BİR POETİKANIN İSTATİSTİĞİ: SABAHATTİN ALİ’NİN ŞİİRLERİNİ KELİMELER IŞIĞINDA YENİDEN DÜŞÜNMEK

Sabahattin Ali’nin anlatıları üzerine olduğu gibi şiirleri üzerine de dünden bugüne pek çok çalışma kaleme alınmış ve farklı bakış açılarından hareketle söz konusu şiirlerin kaynakları, biçimsel hususiyetleri, temaları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmaları bir arada değerlendirdiğimizde, Sabahattin Ali’nin poetikasının elbette bütüncül ve detaylı bir tablosuna ulaşmak mümkün hâle gelir. Bu makalede bizim amacımız; söz konusu tablonun, Sabahattin Ali’nin şiirlerindeki kelime gruplarından hareketle yeniden kurulup kurulamayacağını sorgulamak ve birtakım detayları ortaya çıkarmaktır. Böyle bir çabada kullanacağımız yöntembilimsel bakış açısını da doğal olarak istatistikçi eleştiriden alacağız. 1950’lerden sonra eleştiri dünyasında öne çıkan ve Pierre Guriaud, Max Bense, Wilhelm Fucks gibi araştırmacılar tarafından öncülük edilen istatistikçi eleştiri; bilindiği veya tahmin edileceği üzere, yapısalcılık, yeni eleştiri gibi eser merkezli bir bakış açısını önceler. Dolayısıyla da öznel yorumları “paranteze almak”, dilsel unsurlar özelinde nesnel yorumlara kapı aralamak bu eleştirinin temel yönsemelerini oluşturmaktadır. İşte söz konusu eleştiri doğrultusunda, Sabahattin Ali’nin şiirlerinde en sık beliren kelime gruplarına yöneleceğiz. Bu kelime gruplarını tespit ederken de BYU Concordance programından faydalanacağız. Ancak belirtmek gerekir ki; burada, kelimeleri tespit etmekle yetinmeyeceğiz. Onları çeşitli şekillerde bir poetik okumaya tabi tutmaya gayret edeceğiz. Nitekim yukarıda da belirttiğimiz gibi amaç, Sabahattin Ali’nin poetikasını kelimeler üzerinden yeniden betimlemek ve ilgili hususta gözden kaçırılan bazı detayları ortaya koymaktır. 

STATISTICS OF A POETICS: TO RETHINK SABAHATTIN ALI'S POEMS IN THE LIGHT OF WORDS

As for Sabahattin Ali's narratives, many works have been written on his poems from the past to the present and the sources, formal characteristics and themes of these poems have been tried to be determined from different perspectives. When we evaluate these works together, it is possible to reach a holistic and detailed picture of Sabahattin Ali's poetics. Our aim in this article is; to question whether this painting can be reconstructed from the word groups of Sabahattin Ali's poems and to reveal some details. The methodological perspective that we will use in such an effort will naturally be taken from statistical criticism. Statistical criticism led by researchers such as Pierre Guriaud, Max Bense and Wilhelm Fucks; as is known or will be anticipated, structuralism precedes a work-centered perspective, such as new criticism. Therefore, em parenthesis ır of subjective interpretations and opening the door to objective interpretations in the context of linguistic elements constitute the main aspects of this criticism. In line with the criticism, Sabahattin Ali's poems will appear in the most common word groups. We will also use the BYU Concordance program to identify these groups of words. However, it should be noted that; here, we will not settle for only words. We will endeavor to subject them to a poetic reading in various ways. In fact, as we mentioned above, the aim is to re-describe Sabahattin Ali's poetics through words and to reveal some details overlooked.

___

  • Aktaş, Şerif (2007). Edebiyatta Üslup ve Problemleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Ali, Sabahattin (2011). Bütün Şiirleri, Haz. Atilla Özkırımlı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Bezirci, Asım (1995). Sabahattin Ali: Yaşamı, Kişiliği, Sanatı, Hikâyeleri, Romanları. İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı.
  • Duman, Halûk Harun (2012). Şinasi’nin Şiir Dünyası: Bilgisayarlı İçerik Çözümlemesi Işığında. İstanbul: Yayınevi Belirtilmemiş.
  • Eagleton, Terry (2014). Marksizm ve Marksist Edebiyat Eleştirisi, Çev. Utku Özmakas. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Grisebach, Manon Maren (1995). Edebiyat Biliminin Yöntemleri, Çev. Arif Ünal. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
  • Güneş, Mehmet (2016). Sabahattin Ali’nin Eserlerinin Kaynakları: Roman, Hikâye ve Şiirlerinde Biyografik Unsurlar. Ankara: Hece Yayınları.
  • Kaplan, Mehmet (2009). Şiir Tahlilleri-2: Cumhuriyet Devri Türk Şiiri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Kefeli, Emel (2007). Metinlerle Batı Edebiyatı Akımları. İstanbul: 3F Yayınevi.
  • Korkmaz, Ramazan (1997). Sabahattin Ali: İnsan-Eser. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Özkırımlı, Atilla (1995). Tarih İçinde Türk Edebiyatı. Ankara: Ümit Yayıncılık.
  • Tanpınar, Ahmet Hamdi (1977).“Türk Edebiyatında Cereyanlar”, Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.