Ömer Seyfettin’in hikâyelerinde mizahi unsurlar yoğun olup onun hikâyelerinde ahlaki bir değer olarak namus kavramı da geniş bir yer tutmaktadır. Ömer Seyfettin’in hikâyeleri bu anlamda eleştirel bir ton taşımaktadır. Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” ve “Nakarat” hikâyeleri mizahi unsurlar taşımaları ve bireyler özelinde sosyal eleştiri yapmaları bakımından öğretici olmakla birlikte iki hikâyenin ortak noktaları mizah ve namustur. “Yüksek Ökçeler”i mizahi bir hikâye yapan unsurlar, “Nakarat”ta kara mizah/trajikomedi biçiminde yer almaktadır. İki hikâyenin bu bağlamda karşılaştırılması, Ömer Seyfettin’in mizahi yönünü ve bu mizahi yönün ne amaçla kullanıldığını açıklamaya olanak sağlayacaktır. Bu hikâyelerdeki namus kavramı ve bu kavramın işleniş biçimi; Ömer Seyfettin’in, hikâyelerinde ahlaki eğitimi nasıl öne çıkardığını anlamaya yardımcı olacaktır. Bu çalışmanın amacı, Ömer Seyfettin’in “Yüksek Ökçeler” ve “Nakarat” hikâyelerinden yola çıkarak yazarın toplumu eğitme/eleştirme amacıyla yahut safi olarak işlediği mizahi unsurları ve ahlaki bir değer olarak namus kavramını tespit etmektir. Ömer Seyfettin’in hikâyeciliği böylece, hikâyeciliğini oluşturan bu en mühim noktalar üzerinden aydınlatılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Modern Türk edebiyatı, mizah, ahlak, namus, sosyal eleştiri

Humorous Factors and Honor as a Moral Value in Omar Seyfeddin’s “High Heels” and “Chorus” Stories

Humorous factors are abundant in Omar Seyfiddin’s stories, who is an important personality of stories in Turkish literature, and honor as a moral value plays a significant role in his stories, too. Omar Seyfiddin’s stories include a critical tone in this sense. As well as Omar Seyfiddin’s ‘’ High Heels’’ and ‘’Chorus’’ stories are didactic in terms of including humorous factors and making social criticism specific to individuals, common grounds of the two stories are humour and honor. The factors which make ‘’High Heels’’ a humorous story, take place in ‘’Chorus’’ in the shape of black humour/tragicomedy. Contrasting the two stories in this context will enable to explain Omar Seyfiddin’s humorous side, and for which purpose this humorous side was used. Honor concept and the treating style of this concept will help to understand how Omar Seyfiddin emphasized moral education in his stories. The purpose of this study is to determine humorous factors that the writer treated, on the purpose of educating/criticizing the society or in a simple way, and the concept of honor as a moral value by predicating on Omar Seyfiddin’s ‘’High Heels’’ and ‘’Chorus’’ stories. Thus, Omar Seyfiddin’s story writing will be illuminated through these most essential points which compose his story writing.

Keywords:

Modern Turkish literature, humour, morals, honor, social criticism,

PDF

___

Aktaş, Elif ve Yurt Uzuner, Serap (2017). “Çocuk Edebiyatı Açısından Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde “Çocuğa Göre” Olmayan Unsurlar”. International Online Journal of Educational Sciences, 9(1): 207-223.
Alangu, Tahir (1968). Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul: May Yayınları.
Alay, Okan (2019). “Mizah Kavramı ve Mizahın Tarihsel Süreci”. Dil ve Edebiyat Dergisi, 116(808): 22-30.
Arşiv-1: Taha Toros Arşivi (Taha Toros, 001584544010, no: 23-24, 1983); İstanbul Şehir Üniversitesi Arşivi.
Arşiv-2: Taha Toros Arşivi (Taha Toros, 001584591010, no: 23-24, 1985); İstanbul Şehir Üniversitesi Arşivi.
Barış, Tayfun (2016). “Türk Edebiyatına Yansıyan Yönleriyle Türk Savaş Tarihinin Kara Bir Sayfası: Balkan Savaşları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42): 32-42.
Beyitoğlu, Yahya Kemal (2018). “İdeal Bir Toplum Yaratmak: Ömer Sey-fettin’in Hikâyelerinde Toplumsal Eleştiri”. ÇÜTAD Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 3(1): 26-54.
Çetinkaya, Gülnaz (2006). Gırgır Dergisinin Türk Halkbilimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Er, Rabia Nesrin (2019). “Çocukların Sosyal Gelişiminde Edebiyatın Rolü”. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(17): 199-219.
Galin, Müge (1989). Turkish Sampler: Writings for All Readers. Indiana: Indiana University.
Güneş, Mehmet (2011). “XX. Yüzyılın Başlarında Balkanlardaki Siyasî ve Etnik Çatışmaların Ömer Seyfettin’in Hikâyelerine Yansıması”. Türklük Bilimi Araştırmaları, 29: 163-187.
Kanter, Beyhan (2013). “Ömer Seyfettin Hikâyelerinin Kurucu Unsurları: Tarih ve Dil”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 5(10): 99-113.
Koçak, Ahmet (2015). “Savaşın Gölgesinde Yazılan Hikâyeler: Ömer Sey-fettin’in Hikâyelerinde Savaşın Yansımaları”. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13(18): 637-656.
Narlı, Mehmet (2007). “Ömer Seyfettin’den Cemal Şakar’a Öykü ve İroni”. İlmî Araştırmalar Dergisi, 24: 103-115.
Önertoy, Olcay (1972). “Küçük Hikâye Yazarı Olarak Ömer Seyfettin”. Türkoloji Dergisi, 4(1): 137-145.
Özsaray, Yunus Emre (2018). “Ömer Seyfettin’de Toplum Eğitimi: Hikâyelerin Değer Değişimi Açısından İncelenmesi”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 58(2): 399-417.
Seyfettin, Ömer (2009). Bütün Hikâyeleri 6. İstanbul: Üç Harf Yayıncılık.
Şengül, Abdullah (2001). “Ömer Seyfettin’de Millî Kimlik”. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 1-14.
Tanrıbuyurdu, Erol (2007). “Temel Fıkralarında Toplumsal Eleştiri”. Milli Folklor Dergisi, 19(75): 104-107.
Tulgar, Yıldız (2019). Ömer Seyfettin’in Hikâyelerindeki Halkbilimsel Unsurların Tespiti ve İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
URL-1: “Güncel Türkçe Sözlük”. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 29.04.2020)